I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Văng vẳng tai nghe tiếng chích choè,

Lặng đi kẻo động khách lòng quê.

Nước non có tớ càng vui vẻ,

Hoa nguyệt nào ai đã đắm mê?

Quyên đã gọi hè quang quác quác,

Gà từng gáy sáng tẻ tè te.

Lại còn giục giã về hay ở?

Đôi gót phong trần vẫn khoẻ khoe.

(Về hay ở, Nguyễn Khuyến, in trong Nguyễn Khuyến - Tác phẩm,

Nguyễn Văn Huyền tuyển chọn, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2002)

(0,5 điểm) Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Sự sáng tạo

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: trong thời đại phát triển nhanh chóng, sự sáng tạo trở thành yếu tố thiết yếu của cuộc sống hiện đại.

- Dẫn vào luận đề: đặc biệt với tuổi trẻ – lứa tuổi đầy nhiệt huyết và khát vọng, sáng tạo là sức mạnh để vươn tới tương lai.

2. Thân bài

- Giải thích vấn đề

+ Sáng tạo là khả năng nghĩ ra cái mới, khác biệt, không lặp lại theo khuôn mẫu cũ.

+ Là cách tìm ra giải pháp mới, ý tưởng mới trong học tập, công việc và cuộc sống.

+ Tuổi trẻ là giai đoạn nhiều năng lượng, ham học hỏi, dễ tiếp thu cái mới → dễ phát triển tư duy sáng tạo.

- Vai trò, ý nghĩa của sự sáng tạo đối với tuổi trẻ

+ Giúp phát triển tư duy độc lập, không lệ thuộc, không sao chép.

+ Là động lực để tạo ra những giá trị mới, đóng góp cho xã hội.

+ Giúp người trẻ thích ứng linh hoạt với thế giới biến động (công nghệ, khủng hoảng, thị trường…).

+ Sáng tạo thúc đẩy sự khám phá, đổi mới trong học tập, nghiên cứu, khởi nghiệp, nghệ thuật, công nghệ…

- Biểu hiện của sự sáng tạo ở người trẻ hiện nay

+ Tạo ra ý tưởng khởi nghiệp độc đáo, sản phẩm sáng tạo hữu ích.

+ Ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề xã hội, giáo dục, môi trường.

+ Nhiều bạn trẻ tự học, tạo nội dung mới (blog, video, app...), vượt khỏi lối mòn.

+ Đưa sáng tạo vào học tập, làm việc nhóm, trình bày ý tưởng.

- Bàn luận mở rộng

+ Không phải ai cũng biết cách phát huy sáng tạo: một bộ phận người trẻ vẫn học tập, làm việc máy móc, rập khuôn.

+ Sáng tạo cần được rèn luyện, khuyến khích trong môi trường tự do, tôn trọng cá nhân.

+ Cần kết hợp sáng tạo và trách nhiệm để tránh xa những ý tưởng lệch lạc, thiếu đạo đức.

- Bài học và liên hệ bản thân

+ Mỗi người trẻ cần nuôi dưỡng tinh thần đổi mới, dám nghĩ – dám làm.

+ Bản thân cần rèn luyện tư duy phản biện, chủ động học hỏi, mạnh dạn thử nghiệm cái mới.

+ Không ngại thất bại, vì sáng tạo luôn đi cùng quá trình thử – sai – sửa – tiến.

3. Kết bài

- Khẳng định lại: sáng tạo là tài sản quý của tuổi trẻ, là động lực của sự tiến bộ.

- Kêu gọi mỗi người trẻ: hãy sống sáng tạo, làm mới bản thân và đóng góp tích cực cho xã hội từ những điều nhỏ nhất.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Tâm trạng giằng xé, băn khoăn:

+ Câu hỏi “về hay ở” là nỗi trăn trở của một trí thức thời loạn.

+ Một mặt khao khát trở về với quê hương, sống an nhàn, hòa với thiên nhiên.

+ Mặt khác vẫn còn vướng bận, day dứt trước trách nhiệm với đất nước, với nhân dân.

- Cảm xúc gắn bó với quê hương, thiên nhiên:

+ Âm thanh dân dã: tiếng chim, tiếng gà → gợi nhắc tình cảm sâu nặng với làng quê.

+ Cảnh vật yên bình khiến nhà thơ xao động, xúc động, như lời mời gọi trở về.

- Hình ảnh “đôi gót phong trần”:

+ Gợi sự từng trải, mệt mỏi, nhưng cũng là biểu hiện của bản lĩnh, lòng kiên định.