CHIỀU HÔM NHỚ NHÀ

Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hôn,

Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.

Gác mái, ngư ông về viễn phố,

Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.

Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,

Dặm liễu sương sa khách bước dồn.

Kẻ chốn Chương Đài, người lữ thứ,

Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?

                                                          (Bà Huyện Thanh Quan)

Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Dựa vào căn cứ nào để em xác định thể thơ đó?

- Bài thơ thuộc luật bằng: chiều (vần B).

- Bài thơ gieo vần bằng: hôn, đồn, thôn, dồn, ôn (B)

- Hai câu thơ sử dụng phép tu từ đảo ngữ: Đảo từ “gác mái, gõ sừng” lên trước.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh những hoạt động nghỉ ngơi, thư thái, nhịp sinh hoạt thường nhật trở về lúc cuối ngày của lão ngư và trẻ chăn trâu.

+ Thể hiện nỗi cô đơn, lẻ loi, nỗi niềm man mác, bâng khuâng, nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của tác giả.

HS có thể đưa ra những thông điệp khác nhau miễn sao hợp lí. Sau đây là những thông điệp gợi ý:

- Chúng ta luôn yêu thương gia đình, trân trọng và yêu quê hương đất nước.

- Hướng về gia đình, quê hương khi đi xa.

- Luôn thể hiện tình yêu gia đình, yêu quê hương bằng việc làm, hành động cụ thể

…

- Hình thức: đảm bảo hình thức 1 đoạn văn, đủ số câu. 

- Xác định đúng vấn đề: Tâm trạng, tình cảm của bà Huyện Thanh Quan. 

- Nội dung: 

+ Bài thơ thể hiện nỗi nhớ nhà, nhớ quê da diết của nhà thơ. Cảnh hoàng hôn nơi đất khách cùng tiếng tù và càng gieo sâu thêm nỗi nhớ nhà, nhớ quê. Khi chứng kiến cảnh sinh hoạt thường nhật cuối ngày với các hoạt động trở về nghỉ ngơi, thư thái: lão ngư gác mái xuôi chèo về bến xa, trẻ chăn trâu gõ sừng trở về thôn vắng … Ai cũng đang mải miết về nhà còn mình bà thì quê nhà mỗi lúc một xa càng khiến bà chạnh lòng.

+ Bài thơ diễn tả nỗi niềm man mác, bâng khuâng, nỗi cô đơn của lòng người. Cảm giác cô đơn, nỗi buồn như nhuốm cả vào cánh chim, dặm liễu. Chúng cũng mỏi mệt, hiu hắt bởi tâm trạng của con người. Đặc biệt câu hỏi tu từ cuối bài thơ càng nhấn mạnh hoàn cảnh li biệt và nỗi nhớ nhung, nỗi cô đơn, trống vắng đến tận cùng trong lòng lữ khách. Người đọc cũng đồng cảm với nỗi lòng của tác giả. Bài thơ gợi ta suy nghĩ về tình yêu gia đình, trân trọng và yêu quê hương đất nước

- Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt, dùng từ, đặt câu. 

- Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu sắc của người viết.