Văn bản ngữ liệu

HẠNH PHÚC

Đừng nói cuộc đời mình tẻ nhạt nhé em

hạnh phúc ở những điều bình dị

trong ngày, trong đêm

đừng than phiền cuộc sống nhé em

hạnh phúc ngay cả khi em khóc

bởi trái tim buồn là trái tim vui

hạnh phúc bình thường và giản dị lắm

là tiếng xe về mỗi chiều của bố

cả nhà quây quần trong căn phòng nhỏ

chị xới cơm đầy bắt phải ăn no

hạnh phúc là khi đêm về không có tiếng mẹ ho

là ngọn đèn soi tương lai em sáng

là điểm mười mỗi khi lên bảng

là ánh mắt một người lạ như quen

hạnh phúc là khi mình có một cái tên

vậy đừng nói cuộc đời tẻ nhạt nhé em

tuổi mười tám còn khờ khạo lắm

đừng tô vẽ một chân trời xa toàn màu hồng thắm

hạnh phúc vẹn nguyên giữa cuộc đời thường.

          (Trích Hạnh phúc – Thanh Huyền)

Bài thơ Hạnh phúc thuộc thể loại thơ nào? Vì sao em xác định như vậy?

Phương thức biểu cảm kết hợp miêu tả.

Hạnh phúc không ở những điều xa xỉ hay màu mè, mà nằm trong những điều giản dị, đời thường, biết trân trọng cuộc sống và những niềm vui nhỏ bé.

Hình ảnh đời thường, gần gũi: tiếng xe về mỗi chiều của bố, cả nhà quây quần, xới cơm đầy, đêm không có tiếng mẹ ho, ngọn đèn soi tương lai, điểm mười khi lên bảng, ánh mắt người lạ, có một cái tên.

- Biện pháp tu từ được sử dụng chủ yêu trong đoạn thơ là: liệt kê.

- Hiệu quả nghệ thuật: bằng phép liệt kê, người viết đã thể hiện quan niệm hạnh phúc một cách ấn tượng, chân thật, xúc động qua những hình ảnh hết sức cụ thể, gần gũi, bình dị, đời thường trong cuộc sống: tiếng xe về mỗi chiều của bố, cả nhà quây quần bên căn gác nhỏ, đêm về không có tiếng mẹ ho...

Thể hiện quan niệm sống tích cực: hạnh phúc và nỗi buồn không tách rời, cảm xúc buồn cũng là một phần của đời sống phong phú, giúp con người biết trân trọng hạnh phúc.

Nội dung chính của đoạn thơ:

- Hạnh phúc là những điều hết sức bình thường, giản dị trong cuộc sống đời thường: gia đình đầm ấm, hi vọng tương lai tươi sáng, ánh mắt một người vừa lạ vừa quen...

- Tình cảm yêu thương, trân trọng của người viết đối với hạnh phúc bình dị của cuộc sống đời thường.

- Thanh Huyền nhắn nhủ em đừng nói cuộc đời tẻ nhạt, đừng tô vẽ chân trời xa một màu hồng thắm. Và nhắc đi nhắc lại em rằng, hạnh phúc xuất phát từ những điều bình dị.

- Đó là lời nhắn nhủ chân tình, giàu cảm xúc và tình yêu thương của người chị dành cho em. Qua đó, nhắn nhủ mọi người, đừng quên hạnh phúc ở trong những điều giản dị, hãy trân trọng.

Hạnh phúc nằm trong những điều giản dị, đời thường; học cách trân trọng, cảm nhận, biết vui với những gì mình có, thay vì tìm kiếm xa xỉ hay mộng tưởng hão huyền.

Bài thơ ca ngợi hạnh phúc giản dị, đời thường, dùng thơ tự do, liệt kê hình ảnh, điệp từ, ngôn ngữ giản dị tạo cảm giác gần gũi, truyền cảm, giúp người đọc nhận ra giá trị cuộc sống và tình cảm bình dị quanh mình.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: Hạnh phúc ở những điều bình dị.

c. Hệ thống ý

- Giải thích

+ Hạnh phúc là một trạng thái cảm xúc của con người khi được thỏa mãn một nhu cầu nào đó mang tính trừu tượng. Hạnh phúc là một cảm xúc bậc cao, được cho rằng chỉ có ở loài người, nó mang tính nhân bản sâu sắc và thường chịu tác động của lí trí.

