I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

BỐN THÁNG RỒI

“Một ngày tù, nghìn thu ở ngoài”

Lời nói người xưa đâu có sai

Sống khác loài người vừa bốn tháng

Tiều tụy còn hơn mười năm trời.

Bởi vì:

Bốn tháng cơm không no

Bốn tháng đêm thiếu ngủ

Bốn tháng áo không thay

Bốn tháng không giặt giũ.

Cho nên:

Răng rụng mất một chiếc

Tóc bạc thêm mấy phần

Gầy đen như quỷ đói

Ghẻ lở mọc đầy thân.

May mà:

Kiên trì và nhẫn nại

Không chịu lui một phân

Vật chất tuy đau khổ

Không nao núng tinh thần.

Nam Trân dịch

 (Dẫn nguồn Hồ Chí Minh toàn tập (tập 3),

NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, 2011)

Chú thích: “Bốn tháng rồi” được viết bằng chữ Hán, in trong tập thơ Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh. Bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam trái phép, khoảng từ 29/8/1942 đến 10/9/1943.

(0,5 điểm) Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của văn bản.

- Phép điệp cấu trúc: “Bốn tháng +…”

- Tác dụng của việc sử dụng phép điệp cấu trúc:

+ Tạo cho đoạn thơ sinh động, hấp dẫn và lối cuốn người đọc.

+ Nhấn mạnh chuỗi thời gian dài đằng đẵng, đầy đau khổ mà tác giả phải chịu đựng trong tù. Tạo nhịp điệu đều đặn, lặp lại, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về những khó khăn cụ thể: thiếu ăn, thiếu ngủ, thiếu vệ sinh cá nhân, điều kiện sống khắc nghiệt.

Ý nghĩa của hình ảnh đối lập giữa hai trạng thái: “Vật chất tuy đau khổ - Không nao núng tinh thần” là:

- Dù bị đày đọa về thể xác nhưng tinh thần của người chiến sĩ cách mạng vẫn không hề lung lay, luôn giữ vững ý chí và niềm tin vào chính nghĩa. 

- Thể hiện tinh thần kiên cường, bất khuất của Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh lao tù.

Từ nội dung văn bản, thí sinh trình bày suy nghĩ của bản thân về bài học ý nghĩa nhất với bản thân. Có thể theo hướng sau:

- Qua đoạn thơ, ta thấy được bài học quý giá về ý chí và tinh thần vượt khó.

- Trong cuộc sống, mỗi người đều có thể đối mặt với nghịch cảnh, nhưng điều quan trọng là phải kiên trì và giữ vững tinh thần lạc quan, không lùi bước trước khó khăn.

- Như Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh tù đày, dù gian khổ vẫn giữ vững niềm tin và ý chí, đây là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ ngày nay.