PHẦN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

TIẾNG ĐÀN BẦU

Lắng tai nghe đàn bầu Ngân dài trong đêm thâu Tiếng đàn là suối ngọt Cho thời gian lên màu.   Tiếng đàn bầu của ta Lời đằm thắm thiết tha Cung thanh là tiếng mẹ Cung trầm là giọng cha.

Đàn ngày xưa mất nước Dây đồng lẻ não nuột Người hát xẩm mắt mù Ôm đàn đi trong mưa.   Mừng Việt Nam chiến thắng Đàn bầu ta dạo lên Nghe niềm vui sâu đậm Việt Nam - Hồ Chí Minh.

(Lữ Giang, Thơ Việt Nam 1954-1964, Mã Giang Lâm sưu tầm,

                                                            tuyển chọn và giới thiệu, NXB, 1997, tr. 155)

* Lữ Giang (1928-2005) tên thật là Trần Xuân Kỳ, quê ở Thanh Hóa. Ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hội viên Hội Nhà văn Hà Nội. Ông là cây bút tiêu biểu cho nền văn học hiện đại Việt Nam với giọng thơ gần gũi, đầm ấm và chan chứa tình cảm gắn bó với quê hương đất nước. Theo lời kể của nhà thơ Lữ Giang, bài thơ Tiếng đàn bầu được ông sáng tác vào năm 1954, đây chính là lần đầu ông được cùng người thân đạp xe từ Nghệ An ra Hà Nội dự buổi biểu diễn của đoàn văn công Quân đội do nhà thơ Hoàng Cầm chỉ đạo.

(0,5 điểm). Xác định thể thơ của bài thơ trên.

1. Mở bài: Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần nghị luận:

- Cha mẹ thường so sánh con nhà mình với “con nhà người ta”

- Quan điểm của em: đồng ý/ không đồng ý hoặc vừa đồng ý vừa không đồng ý với việc làm của cha mẹ.

2. Thân bài:

* Giải thích: “Con nhà người ta”: là những người có đạo đức tốt, tài giỏi, vô cùng hoàn hảo, thường không có bất cứ khuyết điểm nào để chê trách.

- Biểu hiện của việc cha mẹ so sánh con mình với “con nhà người ta”: Khi con cái có những thái độ và hành động chưa được như mong muốn, cha mẹ thường lấy những ưu điểm của con nhà người ta ra để thể hiện thái độ thất vọng và chỉ trích, mắng mỏ con mình.

VD: Con nhà người ta học giỏi, điểm cao hơn, ngoan ngoãn, nhanh nhẹn, biết giúp đỡ bố mẹ; Con nhà người ta cao lớn, …

* Bàn luận:

- HS đưa ra được lí lẽ rõ ràng và bằng chứng đa dạng để bảo vệ quan điểm của mình.

- Nếu đồng ý thì cần chỉ ra những lợi ích của việc so sánh; không đồng ý thì phân tích các tác hại; nếu vừa đồng ý vừa không đồng ý thì nên kết hợp hài hòa các lí lẽ về lợi ích và tác hại của việc cha mẹ so sánh con nhà mình với “con nhà người ta”.

Gợi ý:

- Lợi ích của việc cha mẹ so sánh con mình với “con nhà người ta”:

+ Tạo động lực để các con cố gắng, có ý thức thi đua với bạn bè để vươn lên.

+ “con nhà người ta” có thể là hình mẫu tốt để con cái phấn đấu, cố gắng, tiến bộ hơn.

+ Là cách để thể hiện niềm hi vọng của của cha mẹ dành cho con cái.

+ …

Dẫn chứng: …

- Tác hại của việc cha mẹ so sánh con mình với “con nhà người ta”:

+ Ảnh hưởng đến lòng tự trọng của con, khiến con tự ái, chán nản, bức xúc vì không được thừa nhận những năng lực của mình.

+ Con cái sẽ trở nên tự ti, luôn có tâm lí sợ sai, sống ngày càng khép kín, không dám chia sẻ dẫn đến việc có thể sẽ có những suy nghĩ tiêu cực, lệch lạc.

+ Con cái có thể nghĩ là bố mẹ không yêu mình, sẽ ngày càng xa lánh bố mẹ, người thân, thậm chí là ghét, không tin tưởng.