+ Hạnh phúc nằm ở trong những điều bình dị, nghĩa là hạnh phúc tồn tại trong những điều bình thường, gần gũi trong cuộc sống. Tôn trọng là đánh giá cao, là coi trọng sự sống, danh dự, nhân phẩm của người khác. Một số biểu hiện của sự tôn trọng là không phân biệt màu da, tuổi tác, giới tính, trình độ, sang giàu hay nghèo hèn, nông thôn hay thành thị, tôn giáo hay dân tộc. Từ đó, có thể hiểu nguyên tắc sống trên: tôn trọng người khác là ưu tiên hàng đầu, trước khi khi làm/ nghe theo ý muốn của bản thân.

- Phân tích

+ Hạnh phúc không phải lúc nào cũng cao sang, đôi khi tình yêu lại bắt đầu từ những điều giản dị nhất mà những lúc vô tình bạn không nhận ra.

+ Những điều ấy bình dị, mộc mạc thôi, nhưng gợi ở lòng người bao nhiêu ấm áp, yêu thương.

- Bình luận: Nhưng không phải ai cũng cảm nhận được rằng hạnh phúc nằm ở những điều giản dị. Họ mải mê chạy theo những thứ phù phiếm mà không nhận ra hạnh phúc chỉ đơn giản là những điều bình dị quanh mình. Cho đến khi quá muộn.

- Bài học: Hãy biết trân trọng hạnh phúc, đừng quá tham lam những điều xa vời. Cần sống châm lại, yêu thương nhiều hơn.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Hạnh phúc, theo nhà thơ Thanh Huyền, không phải là những thứ xa xỉ, màu mè hay phù phiếm, mà nằm trong những điều bình dị, đời thường. Hạnh phúc là trạng thái cảm xúc cao quý của con người khi được thỏa mãn những nhu cầu tinh thần, mang tính nhân bản sâu sắc và chịu ảnh hưởng của lý trí. Nó tồn tại trong những điều giản dị xung quanh ta: tiếng xe về mỗi chiều của bố, cả gia đình quây quần trong căn phòng nhỏ, bữa cơm đầy ắp tình thân, ánh mắt thân thiện của một người lạ, hay những thành tích nhỏ trong học tập, công việc. Những niềm vui mộc mạc ấy tuy giản dị nhưng lại ẩn chứa bao ấm áp, yêu thương, làm trái tim con người rung động và nhận ra giá trị thực sự của cuộc sống. Thật tiếc là không phải ai cũng cảm nhận được hạnh phúc này; nhiều người mải mê theo đuổi danh vọng, tiền bạc, những ảo tưởng xa vời mà bỏ qua những niềm vui giản đơn quanh mình, để đến khi nhận ra thì đã quá muộn. Vì vậy, thông điệp mà bài thơ gửi gắm là hãy biết trân trọng hạnh phúc, sống chậm, yêu thương nhiều hơn và tìm niềm vui trong những điều đời thường, để hạnh phúc không còn là điều xa vời mà hiện hữu ngay trong từng khoảnh khắc giản dị, gần gũi.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn biểu cảm

- Học sinh biết tạo lập một bài văn biểu cảm đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề biểu cảm: người thân trong gia đình.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu người thân: ai, mối quan hệ với em (bố, mẹ, ông, bà, anh, chị…).

- Nêu cảm xúc chung: yêu thương, quý mến, gắn bó.

* Thân bài:

- Miêu tả ngoại hình, tính cách:

+ Ngoại hình: cao, thấp, gầy, mập, dễ nhìn, hồn nhiên, hiền lành…

+ Tính cách: hiền hậu, ấm áp, nghiêm khắc nhưng quan tâm, hay giúp đỡ, vui vẻ, hóm hỉnh.

