Biểu hiện của phong cách sáng tác cổ điển trong tác phẩm của một trong những tác giả văn học trung đại Việt Nam tiêu biểu (Nguyễn Trãi, Nguyễn Dữ, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan, Hồ Xuân Hương,...).

Biểu hiện của phong cách sáng tác cổ điển trong tác phẩm của Nguyễn Trãi

Nguyễn Trãi (1380 – 1442) là một trong những tác giả tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm của ông mang đậm phong cách sáng tác cổ điển, thể hiện qua nhiều khía cạnh, đặc biệt là trong thơ chữ Hán và chữ Nôm.

1. Đặc điểm của phong cách sáng tác cổ điển trong thơ Nguyễn Trãi

Phong cách cổ điển trong tác phẩm của Nguyễn Trãi thể hiện qua các đặc điểm sau:

+ Sử dụng thể thơ truyền thống: Chủ yếu là thất ngôn bát cú Đường luật và lục ngôn, lục bát trong thơ Nôm. Đây là những thể thơ phổ biến trong văn học trung đại, mang đậm dấu ấn cổ điển.

+ Đề tài gắn với tư tưởng trung quân, yêu nước, lý tưởng Nho giáo: Ông luôn thể hiện lòng trung thành với triều đình, ý thức trách nhiệm đối với dân và đất nước.

+ Cảm hứng thiên nhiên, tư tưởng ẩn dật: Nguyễn Trãi chịu ảnh hưởng tư tưởng Lão – Trang, thể hiện tình yêu thiên nhiên, mong muốn sống an nhàn khi thời cuộc không như ý.

+ Sử dụng điển cố, điển tích: Ông thường dùng các điển tích Trung Hoa để gợi ý nghĩa sâu xa, tạo chất trang nhã, súc tích cho thơ.

2. Biểu hiện phong cách cổ điển qua một số bài thơ tiêu biểu

a) Tư tưởng yêu nước, trung quân – "Bình Ngô đại cáo"

- Đây là một áng thiên cổ hùng văn, mang phong cách văn chính luận cổ điển, sử dụng biền ngẫu, câu văn đối xứng.

- Sử dụng nhiều điển cố lịch sử để khẳng định nền độc lập dân tộc:

"Như nước Đại Việt ta từ trước,

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu."

→ Tư tưởng trung quân, yêu nước, thể hiện phong cách chính luận cổ điển mạnh mẽ.

b) Cảm hứng thiên nhiên, tư tưởng ẩn dật – "Bảo kính cảnh giới"

Bài thơ "Côn Sơn ca" là một minh chứng điển hình cho phong cách cổ điển với hình ảnh thiên nhiên thanh tĩnh:

"Côn Sơn suối chảy rì rầm,

Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai."

→ Thể hiện tư tưởng Lão - Trang, phong thái ung dung, yêu thiên nhiên, giống các ẩn sĩ trong thơ Đường.

c) Sử dụng điển cố, điển tích

Trong nhiều bài thơ chữ Hán, Nguyễn Trãi dùng nhiều điển cố:

"Tiêu dao mộng tưởng chừ đâu mất,

Nghĩa cả còn vương nợ bút nghiên."

→ "Tiêu dao" gợi đến tư tưởng Lão Trang, "bút nghiên" thể hiện trách nhiệm của trí thức đối với dân tộc.

3. Kết luận

Nguyễn Trãi là nhà thơ có phong cách sáng tác mang đậm dấu ấn cổ điển. Ông sử dụng thể thơ truyền thống, đề tài yêu nước, tư tưởng trung quân và thiên nhiên ẩn dật, cùng với điển cố để tạo nên phong cách trang nhã, súc tích. Tuy nhiên, ông cũng có những đổi mới khi viết thơ Nôm, góp phần phát triển nền văn học dân tộc.