TRUYỆN ÔNG LÝ TIẾN

Tương truyền vào đời Hùng Vương thứ sáu, nhà nước Văn Lang đang trong thời kì bị giặc phương Bắc đe dọa xâm lược.

Thuở ấy, có hai ông bà già tuổi cao mà vẫn chưa có con, ngày ngày chồng đi đánh cá ven sông Tô Lịch, còn vợ thì thành tâm đi cầu tự ở chùa Khán thật đó. Mãi về sau, bà mới có mang và sinh ra một cậu bé khôi ngô tuấn tú, đặt tên là Lý Tiến. Lớn lên, Lý Tiến nổi tiếng là tay khỏe mạnh, tháo vát và có tướng gan lì. Con trai làng Long Đỗ tại trại Tiến Ngư, cạnh rừng tre, bên bờ sông Tô vừa mến, vừa phục. Ông thường tụ tập bọn cùng tuổi tập tành đánh trận giả trong rừng tre và cùng nhau ra sông bắt cá.

Đến giữa đời Hùng Vương thứ sáu, Lý Tiến được vua Hùng cử làm tướng và giao cho việc rèn luyện một đội quân ven bờ sông Tô. Khi nghe tin có giặc Ân sang xâm lược, vua Hùng một mặt cử người lên trấn ải, mặt khác cho người đi loan tin cầu người tài giỏi ra giúp nước. Lý Tiến được cử mang quân ra gần biên ải cự giặc.

Khi quân ông đến đất Vũ Ninh thì gặp giặc Ân. Hai bên đánh nhau quyết liệt. Lý Tiến xông lên giặc chết như ngả rạ. Trong một trận, chẳng may ông bị một tên giặc bắn trúng ngực. Ông gắng gượng trở về đến bờ sông Tô rồi mới mất. Sau khi chết, ông đã báo mộng vua Hùng cho sứ giả Tiên Du rao mõ, cầu hiền. Do đó mà tìm được Thánh Gióng đánh giặc sau này. Về sau, người dân địa phương đã chôn cất ông ngay trên nền nhà cũ và dựng trên nền đất cũ ấy một ngôi đền thờ ông. Đó là đình Giáp Đông, thôn Đông Thuận xưa, nay còn lại hậu cung ở phố Hàng Cá (Hà Nội).

(Theo Viện Văn học, Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập 1; Thần thoại – Truyền thuyết, NXB Giáo dục, 199, tr321-322)

1. Câu hỏi đọc hiểu

Văn bản trên thuộc thể loại truyện dân gian nào đã học? Vì sao em biết? (Nêu ít nhất hai lí do)

- Một chi tiết kì ảo có trong văn bản: Sau khi chết, ông đã báo mộng vua Hùng cho sứ giả Tiên Du rao mõ, cầu hiền. Do đó mà tìm được Thánh Gióng đánh giặc sau này.

- Tác dụng của chi tiết kì ảo là góp phần thể hiện sức mạnh, phẩm chất của nhân vật Lý Tiến.

- Nhân vật chính là Lý Tiến, một vị tướng thời Hùng Vương, có công chống giặc Ân, sau khi chết còn báo mộng giúp vua tìm được Thánh Gióng.

- Ông bà già hiếm muộn sinh Lý Tiến.

- Tuổi thơ khỏe mạnh, hay luyện tập.

- Được vua Hùng cử làm tướng, chống giặc Ân.

- Tử trận ở bờ sông Tô.

- Hiện về báo mộng vua Hùng.

- Nhân dân lập đình thờ phụng.

- Ngay từ nhỏ, Lý Tiến đã nổi tiếng khỏe mạnh, tháo vát, thường chỉ huy bạn bè tập đánh trận giả; lớn lên thì “xông lên giặc chết như ngả rạ”.

- Thể hiện yếu tố kỳ ảo, tôn vinh vai trò linh thiêng của nhân vật, đồng thời mở đường cho sự xuất hiện của Thánh Gióng trong truyền thuyết.

- Kết hợp yếu tố thực và ảo, dùng chi tiết kỳ ảo (báo mộng), gắn nhân vật với sự kiện lịch sử chống giặc Ân và tín ngưỡng dân gian thờ thành hoàng làng.

- Dũng cảm, gan dạ, trung thành với đất nước, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ non sông.

- Truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm, biết ơn và tôn thờ những anh hùng đã hy sinh vì Tổ quốc.

- Cần sống dũng cảm, kiên cường, biết ơn các bậc tiền nhân và có ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn, bảo vệ Tổ quốc.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự

- Học sinh biết tạo lập một bài văn tự sự đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đề: đóng mai Lý Tiến, kể lại truyền thuyết Ông Lý Tiến.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Xưng danh: “Tôi là Lý Tiến, người con của làng Long Đỗ bên sông Tô Lịch.”