- Kể lại một hoặc hai kỷ niệm đáng nhớ:

+ Ví dụ: một lần người thân giúp đỡ em học tập, chăm sóc khi ốm, hay dạy em một bài học cuộc sống.

+ Diễn tả hành động, lời nói, cảm xúc của cả hai.

+ Nhấn mạnh tình cảm gắn bó, sự yêu thương và tấm lòng cao đẹp.

- Cảm nhận, suy nghĩ:

+ Người thân không chỉ là người chăm sóc, bảo vệ mà còn là nguồn cảm hứng, niềm vui, sự an ủi.

+ Học được từ họ: sự kiên nhẫn, trách nhiệm, lòng bao dung, tình yêu thương gia đình.

* Kết bài:

- Khẳng định tình cảm với người thân: yêu thương, quý trọng.

- Liên hệ: tình cảm gia đình là tài sản quý giá, cần trân trọng, giữ gìn và thể hiện trong đời sống hàng ngày.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong gia đình, ai cũng có một người thân đặc biệt mà mình yêu thương và kính trọng. Với tôi, đó chính là bà ngoại – người luôn hiện diện trong ký ức tuổi thơ với hình ảnh hiền hậu, ấm áp và đầy yêu thương. Bà không chỉ là người chăm sóc tôi mỗi khi ốm đau, mà còn là người dạy tôi những bài học quý giá về cuộc sống.

Bà ngoại có dáng người nhỏ nhắn, mái tóc bạc, đôi mắt hiền từ luôn ánh lên nụ cười trìu mến. Dáng đi chậm rãi, nhưng mỗi cử chỉ, mỗi lời nói của bà đều toát lên sự quan tâm và tấm lòng bao dung. Bà không bao giờ nổi nóng vô cớ, luôn nhẹ nhàng nhắc nhở, dạy dỗ tôi biết phân biệt đúng sai, yêu thương mọi người xung quanh. Chính sự dịu dàng, hiền hậu ấy đã tạo nên một hình ảnh bà sống mãi trong tâm trí tôi, khiến tôi luôn thấy bình yên mỗi khi được ở bên.

Những kỷ niệm bên bà ngoại thật khó quên. Tôi còn nhớ mỗi buổi chiều, bà thường ngồi trước hiên, tay thoăn thoắt thêu thùa, trong khi tôi ngồi bên đọc sách hoặc học bài. Nếu tôi lơ là việc học, bà nhẹ nhàng nhắc nhở bằng những lời khuyên đầy tình cảm: “Học hành là để trưởng thành, để không bỏ lỡ cơ hội trong đời.” Khi tôi bị ốm, bà luôn thức trắng đêm chăm sóc, đút từng thìa cháo, dỗ tôi ngủ và động viên tinh thần. Những hành động giản dị ấy đã làm tôi nhận ra giá trị của tình yêu thương và sự hy sinh thầm lặng trong gia đình.

Bà ngoại không chỉ quan tâm đến tôi mà còn luôn là điểm tựa tinh thần cho cả gia đình. Bà biết lắng nghe, chia sẻ và tạo không khí ấm áp trong căn nhà nhỏ. Qua bà, tôi học được sự kiên nhẫn, lòng bao dung và cách trân trọng những điều bình dị trong cuộc sống. Nhờ có bà, tôi biết yêu thương, biết sẻ chia và biết quý trọng những người xung quanh mình hơn.

Tình cảm mà tôi dành cho bà ngoại không thể đong đếm bằng lời nói. Bà là người thân thiết, là chỗ dựa tinh thần và là nguồn cảm hứng để tôi sống tốt hơn mỗi ngày. Tôi luôn tự nhủ sẽ trân trọng từng khoảnh khắc bên bà, học hỏi những điều tốt đẹp từ bà và truyền lại tình yêu thương ấy cho những người xung quanh. Bà ngoại chính là minh chứng sống động rằng tình thân trong gia đình là một tài sản vô giá, là điểm tựa tinh thần giúp con người vượt qua khó khăn, giữ vững niềm tin và hạnh phúc trong cuộc sống.