Đề bài (trang 24 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Chọn một vấn đề văn học hiện đại và thực hiện bài thuyết trình, sau đây là một số gợi ý:

- Tính chất giao thời trong bài thơ Hầu trời của Tản Đà.

- Tìm hiểu một số đặc điểm phóng sự của Vũ Trọng Phụng.

- Chất thơ trong một số truyện ngắn của Thạch Lam.

- Cảm hứng đau thương trong một số bài thơ của Hàn Mặc Tử.

- Đề tài thế sự trong một số truyện ngắn của Nguyễn Khải sau năm 1975.

-...

Trả lời:

* Bài thuyết trình tham khảo: Chất thơ trong một số truyện ngắn của Thạch Lam.

Thạch Lam là một nhà văn nổi tiếng của Việt Nam với những tác phẩm về cuộc sống của những người nghèo khổ, những mảnh đời bất hạnh trong xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Chất thơ trong các truyện ngắn của Thạch Lam là một điểm đặc sắc góp phần tạo nên giá trị nghệ thuật cho tác phẩm của ông.

- Chất thơ trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ”:

+ Khung cảnh thơ mộng: Chợ quê tàn, đêm phố huyện, ánh đèn lờ mờ, tiếng rao xa xăm, tiếng côn trùng rả rích.

+ Tâm hồn nhân vật: Liên và An, hai đứa trẻ thơ ngây, trong sáng, mơ mộng.

+ Nỗi buồn man mác: Nỗi buồn về cuộc sống tẻ nhạt, buồn về kiếp người, buồn về những ước mơ không thành.

- Chất thơ trong truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan":

+ Khung cảnh thanh tĩnh, yên bình: Khu vườn nhỏ với cây hoàng lan tỏa hương, tiếng chim hót líu lo, ánh trăng dịu nhẹ.

+ Tâm hồn nhân vật: Thanh, một chàng trai trẻ, đang có những suy nghĩ về cuộc sống, về tình yêu.

+ Nỗi buồn lãng mạn: Nỗi buồn về kiếp người, về những gì đã qua, về những gì không thể níu giữ.

- Chất thơ trong truyện ngắn "Giờ tàn":

+ Khung cảnh ảm đạm, u buồn: Cánh đồng lúa chín vàng, những con chim bay về tổ, tiếng chuông nhà thờ ngân vang.

+ Tâm trạng nhân vật: Thúy, một cô gái trẻ, đang có những suy nghĩ về cuộc sống, về tương lai.

+ Nỗi buồn thương cảm: Nỗi buồn về kiếp người, về những mảnh đời bất hạnh.

- Đặc điểm của chất thơ trong truyện ngắn của Thạch Lam:

+ Ngôn ngữ tinh tế, giàu sức gợi cảm.

+ Cảm xúc nhẹ nhàng, sâu lắng.

+ Hình ảnh thơ mộng, lãng mạn.

+ Âm điệu du dương, trầm buồn.

+. Chất thơ trong các truyện ngắn của Thạch Lam đã góp phần làm nên giá trị nghệ thuật cho tác phẩm của ông. Chất thơ ấy thể hiện sự tinh tế, nhạy cảm của nhà văn trước cuộc sống và con người. Đồng thời, đã khơi gợi cho người đọc những cảm xúc sâu lắng, những suy nghĩ về cuộc sống và kiếp người.