- Giới thiệu khái quát: Hoàn cảnh ra đời kỳ lạ, được nhân dân yêu mến, sau này trở thành tướng nhà Hùng.

* Thân bài

- Tuổi thơ:

+ Bố mẹ tuổi cao mới sinh ra tôi, xem đó là niềm hạnh phúc lớn.

+ Từ nhỏ đã khỏe mạnh, tháo vát, hay cùng bạn bè tập đánh trận giả trong rừng tre, xuống sông bắt cá.

- Trưởng thành:

+ Lớn lên, sức vóc và lòng gan dạ được nhiều người khâm phục.

+ Vua Hùng tin tưởng giao nhiệm vụ huấn luyện đội quân ven bờ sông Tô.

- Chiến đấu chống giặc Ân:

+ Khi giặc Ân xâm lược, tôi mang quân lên Vũ Ninh quyết chiến.

+ Xông pha trận mạc, giặc chết như ngả rạ.

+ Không may bị tên giặc bắn trúng ngực, tôi cố gắng rút về bờ sông Tô rồi trút hơi thở cuối cùng.

- Sau khi mất:

+ Linh hồn tôi hiện về báo mộng vua Hùng, chỉ đường tìm người hiền tài cứu nước (Thánh Gióng).

+ Nhân dân thương tiếc, lập đền thờ tôi tại đất Giáp Đông, phố Hàng Cá ngày nay.

* Kết bài

- Bày tỏ niềm tự hào được góp phần bảo vệ non sông đất nước.

- Nhắn nhủ đời sau hãy tiếp bước, giữ gìn truyền thống yêu nước, đoàn kết chống giặc ngoại xâm.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Tôi là Lý Tiến – người con trai của làng Long Đỗ, bên dòng sông Tô Lịch hiền hòa. Cha mẹ tôi đã tuổi cao mà vẫn chưa có con, ngày ngày cha đi đánh cá, mẹ lên chùa thành tâm cầu tự. Trời thương nên mẹ có mang và sinh ra tôi, một cậu bé khôi ngô tuấn tú. Từ khi mới lớn, tôi đã mang trong mình sức khỏe phi thường, lại thêm tính gan dạ, tháo vát, được bạn bè cùng trang lứa vừa yêu mến vừa khâm phục.

Thuở nhỏ, tôi thường cùng bạn bè tụ tập trong rừng tre tập đánh trận giả, hoặc ra sông bắt cá. Mỗi lần như thế, tôi thường là người chỉ huy, dẫu chỉ là trò chơi mà đã nuôi trong tôi khát vọng bảo vệ quê hương. Càng lớn, sức vóc tôi càng thêm cường tráng. Dân làng ai cũng tin rằng tôi sẽ làm nên nghiệp lớn. Quả thật, đến đời Hùng Vương thứ sáu, vua nghe danh đã phong tôi làm tướng, giao cho việc rèn luyện một đội quân bên bờ sông Tô để phòng giặc dữ.

Nghe tin giặc Ân tràn sang xâm lược, tôi dẫn quân tiến ra gần biên ải Vũ Ninh để nghênh chiến. Hai bên giao tranh quyết liệt, khói lửa mịt mù. Tôi xông lên trận tuyến, gươm giáo loang loáng, khiến quân giặc ngã rạp như cỏ úa trước gió. Nhưng trong một trận ác liệt, tôi chẳng may bị tên giặc bắn trúng ngực. Vết thương quá nặng, tôi gắng gượng chỉ huy quân rút lui và trở về được đến bờ sông Tô, rồi gục ngã.

Dù thân xác đã hóa thành tro bụi, nhưng tấm lòng tôi vẫn nặng tình với non sông. Linh hồn tôi hiện về báo mộng cho vua Hùng, chỉ lối tìm người tài giúp nước. Nhờ thế mà sau này Thánh Gióng ra đời, cưỡi ngựa sắt dẹp tan giặc Ân, đem lại thái bình cho đất nước. Người dân thương tiếc tôi, đã dựng đình thờ tại đất Giáp Đông, nền cũ nhà tôi, và lưu truyền câu chuyện của tôi cho hậu thế.

Ngày nay, nhìn đất nước yên vui, tôi càng tự hào vì được góp phần nhỏ bé trong công cuộc giữ nước của cha ông. Tôi chỉ mong con cháu đời sau luôn khắc ghi truyền thống yêu nước, đoàn kết, không ngừng rèn luyện và học tập, để khi đất nước cần, sẽ có những người con tiếp bước cha ông bảo vệ bờ cõi. Đó cũng là điều khiến tôi mãi yên lòng nơi cõi vĩnh hằng.