Không ai tặng hoa cho cô giáo tôi, cô Cecília Paim. Chắc là vì cô xấu quá. Nếu không có vết bớt trên mắt thì cô cũng không đến nỗi xấu lắm. Nhưng cô là người duy nhất thi thoảng vẫn cho tôi một xu để mua bánh ngọt vào giờ ra chơi.

Tôi bắt đầu nhòm vào các lớp khác và thấy các lọ thủy tinh trên bàn giáo viên đều đang cắm hoa. Chỉ có lọ của cô giáo tôi là vẫn trống trơn…

Mọi chuyện đang yên ổn thì Godofredo tiến vào lớp. Nó xin phép được nói chuyện với cô Cecília Paim. Tôi không biết có chuyện gì, chỉ thấy nó chỉ tay vào bông hoa trong lọ. Rồi nó đi. Cô giáo nhìn tôi buồn bã.

Lúc tan học, cô gọi tôi đến.

- Cô có chuyện cần nói với em, Zezé. Chỉ một phút thôi.

Cô lục lọi túi xách một lúc. Tôi dám chắc cô không thực lòng muốn nói chuyện với tôi và đang lục lọi đồ đạc để tìm dũng khí. Cuối cùng, cô cũng ra quyết định.

- Trò Godofredo đã kể với cô một chuyện rất xấu về em, Zezé. Chuyện đó có đúng không?

Tôi gật đầu.

- Về bông hoa đúng không ạ? Bạn ấy nói đúng, thưa cô.

- Chính xác thì em đã làm gì?

- Buổi sáng, em dậy sớm và ghé qua vườn trước nhà Serginho. Vì cổng không đóng kín, em đã lẻn vào hái trộm một bông hoa. Nhưng hoa nhiều lắm nên họ sẽ chẳng thấy mất mát gì đâu ạ.

- Ừ. Nhưng đó là hành vi không đúng đắn. Em không nên làm thế nữa. Chuyện không có gì nghiêm trọng nhưng nó vẫn là một kiểu trộm cắp.

- Không phải đâu, cô Cecília. Chẳng phải thế giới thuộc về Chúa sao? Chẳng phải mọi thứ trên thế giới này đều thuộc về Chúa sao? Thế thì hoa cũng thuộc về Chúa...

Cô giáo vô cùng ngạc nhiên trước logic của tôi.

- Đó là cách duy nhất, thưa cô. Ở chỗ em không có vườn. Hoa lại đắt... Mà em thì không muốn thấy lọ hoa trên bàn cô lúc nào cũng trống không.

Cô nuốt khan.

- Chẳng phải thỉnh thoảng cô vẫn cho em tiền để mua bánh ngọt sao ạ?

- Cô có thể ngày nào cũng cho em tiền. Nhưng em lại biến mất...

- Em không thể ngày nào cũng nhận tiền được...

- Tại sao không?

- Bởi vì vẫn còn những đứa trẻ nghèo khác chẳng mang gì để ăn.

Cô rút khăn mùi soa ra khỏi túi xách và kín đáo đưa lên chấm chấm đuôi mắt.

- Cô không thấy bạn Cú Nhỏ ạ?

- Cú Nhỏ là ai?

- Bạn gái da đen nhỏ nhắn cao ngang em được mẹ cuốn tóc lên trên đầu thành hai búi nhỏ rồi quấn dây lại ấy ạ.

- Ồ, phải rồi, ý em là Dorotília.

- Vâng, thưa cô. Dorotília thậm chí còn nghèo hơn em. Các bạn gái khác không thích chơi với bạn ấy vì bạn ấy nghèo và là người da đen. Vậy nên lúc nào Dorotília cũng lủi thủi một góc. Em đã chia cho bạn ấy cái bánh ngọt cô cho em.

Lần này, cô đứng đó áp khăn lên mũi một lúc lâu.

