Tình huống: Gia đình bà T có đăng ký kinh doanh cửa hàng ăn uống phục vụ sinh viên trong trường cao đẳng B, hàng tháng bà T và các nhân viên đã chấp hành đầy đủ quy định của pháp luật nên tạo được uy tín với đông đảo khách hàng. Gần đây trường cao đẳng B thường xuyên phổ biến giáo dục về công tác phòng chống tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử cho toàn thể người lao động và sinh viên đồng thời yêu cầu các thành viên phải ký cam kết không vi phạm vào vấn đề này. Thấy vậy bà T cũng hăng hái tham gia cùng tuyên truyền cho khách hàng của mình cũng như kiên quyết không bán các mặt hàng liên quan đến thuốc lá.

Hỏi: Anh/Chị hãy nhận xét việc làm của bà T trong tình huống trên? Trình bày hiểu biết của em về quyền tự do kinh doanh của công dân?

Phân tích và trả lời câu hỏi

1. Nhận xét về hành vi của vợ chồng chị H

Hành vi của vợ chồng chị H trong tình huống trên vi phạm các quy định pháp luật về kinh doanh và nộp thuế, cụ thể:

- Vi phạm nghĩa vụ nộp thuế của công dân:

+ Việc kê khai giấy tờ giả để trốn thuế là hành vi gian lận thuế, vi phạm nghĩa vụ kê khai đầy đủ và trung thực theo quy định của pháp luật.

+ Hành vi này không chỉ làm thất thu ngân sách nhà nước mà còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh.

+ Theo quy định của Luật Quản lý thuế, gian lận thuế có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự nếu số tiền trốn thuế lớn.

- Vi phạm nguyên tắc kinh doanh hợp pháp:

+ Khi tham gia hoạt động kinh doanh, công dân phải tuân thủ các nguyên tắc về minh bạch, trung thực và trách nhiệm với nhà nước, khách hàng cũng như xã hội.

+ Việc gian lận thuế là vi phạm pháp luật, làm suy giảm niềm tin của xã hội vào môi trường kinh doanh.

- Ảnh hưởng đến gia đình và xã hội:

+ Chị H cho rằng chỉ cần cải thiện tài chính là có thể giải quyết mâu thuẫn gia đình, nhưng lại lựa chọn cách thức vi phạm pháp luật, điều này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như bị xử phạt, doanh nghiệp bị đóng cửa, làm gia đình thêm bất ổn.

+ Nếu hành vi này bị phát hiện, ngoài việc bị xử lý pháp luật, gia đình chị H còn mất uy tín trong kinh doanh và xã hội.

=> Tóm lại, hành vi kê khai giấy tờ giả để trốn thuế của vợ chồng chị H là vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, xã hội và đạo đức kinh doanh.

2. Nếu được tham gia hoạt động kinh doanh, em sẽ thực hiện như thế nào để đúng quy định của pháp luật?

Để hoạt động kinh doanh hợp pháp, bền vững và tránh rủi ro pháp lý, em sẽ thực hiện các nguyên tắc sau:

- Chấp hành đầy đủ nghĩa vụ thuế:

+ Kê khai thuế trung thực, đầy đủ, đúng hạn theo quy định của pháp luật.

+ Lập hóa đơn, chứng từ hợp lệ khi mua bán hàng hóa, dịch vụ.

- Thực hiện kinh doanh hợp pháp:

+ Đăng ký kinh doanh đúng ngành nghề theo quy định.

+ Đảm bảo các giấy phép cần thiết đối với ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

+ Không thực hiện các hành vi gian lận thương mại như buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng.

- Quản lý tài chính minh bạch, hiệu quả:

+ Theo dõi sổ sách kế toán rõ ràng, không làm giả giấy tờ để trốn thuế.

+ Huy động vốn hợp pháp, tránh vay nặng lãi hoặc tham gia vào hoạt động phi pháp để tăng lợi nhuận.

- Tôn trọng đạo đức kinh doanh:

+ Cạnh tranh lành mạnh, không sử dụng thủ đoạn gian lận.

+ Bảo vệ quyền lợi của khách hàng, người lao động và đối tác.

+ Góp phần tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, phát triển bền vững.

Kết luận: Hành vi kê khai giấy tờ giả để trốn thuế của vợ chồng chị H là vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng tiêu cực đến gia đình, kinh doanh và xã hội. Nếu tham gia kinh doanh, em sẽ tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật về thuế và kinh doanh, đảm bảo hoạt động minh bạch, hợp pháp và bền vững.

Hướng dẫn trả lời: Phân tích việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về kinh doanh trong trường hợp của chị H

1. Quyền kinh doanh của công dân: Theo quy định của Hiến pháp 2013 và Luật Doanh nghiệp 2020, công dân có quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Trường hợp của chị H thể hiện quyền kinh doanh như sau:

- Quyền đăng ký kinh doanh: Chị H đã được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hộ kinh doanh vải tại tỉnh A, điều này phù hợp với quy định pháp luật.

