Văn bản ngữ liệu

                                                      VƯỜN XƯA

-Tế Hanh(1)-

Mảnh vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh,

Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc.

Hai ta ở hai đầu công tác,

Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

 

Hai ta như ngày nắng tránh ngày mưa,

Như mặt trăng mặt trời cách trở,

Như sao Hôm sao Mai(2) không cùng ở,

Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa?

 

Hai ta như sen mùa hạ, cúc mùa thu,

Như tháng mười hồng, tháng năm nhãn;

Em theo chim em đi về tháng tám,

Anh theo chim cùng với tháng ba qua.

 

Một ngày xuân em trở lại nhà,

Nghe mẹ nói anh có về, anh hái ổi.

Em nhìn lên vòm cây gió thổi,

Lá như môi thầm thĩ gọi anh về.

 

Lần sau anh trở lại một ngày hè,

Nghe mẹ nói em có về, bên giếng giặt.

Anh nhìn giếng, giếng sâu trong vắt,

Nước như gương soi lẻ bóng hình anh…

 

Mảnh vườn xưa cây mỗi ngày mỗi xanh,

Bà mẹ già tóc mỗi ngày mỗi bạc.

Hai ta ở hai đầu công tác,

Có bao giờ cùng trở lại vườn xưa…

 --1957--

(Trích Thơ Quê hương và những lời bình – NXB ĐHQG Hà Nội, 2007, tr 298 – 299)

(1) Tế Hanh: (1921- 2009), tên khai sinh là Trần Tế Hanh. Quê quán: xã Bình Dương, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Ông có mặt trong phong trào thơ Mới ở chặng cuối với những bài thơ mang nỗi buồn và tình yêu quê hương. Sau năm 1945, ông vẫn luôn tiếp tục bền bỉ sáng tác nhằm phục vụ cách mạng và kháng chiến. Thơ ông chân thực với cách diễn đạt bằng ngôn ngữ giản dị, tự nhiên và rất giàu hình ảnh, bình dị mà tha thiết. Bài thơ Vườn xưa được viết năm 1957 khi đất nước đang bị chia cắt, tiêu biểu cho hồn thơ Tế Hanh.

(2) Sao Hôm, sao Mai: là những tên gọi của sao Kim ở các thời điểm khác nhau. Mọc sớm từ buổi chiều gọi là sao Hôm, đến sáng hôm sau lại hiện ra trên bầu trời gọi là sao Mai. Trong bài thơ này, hình ảnh sao Hôm, sao Mai gợi sự cách trở của lứa đôi.

Xác định thể thơ của bài thơ trên.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: đức tính kiên trì.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Dẫn dắt: Trong hành trình của con người, ai cũng sẽ gặp khó khăn, thử thách.

- Trích dẫn câu tục ngữ “Có công mài sắt, có ngày nên kim” → khẳng định bài học quý giá về lòng kiên trì.

- Nêu vấn đề nghị luận: Đức tính kiên trì trong học tập và cuộc sống.

* Thân bài

- Giải thích

+ Kiên trì: là sự bền bỉ, không bỏ cuộc dù gặp khó khăn, thất bại.

+ Câu tục ngữ: Dù sắt cứng đến đâu, nếu bền bỉ mài giũa cũng trở thành kim; con người cũng vậy, nếu có kiên trì sẽ đạt được mục tiêu.

- Vai trò, ý nghĩa của kiên trì

+ Giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách.

+ Giúp rèn luyện bản thân ngày càng tiến bộ.

+ Là yếu tố quan trọng để đi đến thành công.

+ Người kiên trì thường được mọi người tin tưởng, yêu quý.

- Dẫn chứng (có thể nêu một vài)

+ Thomas Edison kiên trì hàng nghìn lần thử nghiệm để phát minh ra bóng đèn.

+ Học sinh kiên trì học tập sẽ đạt kết quả tốt dù ban đầu chưa giỏi.

+ Bác Hồ bền bỉ tìm đường cứu nước → thành công to lớn cho dân tộc.

- Phản đề

+ Một số người dễ nản lòng, bỏ cuộc khi gặp khó khăn → dẫn đến thất bại.

+ Có người nóng vội, muốn thành công nhanh chóng → dễ mắc sai lầm.

