Văn bản đọc hiểu

RÙA VÀ THỎ

Ngày xửa ngày xưa, có một con Rùa và một con Thỏ sống trong một khu rừng xinh đẹp và yên tĩnh. Ngày ngày chúng vui chơi với nhau như hai người bạn thân. Một hôm, Thỏ và Rùa cãi nhau xem ai nhanh hơn.

Rồi chúng quyết định giải quyết việc tranh luận bằng một cuộc thi chạy đua. Thỏ và Rùa đồng ý lộ trình và bắt đầu cuộc đua. Thỏ xuất phát nhanh như tên bắn và chạy thục mạng rất nhanh, khi thấy rằng mình đã khá xa Rùa, Thỏ nghĩ nên nghỉ cho đỡ mệt dưới một bóng cây xum xuê lá bên vệ đường.

Vì quá tự tin vào khả năng giành chiến thắng của mình, Thỏ ngồi dưới bóng cây và nhanh chóng ngủ thiếp đi. Rùa chạy mãi rồi cũng đến nơi, thấy Thỏ đang ngủ ngon giấc Rùa từ từ vượt qua Thỏ và về đích trước Thỏ. Khi Thỏ thức dậy thì rùa đã đến đích và trở thành người chiến thắng.

Rùa vì sự kiên trì bền bỉ mà chiến thắng chú Thỏ.

Lúc này Thỏ biết mình đã thua cuộc vì quá tự tin vào khả năng của mình, còn Rùa chiến thắng vì kiên trì bám đuổi mục tiêu và làm việc hết sức trong khả năng của mình, cộng với một chút may mắn và giành chiến thắng.

(Nguồn sưu tầm)

Truyện Rùa và Thỏ thuộc thể loại gì?

Nhân vật chính là Rùa và Thỏ.

- Thỏ: nhanh nhẹn, tự tin quá mức, chủ quan.

- Rùa: chậm chạp nhưng kiên trì, bền bỉ, chăm chỉ.

Vì Thỏ chạy nhanh hơn Rùa nhiều, nghĩ rằng mình chắc chắn về đích trước nên chủ quan nghỉ ngơi.

Thỏ ngồi nghỉ dưới bóng cây và ngủ, bỏ lỡ thời gian quý báu, tạo cơ hội cho Rùa kiên trì chạy về đích.

Rùa chạy chậm nhưng đều đặn, không bỏ cuộc, bám sát mục tiêu cho đến khi về đích trước Thỏ.

Không nên chủ quan, coi thường đối thủ; kiên trì, bền bỉ sẽ mang lại thành công.

Thể hiện sự tự tin thái quá và chủ quan, là nguyên nhân dẫn đến thất bại.

Sự chăm chỉ, kiên nhẫn và quyết tâm là yếu tố quan trọng để đạt mục tiêu, ngay cả khi xuất phát chậm.

Nhấn mạnh bài học đạo đức, cảnh báo sự chủ quan và tôn vinh tính kiên trì, bền bỉ.

Kiên trì và chăm chỉ sẽ dẫn đến thành công; chủ quan và quá tự tin có thể dẫn đến thất bại.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: trình bày suy nghĩ bài học rút ra từ câu chuyện Rùa và thỏ.

c. Hệ thống ý

- Rùa và Thỏ thi chạy, Thỏ chủ quan nên thua, Rùa kiên trì nên thắng.

- Bài học rút ra:

+ Không được kiêu ngạo, chủ quan vì khả năng của bản thân.

+ Kiên trì, bền bỉ, nhẫn nại sẽ giúp con người đạt thành công.

+ Thành công không chỉ nhờ tài năng mà còn cần sự cố gắng bền bỉ.

- Liên hệ bản thân:

+ Trong học tập và cuộc sống, cần rèn tính kiên trì, chăm chỉ, không nản lòng.

+ Không coi thường người khác, biết tôn trọng và học hỏi để hoàn thiện bản thân

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Dựa vào câu chuyện Rùa và Thỏ, ta nhận thấy rằng trong cuộc sống, sự chủ quan và kiêu ngạo dễ khiến con người thất bại. Thỏ vốn có tốc độ nhanh, lại tự tin vào khả năng của mình nên đã ngủ quên giữa chừng, cuối cùng thua cuộc. Trái lại, Rùa với dáng đi chậm chạp nhưng kiên trì, bền bỉ đã về đích trước và trở thành người chiến thắng. Bài học từ câu chuyện nhắc nhở chúng ta rằng, tài năng thôi chưa đủ để đi đến thành công, mà quan trọng hơn là sự cố gắng không ngừng, thái độ khiêm tốn, nỗ lực từng bước một. Trong học tập cũng vậy, nếu chỉ thông minh nhưng lười biếng, tự mãn thì khó đạt kết quả cao. Ngược lại, những ai biết chăm chỉ, kiên nhẫn sẽ từng bước tiến bộ và có thể vượt lên trên cả người giỏi. Mỗi người, đặc biệt là học sinh, cần rèn luyện tinh thần kiên trì, không nản lòng trước khó khăn, đồng thời tránh coi thường hay đánh giá thấp người khác. Câu chuyện giản dị nhưng gửi gắm một triết lí sâu sắc: thành công đến từ bền bỉ và nỗ lực chứ không chỉ nhờ may mắn hay tài năng.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng..