- Quyền mở rộng kinh doanh: Chị H có quyền mở rộng hoạt động kinh doanh nếu đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật, bao gồm việc huy động vốn và thuê người lao động.

- Quyền sử dụng lao động: Chị H có quyền thuê anh K làm quản lý, điều hành cửa hàng và trả công theo thỏa thuận phù hợp với quy định của Bộ luật Lao động.

2. Nghĩa vụ của công dân khi thực hiện kinh doanh

Mặc dù có quyền tự do kinh doanh, nhưng chị H cũng phải tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý khi mở rộng hoạt động sang tỉnh C. Một số nghĩa vụ quan trọng cần xem xét bao gồm:

(1) Vi phạm quy định về mô hình hộ kinh doanh

- Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh không được phép mở thêm địa điểm kinh doanh ngoài phạm vi cấp huyện nơi đăng ký kinh doanh.

- Chị H đã mở thêm một địa điểm kinh doanh tại tỉnh C nhưng vẫn duy trì mô hình hộ kinh doanh là trái với quy định.

- Cách thực hiện đúng: Nếu muốn mở rộng hoạt động kinh doanh sang tỉnh khác, chị H cần đăng ký thành lập doanh nghiệp (công ty hoặc doanh nghiệp tư nhân) thay vì duy trì mô hình hộ kinh doanh.

(2) Nghĩa vụ đăng ký kinh doanh tại địa điểm mới

- Khi mở rộng hoạt động tại tỉnh C, chị H cần đăng ký kinh doanh mới tại địa phương đó.

- Nếu không đăng ký, hoạt động tại tỉnh C sẽ bị coi là kinh doanh không phép, có thể bị xử phạt hành chính.

(3) Nghĩa vụ kê khai và nộp thuế

- Khi có thêm một địa điểm kinh doanh, chị H phải kê khai thuế đầy đủ với cơ quan thuế của hai địa phương (tỉnh A và tỉnh C).

- Nếu không thực hiện nghĩa vụ thuế, chị H có thể bị truy thu thuế và bị xử phạt theo quy định.

(4) Nghĩa vụ đối với người lao động

- Việc thuê anh K làm quản lý phải tuân thủ Bộ luật Lao động 2019, bao gồm:

+ Ký hợp đồng lao động rõ ràng.

+ Đảm bảo quyền lợi về tiền lương, bảo hiểm xã hội (nếu thuộc diện bắt buộc).

- Nếu không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ này, chị H có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật về lao động.

3. Hệ quả pháp lý nếu chị H vi phạm nghĩa vụ: Nếu chị H không tuân thủ đúng quy định, có thể gặp các rủi ro pháp lý sau:

- Bị xử phạt hành chính do vi phạm quy định về hộ kinh doanh (mở địa điểm mới ngoài phạm vi cấp huyện mà không đăng ký).

- Bị xử phạt do không kê khai thuế đầy đủ tại tỉnh C.

- Bị truy thu thuế hoặc đình chỉ hoạt động kinh doanh tại địa điểm mới.

- Bị xử lý vi phạm lao động nếu không đảm bảo quyền lợi cho anh K.

4. Cách thực hiện đúng theo quy định của pháp luật

Để mở rộng hoạt động kinh doanh hợp pháp, chị H có thể chọn một trong các phương án sau:

(1) Chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp

- Nếu muốn tiếp tục mở rộng kinh doanh tại tỉnh C, chị H nên thành lập doanh nghiệp (ví dụ: công ty TNHH hoặc doanh nghiệp tư nhân).

- Doanh nghiệp có thể mở nhiều chi nhánh hoặc địa điểm kinh doanh mà không bị giới hạn phạm vi địa lý như hộ kinh doanh.

(2) Đăng ký hộ kinh doanh mới tại tỉnh C: Nếu vẫn muốn duy trì mô hình hộ kinh doanh, chị H cần đăng ký một hộ kinh doanh riêng biệt tại tỉnh C thay vì mở rộng từ hộ kinh doanh hiện tại tại tỉnh A.

(3) Tuân thủ nghĩa vụ thuế và lao động

- Kê khai và nộp thuế đầy đủ cho cả hai địa điểm kinh doanh.

- Ký hợp đồng lao động rõ ràng với anh K và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ lao động theo quy định.

5. Kết luận

- Chị H có quyền kinh doanh hợp pháp nhưng việc mở rộng sang tỉnh C khi vẫn giữ mô hình hộ kinh doanh là vi phạm pháp luật.

- Nghĩa vụ quan trọng cần tuân thủ gồm: đăng ký kinh doanh hợp lệ, kê khai thuế, tuân thủ quy định về lao động.

- Hướng đi phù hợp: Chị H có thể chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp hoặc đăng ký hộ kinh doanh mới tại tỉnh C để đảm bảo kinh doanh hợp pháp.