- Thỉnh thoảng, cô có thể cho bạn ấy thay vì cho em ạ. Mẹ bạn ấy là thợ giặt và có mười một người con. Tất cả đều còn bé. Thứ Bảy hằng tuần, bà em vẫn cho họ một ít gạo và đậu để giúp đỡ họ. Và em chia bánh cho bạn ấy vì mẹ đã dạy chúng em phải biết chia sẻ những thứ ít ỏi của mình với những người còn thiếu thốn hơn.

Giờ thì nước mắt tuôn rơi trên mặt cô.

- Em không cố ý làm cô khóc đâu ạ. Em hứa sẽ không trộm hoa nữa và em sẽ học chăm chỉ hơn.

(Trích “Cây cam ngọt của tôi”, José Mauro de Vasconcelos(*),

Nhà sách Nhã Nam)

* Chú thích: José Mauro de Vasconcelos (1920 - 1984) là một nhà văn người Brazil.  Sinh ra trong một gia đình nghèo ở ngoại ô Rio de Janeiro, lớn lên ông phải làm đủ nghề để kiếm sống. Nhưng với tài kể chuyện thiên bẩm, trí nhớ phi thường, trí tưởng tượng tuyệt vời cùng vốn sống phong phú, José cảm thấy trong mình thôi thúc phải trở thành nhà văn nên đã bắt đầu sáng tác năm 22 tuổi.

Cuốn tiểu thuyết mang màu sắc tự truyện “Cây cam ngọt của tôi” của José Mauro de Vasconcelos viết về cuộc sống trong một gia đình đông con qua lời kể của cậu bé Zezé tinh nghịch. Qua ánh mắt của cậu bé, cuộc sống có những điều đẹp đẽ giản dị lẫn những đau khổ phũ phàng.

Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật cô Cecília Paim trong đoạn trích sau:

 […]

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: phân tích đặc điểm nhân vật cô Cecília Paim.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài: Giới thiệu được nhân vật cô Cecília Paim trong đoạn trích từ tác phẩm “Cây cam ngọt của tôi” của tác giả José Mauro de Vasconcelos; nêu khái quát ấn tượng về nhân vật này.

* Thân bài

v Phân tích đặc điểm của nhân vật

- Ngoại hình xấu và không được học sinh quan tâm vì chính vẻ ngoài ấy.

+ Chắc là vì cô xấu quá. Nếu không có vết bớt trên mắt thì cô cũng không đến nỗi xấu lắm.

+ Không ai tặng hoa cho cô giáo tôi… Chỉ có lọ của cô giáo tôi là vẫn trống trơn…

- Tâm hồn đẹp đẽ

+ Là người giáo viên vô cùng quan tâm và yêu thương học trò, nhất là những em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh:

•          Cô giúp các em bằng khả năng của mình: thi thoảng vẫn cho tôi một xu để mua bánh ngọt vào giờ ra chơi.

•          Cô biết rõ đặc điểm từng bạn nhỏ, khi Zezé miêu tả Cú Nhỏ, cô nhận ra ngay: Ồ, phải rồi, ý em là Dorotília.

•         Cô khóc khi nghe được hoàn cảnh khó khăn của học trò.

+ Dạy bảo học trò điều đúng đắn: khi biết Zezé trộm hoa để tặng mình, cô đã gặp riêng để khuyên bảo cậu bé, nói cho cậu biết rằng đó là hành vi không đúng đắn. Em không nên làm thế nữa. Chuyện không có gì nghiêm trọng nhưng nó vẫn là một kiểu trộm cắp.

+ Giàu tình cảm, dễ xúc động:

•         Khi biết Zezé trộm hoa, cô đã rất buồn bã.

•         Khi bắt đầu cuộc trò chuyện với Zezé, cô đã phải tìm dũng khí

•         Trong khi trò chuyện với Zezé, cô liên tục khóc: Cô rút khăn mùi soa ra khỏi túi xách và kín đáo đưa lên chấm chấm đuôi mắt; cô đứng đó áp khăn lên mũi một lúc lâu; nước mắt tuôn rơi trên mặt cô.

v Nhận xét, đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật của nhà văn

- Ngôi kể thứ nhất từ lời kể của nhân vật “tôi” là học trò của cô khiến hình ảnh cô Cecília Paim hiện lên vừa khách quan lại vừa chân thực, gần gũi.

