Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ), phân tích, đánh giá chủ đề của bài thơ “Bóc lịch” – Bế Kiến Quốc.

- Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ.

- Dấu hiệu nhận biết thể thơ: Mỗi câu có 5 chữ, ngắt nhịp 2/3 hoặc 3/2.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích bài thơ “Bóc lịch” của Vũ Quần Phương.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về thơ thiếu nhi: nhẹ nhàng, trong trẻo, mang tính giáo dục cao.

- Giới thiệu bài thơ “Bóc lịch” của Bế Kiến Quốc – một bài thơ ngắn gọn nhưng hàm chứa thông điệp sâu sắc về thời gian và giá trị của cuộc sống.

- Dẫn dắt vào vấn đề: Bài thơ giúp người đọc nhận thức rằng “ngày hôm qua” không biến mất, mà vẫn hiện diện trong hoa trái, lao động, học tập – nếu mỗi ngày trôi qua đều sống có ý nghĩa.

* Thân bài:

a. Phân tích tình huống mở đầu của bài thơ

- Câu hỏi ngây thơ của em bé: “Ngày hôm qua đâu rồi?” → thể hiện sự trong sáng, hồn nhiên của trẻ nhỏ.

- Gợi ra một vấn đề triết lí sâu xa về thời gian và sự mất - còn của từng ngày trôi qua.

- Cách bố trả lời: dịu dàng, ân cần, không dạy bảo trực tiếp mà gợi mở qua hình ảnh.

b. Phân tích lời đáp của người cha – khám phá chủ đề tác phẩm

- Khổ thơ 2: Ngày hôm qua hiện diện trong nụ hồng trên cành, hình ảnh gợi lên vẻ đẹp của sự phát triển, quá trình tích tụ của thời gian trong thiên nhiên.

- Khổ thơ 3: Ngày hôm qua nằm trong hạt lúa mẹ trồng, biểu tượng cho lao động cần mẫn, kết quả chỉ có được nhờ thời gian và công sức.

- Khổ thơ 4: Ngày hôm qua còn đọng lại trong vở hồng của con, sự chăm chỉ học tập của con trẻ là kết quả tích tụ từ ngày hôm qua.

- Tư tưởng xuyên suốt: Thời gian không mất đi nếu con người sống, học tập và lao động có ý nghĩa. Ngày hôm qua vẫn "còn" trong hôm nay, trong sự trưởng thành, kết quả.

c. Đánh giá về hình thức nghệ thuật

- Ngôn ngữ thơ mộc mạc, gần gũi, phù hợp với thiếu nhi.

- Hình ảnh quen thuộc (hoa, hạt lúa, vở học sinh) → gợi nhiều tầng ý nghĩa.

- Giọng điệu trìu mến, nhẹ nhàng → phù hợp với tâm hồn trẻ nhỏ, dễ cảm thụ.

- Cách lặp cấu trúc “Ngày hôm qua ở lại…” tạo nhịp điệu và nhấn mạnh tư tưởng trung tâm.

d. Liên hệ và mở rộng

- Bài thơ không chỉ dành cho trẻ em mà còn khiến người lớn suy ngẫm về cách sống.

- Gợi nhắc mọi người: phải trân trọng từng khoảnh khắc, sống hết mình để mỗi ngày không trôi qua vô nghĩa.

* Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị tư tưởng sâu sắc của bài thơ: thời gian quý giá và bất tử nếu ta sống ý nghĩa mỗi ngày.

- “Bóc lịch” không chỉ là bài thơ thiếu nhi mà còn là bài học nhân sinh nhẹ nhàng, sâu sắc cho mọi thế hệ.

- Gợi suy nghĩ: hãy biết sống trọn vẹn hôm nay – để “ngày hôm qua” không bị quên lãng mà hóa thân thành hoa thơm, quả ngọt trong cuộc sống.