+ Con cái thất vọng về chính mình, không phát huy được sở trưởng, giá trị của bản thân.

+ Nếu người con có nghe lời, làm theo ý bố mẹ, phấn đấu được như “con nhà người ta” thì đứa con đó sẽ trở thành những bản sao, không được là chính mình, sống một cuộc sống rất bất hạnh.

+ Con cái có thể có thái độ căm ghét “con nhà người ta”, có những hành động chống đối, phá phách.

…

Dẫn chứng: ví dụ về hiện tượng những bạn học sinh vì bị áp lực so sánh với “con nhà người ta” trong thời gian dài dẫn đên bị trầm cảm phải đến bệnh viện điều trị.

…

- Thông điệp:

+ Bố mẹ nên tôn trọng cá tính, sở trường của các con; tạo điều kiện cho con phát huy được những thế mạnh và đam mê của bản thân.

+ Bố mẹ hãy gần gũi, như một người bạn trò chuyện, tâm sự để thấu hiểu các con từ đó có những lời khuyên bảo, động viên, định hướng phù hợp.

+ Bố mẹ hãy là tấm gương để các con noi theo.

+ Gia đình và nhà trường giáo dục cho con những kĩ năng sống để con có thể thích nghi được với những thay đổi, áp lực của cuộc sống hiện đại.

+ …

3. Kết bài:

- Khẳng định lại quan điểm.

- Liên hệ bản thân.

1. Mở đoạn:

- Giới thiệu bài thơ: Giới thiệu ngắn gọn về bài thơ “Tiếng đàn bầu” và tầm quan trọng của tiếng đàn bầu trong văn hóa dân tộc Việt Nam.

- Dẫn dắt vấn đề: Đề cập đến âm thanh của tiếng đàn bầu được miêu tả trong văn bản, mang lại nhiều cảm xúc và suy nghĩ cho người nghe.

2. Thân đoạn:

- Âm thanh êm dịu và thanh bình của tiếng đàn bầu: Tiếng đàn bầu trong đoạn đầu được miêu tả như “ngân dài trong đêm thâu” tạo nên một không gian tĩnh lặng và thanh bình, như dòng suối ngọt chảy mãi, làm dịu đi những mệt mỏi của cuộc sống.

- Sự sâu lắng, đằm thắm trong từng giai điệu:

+ Tiếng đàn bầu mang “lời đằm thắm thiết tha” phản ánh tình cảm nồng nàn, sâu lắng của con người Việt Nam.

+ Hình ảnh cung thanh, cung trầm được ví như “tiếng mẹ” và “giọng cha” thể hiện tình yêu thương gia đình và sự gắn kết tình cảm dân tộc.

- Nỗi buồn và niềm đau trong lịch sử dân tộc qua tiếng đàn:

+ Âm thanh của đàn bầu còn gợi lên những đau thương, mất mát trong lịch sử, với hình ảnh “đàn ngày xưa mất nước” và “người hát xẩm mắt mù” lang thang trong mưa.

+ Tiếng đàn bầu như tiếng khóc, tiếng than vãn, phản ánh những thăng trầm trong quá khứ của dân tộc.

- Niềm vui, niềm tự hào và hi vọng từ tiếng đàn bầu khi đất nước chiến thắng:

+ Khi đất nước chiến thắng, tiếng đàn bầu lại vang lên với niềm vui và niềm tự hào sâu đậm, tượng trưng cho sự hồi sinh và sức mạnh của dân tộc.

+ Âm thanh ấy không chỉ là niềm vui cá nhân mà còn là niềm vui chung của cả dân tộc, khẳng định sự kiên cường và tinh thần bất khuất của người Việt Nam.

3. Kết đoạn:

- Khẳng định lại sự đa dạng và sâu sắc của âm thanh tiếng đàn bầu trong văn bản, từ buồn đau đến hi vọng, từ nỗi nhớ đến niềm tự hào.

- Nhấn mạnh vai trò của tiếng đàn bầu trong việc thể hiện tâm hồn và bản sắc của người Việt, đồng thời khơi gợi niềm tự hào và tình yêu đất nước trong mỗi người.