- Khắc hoạ nhân vật khá toàn diện qua công việc, ngoại hình, cử chỉ, hành động và đặc biệt là lời nói.

- Kể chuyện tự nhiên, chân thực

* Kết bài

- Nêu ấn tượng và đánh giá về nhân vật:

- Cô là người thầy đáng kính, giàu tình yêu thương với học trò.

- Bài học về tôn sư trọng đạo, tấm lòng yêu thương, đồng cảm…

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong tác phẩm Cây cam ngọt của tôi của nhà văn Brazil José Mauro de Vasconcelos, bên cạnh nhân vật chính Zezé hồn nhiên, ngây thơ, còn có một nhân vật để lại nhiều xúc động cho người đọc – đó là cô giáo Cecília Paim. Dù chỉ xuất hiện trong một đoạn trích ngắn, cô vẫn hiện lên là hình ảnh người thầy bình dị, chân thật, giàu lòng nhân ái, để lại nhiều ấn tượng sâu đậm.

Cô Cecília Paim trước hết hiện ra với một ngoại hình kém ưa nhìn. Trong mắt học trò, cô là một người “xấu quá”, nhất là bởi vết bớt trên mắt. Vì vậy, trong ngày lễ, khi các thầy cô giáo khác đều có hoa tươi đặt trên bàn, chỉ có lọ hoa của cô là “trống trơn”. Ngoại hình ấy khiến cô trở nên khác biệt và dường như ít được quan tâm. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài ấy lại là một tâm hồn cao đẹp.

Cô là người giáo viên hết lòng yêu thương học trò, đặc biệt quan tâm đến những em nhỏ nghèo khó. Thi thoảng, cô vẫn cho Zezé một xu để mua bánh ngọt, một hành động nhỏ nhưng chứa chan tình thương. Cô biết rõ từng học sinh của mình, từ ngoại hình, tính cách đến hoàn cảnh. Khi Zezé nhắc đến “Cú Nhỏ”, cô lập tức nhận ra đó là bạn Dorotília, một cô bé nghèo, da đen, thường bị các bạn xa lánh. Đặc biệt, cô xúc động đến rơi nước mắt khi nghe Zezé kể về sự chia sẻ nhỏ bé mà cậu dành cho bạn ấy.

Không chỉ quan tâm, cô Cecília còn là người thầy nghiêm khắc nhưng đầy bao dung. Khi biết Zezé hái trộm hoa để cắm lên bàn mình, cô không trách phạt nặng nề, mà nhẹ nhàng gọi cậu đến để khuyên bảo. Với cô, đó vẫn là một “kiểu trộm cắp” và cần được nhắc nhở để học trò nhận ra điều sai trái. Qua lời dạy ấy, cô không chỉ giữ gìn cho học trò một hành vi đúng đắn, mà còn gieo vào lòng các em sự lương thiện và chính trực.

Trong đoạn trích, nghệ thuật xây dựng nhân vật của nhà văn cũng rất thành công. Bằng ngôi kể thứ nhất từ lời của Zezé, hình ảnh cô giáo hiện lên chân thực, gần gũi và sống động. Từng chi tiết miêu tả ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói đều góp phần khắc họa một cô Cecília Paim vừa nghiêm nghị, vừa chan chứa tình thương. Giọng kể tự nhiên, hồn nhiên của Zezé khiến nhân vật càng thêm thấm đẫm tình người.

Cô Cecília Paim để lại trong lòng người đọc ấn tượng về một người thầy giàu tình yêu thương, sẵn sàng cảm thông và chia sẻ với học trò. Từ hình ảnh cô, ta thấm thía hơn bài học về lòng nhân ái, sự đồng cảm, cũng như truyền thống tôn sư trọng đạo thiêng liêng. Chính những người thầy bình dị như cô đã gieo hạt mầm yêu thương và nhân cách trong tâm hồn trẻ thơ.