Bài văn tham khảo

Trong dòng chảy phong phú của thơ ca Việt Nam viết cho thiếu nhi, “Bóc lịch” của Bế Kiến Quốc là một bài thơ ngắn gọn mà giàu triết lí, nhẹ nhàng mà sâu sắc. Dưới hình thức là một cuộc đối thoại giữa em bé và người cha, bài thơ khơi dậy suy ngẫm về thời gian, về giá trị của từng ngày trôi qua trong cuộc sống. Qua đó, tác giả nhắn nhủ một thông điệp ý nghĩa: “Ngày hôm qua” không mất đi, mà vẫn hiện hữu trong sự trưởng thành, trong kết quả lao động, học tập nếu mỗi người biết sống có ý nghĩa.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh một em bé ngây thơ cầm tờ lịch cũ và hỏi: “Ngày hôm qua đâu rồi?”. Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại gợi mở một vấn đề triết lí lớn lao về thời gian – một thứ vốn vô hình, không thể nắm bắt. Với trẻ nhỏ, sự biến mất của một ngày là điều khó hiểu. Với người lớn, câu hỏi ấy lại khơi lên suy tư: phải chăng thời gian đã đi qua là vĩnh viễn mất? Trong hoàn cảnh đó, người cha không trả lời trực tiếp, mà nhẹ nhàng xoa đầu con rồi giải thích qua những hình ảnh cụ thể và thân thuộc.

Lời người cha mang tính gợi mở và giáo dục cao. “Ngày hôm qua ở lại / Trên cành hoa trong vườn / Nụ hồng lớn thêm mãi / Đợi đến ngày toả hương” – những câu thơ giản dị mà gợi hình, cho thấy thời gian không biến mất, mà tích tụ, nuôi dưỡng sự sống, cho hoa nở, hương bay. Rồi “Ngày hôm qua ở lại / Trong hạt lúa mẹ trồng” – là sự hóa thân của ngày qua trong lao động, gieo trồng, kết tinh trong “màu ước mong” của hạt thóc vàng trên cánh đồng. Cuối cùng, “Ngày hôm qua ở lại / Trong vở hồng của con” – hình ảnh người con học hành chăm chỉ như một cách gìn giữ ngày hôm qua bằng chính sự nỗ lực hôm nay. Ba khổ thơ mang ba hình ảnh – hoa nở, lúa chín, trang vở – nhưng đều chung một thông điệp: mỗi ngày trôi qua đều có thể “còn lại”, nếu được sống trọn vẹn, gắn với hành động cụ thể, tích cực.

Bài thơ được viết bằng giọng điệu trìu mến, ngôn từ mộc mạc và giàu hình ảnh. Cách lặp đi lặp lại cấu trúc “Ngày hôm qua ở lại…” tạo sự nhấn mạnh và làm nổi bật tư tưởng trung tâm. Những hình ảnh trong bài đều gần gũi với đời sống nông thôn, phù hợp với tâm hồn trẻ thơ nhưng cũng gợi nhiều tầng ý nghĩa với người lớn. Nhờ đó, bài thơ không chỉ là lời dạy nhẹ nhàng cho trẻ em, mà còn là lời nhắn gửi đến mỗi người trưởng thành: hãy biết quý trọng từng ngày sống, bởi thời gian chỉ thật sự có ý nghĩa khi ta dùng nó để học tập, lao động, cống hiến.

“Bóc lịch” không mang tính giáo huấn khô cứng mà lan tỏa qua lời thơ dịu dàng, dễ cảm. Với hình thức đơn giản mà nội dung sâu sắc, bài thơ đã góp phần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ em, đồng thời khơi dậy trong lòng mỗi người suy nghĩ về lẽ sống. Thời gian không chỉ là những con số bị bóc khỏi tờ lịch, mà là từng khoảnh khắc của lao động, của trưởng thành, của yêu thương được tích lũy mỗi ngày. Và như thế, “ngày hôm qua” vẫn còn đó – trong chính hiện tại đầy ý nghĩa mà ta đang sống.