Đề bài (trang 24 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Chọn một vấn đề văn học hiện đại và thực hiện bài thuyết trình, sau đây là một số gợi ý:

- Tính chất giao thời trong bài thơ Hầu trời của Tản Đà.

- Tìm hiểu một số đặc điểm phóng sự của Vũ Trọng Phụng.

- Chất thơ trong một số truyện ngắn của Thạch Lam.

- Cảm hứng đau thương trong một số bài thơ của Hàn Mặc Tử.

- Đề tài thế sự trong một số truyện ngắn của Nguyễn Khải sau năm 1975.

-...

II. Nội dung nghiên cứu

1. Phân tích hình tượng con người trong tác phẩm

- Hình ảnh ông Diểu:

+ Một con người già dặn, từng trải.

+ Có nhiều kinh nghiệm sống trong rừng.

+ Có mối quan hệ gắn bó với thiên nhiên.

+ Có những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống.

- Hình ảnh con khỉ:

+ Biểu tượng cho thiên nhiên hoang dã.

+ Là đối tượng của cuộc săn bắn.

+ Gây ra nhiều phiền toái cho con người.

+ Gợi cho con người nhiều suy nghĩ về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

2. Phân tích hình tượng thiên nhiên trong tác phẩm

- Thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ:

+ Rừng già với nhiều cây cối to lớn.

+ Sông suối chảy xiết.

+ Động vật hoang dã phong phú.

- Thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng:

+ Bầu trời xanh, mây trắng.

+ Nắng vàng rực rỡ.

+ Tiếng chim hót líu lo.

- Thiên nhiên tàn nhẫn, khắc nghiệt:

+ Bão tố, lũ lụt.

+ Bệnh tật, dịch bệnh.

+ Sự nguy hiểm luôn rình rập con người.

3. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong tác phẩm

- Mối quan hệ gắn bó, mật thiết:

+ Con người sống phụ thuộc vào thiên nhiên.

+ Thiên nhiên cung cấp cho con người thức ăn, nước uống, nơi ở.

+ Con người hòa mình vào thiên nhiên, tìm kiếm sự thanh thản, bình yên.

- Mối quan hệ đối lập, mâu thuẫn:

+ Con người khai thác thiên nhiên một cách bừa bãi, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

+ Thiên nhiên phản kháng lại con người bằng những thảm họa thiên tai.

- Mối quan hệ cần được hài hòa, cân bằng:

+ Con người cần có ý thức bảo vệ thiên nhiên.

+ Thiên nhiên cần được con người đối xử một cách trân trọng, yêu quý.

4. Vai trò của thiên nhiên trong tác phẩm

- Miêu tả nhân vật:

+ Thiên nhiên góp phần thể hiện tính cách, phẩm chất của nhân vật.

+ Ví dụ: Hình ảnh ông Diểu gắn liền với hình ảnh rừng già.

- Thể hiện nội dung tư tưởng:

+ Thiên nhiên là bối cảnh cho những diễn biến tâm lý của nhân vật.

+ Thiên nhiên thể hiện triết lý sống của tác giả.

+ Ví dụ: Thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ thể hiện sự tự do, phóng khoáng của con người.

III. Kết luận

- Hình tượng con người và thiên nhiên trong "Muối của rừng" được thể hiện một cách rõ nét, sinh động.

- Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong tác phẩm là mối quan hệ phức tạp, đa dạng.

- Thiên nhiên có vai trò quan trọng trong việc miêu tả tính cách nhân vật và thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm.