Văn bản ngữ liệu

ÔNG NỘI

Nhà tôi và nhà ông bà nội sát vách. Chiều nào đi học về, tôi cũng chạy sang nhà ông bà chơi. Vừa về đến ngõ, tôi đã cuống quýt nhảy từ gác-ba-ga xe đạp của mẹ chạy tót sang nhà ông.

Vừa tung tăng nhảy chân sáo qua cánh cổng bong tróc vữa, lộ từng mảng gạch xỉn màu, theo con ngõ song song hai bờ tường hoa rêu mốc chạy dài lọt thỏm giữa um tùm cây cối, tôi ríu rít: “Ông ơi, cháu đi học về rồi ạ!” Rồi tôi sà vào lòng ông và huyên thuyên đủ thứ chuyện ở trường, ở lớp.

Ông tôi là một thầy lang. Khoảnh sân nhỏ lô xô những nia, những sàng phơi lá cây thuốc. Tôi thường tò mò hỏi ông về mấy thứ lá khô vàng quắt queo hay những cành cây màu nâu sậm gầy đét được cắt nhỏ rồi say sưa ngước đôi mắt tròn to, đen láy nghe ông giải thích tường tận. Tôi lắng nghe như nuốt từng lời, mặc dù chẳng hiểu hết những điều ông nói. Cả ngày, ông cứ cặm cụi, tỉ mẩn nâng niu từng nhành lá, ngọn cây

Khoảnh vườn trước cửa nhà trồng đủ thứ cây thuốc, từ những loài cây quen thuộc đến những loài ông phải lặn lội ở một vùng núi rừng xa xôi mới kiếm được. Ngày nào cũng nườm nượp người đến thăm khám và xin thuốc của ông. Ông chẳng bao giờ lấy tiền của bất cứ ai. Ông bảo: “Giúp đỡ người khác là dành phúc cho con cháu!”.

Ông rất nghiêm khắc. Ông bắt phải ngủ trưa, tôi thì len lén trèo cổng chạy ra ngoài ngõ chơi bịt mắt bắt dê, ném lon, bắn bi với mấy đứa bạn cùng xóm. Thấy tôi đang lăn lê, bò trườn trên ụ đất bên bờ mương um tùm bụi khoai nước, ông kéo về đánh đòn một trận. Đi học về, tôi làm nũng mẹ, đòi mua mấy thứ kẹo xanh đỏ, ô mai, kem mút, mẹ lại bị ông mắng vì nuông chiều con…

Nhưng ông rất thương tôi. Ông vội vã đạp xe đến trường, mang cho tôi hộp bút giữa trưa hè chao chát nắng khi tôi để quên ở nhà. Nắng đổ lửa lên vai áo sờn bạc và mồ hôi rịn ra trên vầng trán chằng chịt vết chân chim khi ông đón tôi. Ông ôm tôi vào lòng, chạy trong đêm, mặc gió, mặc mưa quất ràn rạt khi cơn bão lật tung mái nhà. Chiều chiều, ông múc nước giếng tắm cho tôi rồi chở tôi trên chiếc xe đạp già đi hóng gió dọc những con đường thơm mùi lúa chín. Tối bắc chõng ra sân, bóng trăng lồng vào miệng giếng rêu phong, ông kể cho tôi nghe chuyện ngày xưa đi bộ đội, về những vùng đất xa xôi mà tôi chỉ được thấy trên bản đồ.

Ngày ông mất, tôi không khóc. Có lẽ, nỗi đau quá lớn khiến tôi không thể bật ra thành tiếng khóc. Hối hận. Tôi đã không thể yêu thương ông nhiều như ông yêu thương tôi! Ông mất, giàn trầu không bên chái nhà mà ông trồng cho bà cũng lụi dần…

  (Ông nội, Đào Mạnh Long, https://baohatinh.vn/ong-noi-post101122.html)                                                         

 

Truyện ngắn Ông nội được kể theo ngôi thứ mấy?

- Nhân vật chính: ông nội.

- Từ láy: vội vã, chao chát.

- Đặc điểm của ông nội: giàu lòng nhân hậu, nghiêm khắc, yêu thương cháu.

- Tình cảm, cảm xúc của người cháu với người ông: vô cùng yêu quý, kính trọng, biết ơn người ông của mình.

- Chủ đề của truyện: Ngợi ca tình cảm gia đình, tình yêu thương của ông và cháu thắm thiết, sâu nặng.

- Bài học: hãy yêu thương, quan tâm, chăm sóc người thân của mình nhiều hơn. Đừng để khi họ không còn ở bên mình nữa thì mọi sự hối hận đã muộn màng…

Đoạn văn tham khảo

Gia đình là nền tảng quan trọng trong đời sống mỗi con người, là nơi nuôi dưỡng tình cảm và hình thành nhân cách. Trong gia đình, mỗi người được yêu thương, chăm sóc và che chở, nhờ đó cảm thấy an toàn, ấm áp và gắn bó. Đồng thời, gia đình là môi trường giáo dục đầu đời, giúp con trẻ học được lễ nghĩa, biết phân biệt đúng sai, rèn luyện đức tính tốt và kỹ năng sống cần thiết. Gia đình cũng lưu giữ những ký ức, truyền thống và giá trị văn hóa quý báu, tạo cơ sở để thế hệ trẻ hiểu được cội nguồn và biết trân trọng những gì được thừa hưởng. Chính vì vậy, gia đình không chỉ là mái ấm yêu thương mà còn là điểm tựa tinh thần, giúp mỗi người trưởng thành, sống có trách nhiệm và biết yêu thương người khác. Mỗi người cần ý thức giữ gìn hạnh phúc gia đình, trân trọng những giá trị tốt đẹp và phát huy truyền thống yêu thương, gắn kết giữa các thế hệ.

Bài viết tham khảo

Trong mỗi gia đình, tình cảm ông cháu luôn có một sức mạnh đặc biệt, vừa ấm áp vừa sâu sắc. Truyện ngắn “Ông nội” của Đào Mạnh Long là minh chứng sinh động về mối quan hệ thiêng liêng ấy. Tác phẩm không chỉ khắc họa tình cảm gắn bó giữa cháu và ông, mà còn làm nổi bật những đặc điểm nhân vật ông – vừa nghiêm khắc, vừa giàu tình thương và sở hữu phẩm chất tốt đẹp, đáng kính trọng.

Người ông trong truyện là hình ảnh của sự nghiêm khắc và dạy dỗ. Ông bắt cháu phải ngủ trưa, nghiêm cấm những trò chơi quá mức và uốn nắn hành vi của cháu khi còn nhỏ. Những kỷ luật tưởng chừng khắt khe ấy lại mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, giúp cháu nhận biết đúng sai, hình thành lễ nghĩa và rèn luyện nhân cách từ những năm tháng đầu đời. Sự nghiêm khắc của ông thể hiện trách nhiệm và lòng yêu thương âm thầm nhưng bền bỉ, giúp cháu trở thành một con người biết phân biệt đúng sai và sống có kỷ luật.

Bên cạnh sự nghiêm khắc, người ông cũng giàu tình thương, quan tâm chăm sóc cháu từng chi tiết nhỏ. Ông đón cháu đi học, mang hộp bút khi cháu quên, tắm rửa cho cháu và chở đi hóng gió. Ngay cả trong những cơn bão giông, ông vẫn vội vã bảo vệ và chăm sóc cháu, không quản ngại mưa gió hay nắng nóng. Những hành động ấy thể hiện tình yêu thương sâu sắc và sự hi sinh thầm lặng, khiến cháu luôn cảm nhận được sự ấm áp và an toàn trong vòng tay ông.

Người ông còn sở hữu phẩm chất tốt đẹp và gương mẫu. Là một thầy lang, ông giúp người mà không lấy tiền, qua đó dạy cháu lòng tốt và tinh thần tương thân tương ái. Ông gắn bó với thiên nhiên, yêu cây cối, trân trọng công việc và gìn giữ truyền thống gia đình. Những giá trị ấy tạo thành hình mẫu sống động về đạo đức, cách cư xử và lối sống cho thế hệ trẻ.

Về nghệ thuật xây dựng nhân vật, tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, miêu tả nhân vật qua lời nói, cử chỉ và hành động, giúp người đọc cảm nhận trực tiếp tình cảm và tính cách ông. Ngôn ngữ kể chuyện giản dị, giàu biểu cảm, tạo cảm giác chân thực và gần gũi. Hình tượng ông nội không chỉ làm nổi bật tình cảm gia đình mà còn nhắn nhủ mỗi người hãy trân trọng, yêu thương và quan tâm đến người thân, đồng thời học hỏi những giá trị sống tốt đẹp từ các thế hệ đi trước.

Người ông vừa nghiêm khắc, vừa giàu tình thương, đồng thời sở hữu phẩm chất tốt đẹp và gương mẫu. Chính nhờ sự chăm sóc, dạy dỗ và gương mẫu ấy, cháu được trưởng thành, hình thành nhân cách, hiểu rõ giá trị của tình thân và biết trân trọng những người thân yêu xung quanh.