- Bài học cho bản thân

+ Cần nuôi dưỡng đức tính kiên trì trong học tập, rèn luyện và trong cả ước mơ.

+ Tập thói quen không bỏ dở giữa chừng, kiên nhẫn từng bước để đạt được kết quả.

* Kết bài

- Khẳng định lại: Kiên trì là chìa khóa để đi đến thành công, là phẩm chất quý báu mỗi người cần có.

- Liên hệ bản thân: Tuổi trẻ hôm nay càng phải rèn luyện đức tính này để xây dựng tương lai tươi sáng.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong hành trình dài của cuộc đời, mỗi con người đều phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thử thách. Để vượt qua, không phải lúc nào ta cũng có may mắn hay tài năng đặc biệt. Có một phẩm chất tuy giản dị nhưng lại là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công – đó chính là lòng kiên trì. Từ xa xưa, cha ông ta đã đúc kết bài học quý báu: “Có công mài sắt, có ngày nên kim”.

“Có công mài sắt, có ngày nên kim” là câu tục ngữ giàu hình ảnh và ý nghĩa. Viên sắt vốn to lớn, cứng rắn, nếu kiên trì mài giũa mỗi ngày thì cũng sẽ trở thành chiếc kim nhỏ bé hữu ích. Câu nói muốn nhấn mạnh rằng: trong cuộc sống, nếu con người có sự kiên trì, bền bỉ thì nhất định sẽ đạt được mục tiêu, dù con đường có khó khăn đến đâu. Kiên trì không chỉ là nỗ lực đơn lẻ, mà là sức mạnh nội tâm giúp ta không bỏ cuộc khi gặp thất bại.

Thực tế đã chứng minh, đức tính kiên trì có vai trò vô cùng quan trọng. Trước hết, kiên trì giúp con người vượt qua những thử thách khắc nghiệt của cuộc sống. Khi thất bại, chỉ những ai không lùi bước mới có cơ hội đi đến thành công. Kiên trì cũng giúp chúng ta rèn luyện ý chí, tích lũy kinh nghiệm, từng bước hoàn thiện bản thân. Mỗi ngày cố gắng một ít, ta sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu. Người có kiên trì không chỉ dễ thành công mà còn được mọi người tin tưởng, yêu mến.

Lịch sử và đời sống đã cho chúng ta nhiều tấm gương về lòng kiên trì. Nhà bác học Edison đã thất bại hàng nghìn lần trước khi tìm ra ánh sáng của bóng đèn điện, nhưng ông chưa từng nản chí. Nếu thiếu kiên trì, chắc chắn nhân loại đã mất đi một phát minh vĩ đại. Ở Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trải qua biết bao gian khổ trong hành trình tìm đường cứu nước. Bằng ý chí sắt đá và sự bền bỉ, Người đã đem lại độc lập, tự do cho dân tộc. Ngay trong học tập, nhiều bạn học sinh tuy ban đầu không giỏi, nhưng nhờ kiên trì rèn luyện từng ngày đã đạt kết quả cao. Tất cả đều cho thấy: kiên trì là con đường ngắn nhất dẫn đến thành công.

Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện nay, vẫn có không ít người dễ dàng bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Một số bạn trẻ nóng vội, muốn đạt được thành công nhanh chóng mà thiếu sự bền bỉ, kết quả thường chỉ là thất bại và tiếc nuối. Đó chính là lời nhắc nhở để chúng ta phải biết rèn luyện và nuôi dưỡng đức tính kiên trì.

Là học sinh, em càng thấm thía giá trị của bài học “Có công mài sắt, có ngày nên kim”. Trên con đường học tập, không phải lúc nào cũng suôn sẻ, nhưng chỉ cần em kiên trì thì chắc chắn sẽ tiến bộ. Em tự nhắc nhở mình phải chăm chỉ, bền bỉ từng ngày để biến ước mơ thành hiện thực.

Kiên trì chính là chìa khóa vàng mở ra cánh cửa thành công, là phẩm chất cao đẹp giúp con người vươn tới những giá trị lớn lao. Mỗi chúng ta, đặc biệt là thế hệ trẻ, hãy rèn luyện và giữ gìn đức tính ấy như một hành trang không thể thiếu trong hành trình lập thân, lập nghiệp.