Điều hòa sau phiên mã được thực hiện thông qua hai cơ chế: Chế biến RNA sau phiên mã và phân giải RNA.

- Ở sinh vật nhân thực, RNA tạo ra sau phiên mã chỉ là RNA sơ khai, cần phải trải qua quá trình chế biến bao gồm: gắn mũ đầu 5', gắn đuôi poly A ở đầu 3', cắt các intron và nối các exon lại với nhau. Trong quá trình cắt nối, nhiều mRNA khác nhau có thể được tạo ra từ một mRNA sơ khai do sự tổ hợp khác nhau của các exon. Tuy nhiên, trong mỗi tế bào, mỗi gene chỉ tạo ra một loại mRNA trưởng thành.

Các kiểu tổ hợp exon khác nhau ở gene Troponin T (Nguồn: Campbell, Reece)

- Kiểm soát tuổi thọ của mRNA trong tế bào cũng là cách kiểm soát lượng sản phẩm của gene. Nói chung, tuổi thọ của mRNA ở sinh vật nhân thực thường dài hơn so với sinh vật nhân sơ. Tuổi thọ của mRNA được xác định bởi chính cấu trúc của các vùng (vùng không dịch mã) trên phân tử đó. Thường những RNA có đuôi poly A ngắn thì rất dễ bị phân hủy.

Ở sinh vật nhân thực, đuôi poly A được gắn vào vị trí nào của phân tử mRNA?

A. Đầu 5' của phân tử mRNA.

B. Đầu 3' của phân tử mRNA.

C. Ở giữa phân tử mRNA.

D. Ở cả 2 đầu của phân tử mRNA.

Xem lời giải

Câu hỏi trong đề: Đề thi Đánh giá năng lực ĐHQG Hồ Chí Minh năm 2025 có đáp án (Đề 15) !!

Bắt đầu thi

Trả lời:

Giải bởi Vietjack

Ở sinh vật nhân thực, đuôi poly A được gắn vào đầu 3' của phân tử mRNA. Chọn B.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Trong 1 tế bào của người, giả sử có 4 loại phân tử mRNA. Theo lí thuyết, loại phân tử mRNA nào sau đây có tuổi thọ ngắn nhất?

A. Phân tử mRNA có 1200 nucleotide, trong đó đuôi poly A có tổng số 22 nucleotide.

B. Phân tử mRNA có 1500 nucleotide, trong đó đuôi poly A có tổng số 18 nucleotide.

C. Phân tử mRNA có 1028 nucleotide, trong đó đuôi poly A có tổng số 35 nucleotide.

D. Phân tử mRNA có 1300 nucleotide, trong đó đuôi poly A có tổng số 16 nucleotide.

Xem lời giải

Lời giải của GV VietJack

Vì tuổi thọ của phân tử mRNA phụ thuộc chủ yếu vào độ dài của đuôi poly A. Nếu đuôi poly A có độ dài càng cao (có nhiều nucleotide) thì thời gian phân giải được kéo dài, do đó tuổi thọ của mRNA càng dài. Phân tử mRNA nằm ở trong tế bào chất, bị các enzyme nuclease phân hủy liên kết cộng hóa trị giữa các nucleotide. Quá trình phân hủy thường bắt đầu từ đầu 3' của mRNA (từ đuôi poly A). Do đó, nếu đuôi càng dài thì thời gian phân giải càng dài, dẫn tới tuổi thọ của mRNA càng dài. Trong 4 loại phân tử mRNA mà đề bài đưa ra thì phân tử có đuôi poly A 16 nucleotide là đuôi ngắn nhất, cho nên tuổi thọ ngắn nhất. Chọn D.

Câu 3:

Sự gắn thêm các nucleotide vào đuôi poly A trên phân tử mRNA có làm thay đổi trình tự amino aicd trên chuỗi polypeptide hay không?

A. Có thể sẽ làm thay đổi trình tự amino aicd. Vì nó có thể làm thay đổi các mã di truyền ở trên mRNA.

B. Chắc chắn sẽ làm thay đổi trình tự amino aicd. Vì gắn thêm nucleotide thì sẽ làm thay đổi các mã di truyền ở trên mRNA.

C. Chắc chắn không làm thay đổi trình tự amino aicd. Vì đuôi poly A nằm ở sau codon kết thúc dịch mã.

D. Có thể không làm thay đổi trình tự amino aicd. Vì liên quan đến vị trí đọc mã di truyền ở trên mRNA.

Xem lời giải

Lời giải của GV VietJack

Vì đuôi poly A nằm ở sau vị trí mã kết thúc. Mà trong quá trình dịch mã thì ribosome sẽ di chuyển từ codon mở đầu (nằm ở đầu 5 ' của mRNA) cho đến khi gặp codon kết thúc (nằm ở đầu 3' của mRNA) thì dừng lại. Do đó, các trình tự nucleotide nằm ở đuôi poly A (ở sau codon kết thúc) thì không được dịch mã. Chọn C.