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: Trong cuộc sống, môi trường và bạn bè có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành nhân cách con người.

- Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận: Câu tục ngữ "Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng" đã khẳng định vai trò to lớn của môi trường sống và những mối quan hệ xung quanh.

* Thân bài

- Giải thích

+ “Mực” tượng trưng cho cái xấu, cái tiêu cực; “đèn” tượng trưng cho cái tốt, sự sáng suốt, tích cực.

+ Ý nghĩa: Con người dễ bị tác động bởi môi trường sống, nếu gần người xấu sẽ dễ bị lôi kéo, ảnh hưởng theo hướng tiêu cực; nếu gần người tốt sẽ học được điều hay, lẽ phải.

- Bàn luận, phân tích

+ Đây là lời khuyên đúng đắn về sự tác động của hoàn cảnh, môi trường đến việc hình thành tính cách, phẩm chất của mỗi người.

+ Thực tế:

•         Người sống trong môi trường văn minh, tiến bộ sẽ có cơ hội phát triển tốt hơn.

•         Ngược lại, nếu sống trong môi trường tệ nạn, xấu xa thì dễ sa ngã.

+ Ý nghĩa sâu sắc: Câu tục ngữ nhắc nhở chúng ta phải biết lựa chọn bạn bè, môi trường tốt để học hỏi, rèn luyện bản thân.

- Phản đề

+ Không phải cứ ở trong môi trường xấu thì chắc chắn trở thành xấu, nếu bản thân có bản lĩnh, ý chí, ta vẫn có thể giữ mình.

+ Tuy nhiên, điều đó khó khăn và cần sự kiên trì, bản lĩnh mạnh mẽ.

- Bài học nhận thức và hành động

+ Nhận thức: Cần hiểu rõ sự ảnh hưởng to lớn của môi trường và mối quan hệ xung quanh.

+ Hành động:

•         Biết chọn bạn tốt để chơi, chọn môi trường lành mạnh để sống và học tập.

•         Tự rèn luyện phẩm chất, bản lĩnh để không bị sa ngã trước cái xấu.

•         Góp phần xây dựng môi trường học đường, cộng đồng trong sạch, văn minh.

* Kết bài

- Khẳng định giá trị đúng đắn, sâu sắc của câu tục ngữ.

- Liên hệ bản thân: Là học sinh, em nhận thức rõ cần chọn bạn tốt, học điều hay, giữ gìn nhân cách trong sáng để trở thành người có ích.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, mỗi con người đều chịu sự chi phối mạnh mẽ từ môi trường sống và những mối quan hệ xung quanh. Điều đó không chỉ ảnh hưởng đến cách suy nghĩ, hành động mà còn góp phần hình thành nên nhân cách. Ông cha ta từ xa xưa đã đúc kết một chân lí giản dị mà sâu sắc: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.”

“Mực” ở đây là biểu tượng cho cái xấu, cái tiêu cực; còn “đèn” tượng trưng cho cái tốt đẹp, sự sáng suốt, tích cực. Qua hình ảnh so sánh cụ thể, câu tục ngữ khẳng định: sống trong môi trường nào, con người sẽ dễ dàng chịu ảnh hưởng của môi trường đó. Nếu ta ở gần người xấu, sớm muộn cũng bị thói hư tật xấu lôi kéo; còn nếu ở gần người tốt, ta sẽ học hỏi được nhiều điều hay, lẽ phải để hoàn thiện bản thân. Như vậy, câu tục ngữ không chỉ phản ánh một thực tế hiển nhiên mà còn gửi gắm bài học quý báu trong việc lựa chọn môi trường sống và các mối quan hệ.

Thực tế cuộc sống đã chứng minh tính đúng đắn của lời dạy này. Một học sinh chăm chỉ, khi được học tập trong tập thể đoàn kết, ham học hỏi sẽ ngày càng tiến bộ. Trái lại, nếu em đó giao du với bạn bè lêu lổng, ham chơi, dễ sa vào tệ nạn thì việc học hành sẽ bị ảnh hưởng, thậm chí đánh mất tương lai. Người trưởng thành cũng vậy: làm việc trong môi trường công bằng, văn minh sẽ có động lực phấn đấu, ngược lại nếu ở nơi tiêu cực, gian dối thì dễ bị cuốn theo những thói xấu. Bởi thế, ông cha ta mới khẳng định rõ: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.”

Tuy nhiên, không phải lúc nào môi trường cũng quyết định tất cả. Có những người dù sống trong nghịch cảnh vẫn giữ được nhân cách sáng trong nhờ bản lĩnh vững vàng. Nhưng để làm được điều đó không hề dễ dàng. Vì vậy, lời dạy trong câu tục ngữ vẫn giữ nguyên giá trị nhắc nhở con người hãy biết lựa chọn cái tốt, tránh xa cái xấu.

Từ bài học trên, mỗi chúng ta cần rút ra cho mình nhận thức và hành động cụ thể. Trước hết, phải hiểu rằng môi trường và bạn bè có tác động rất lớn đến sự trưởng thành của bản thân. Từ đó, biết trân trọng, chọn lựa bạn tốt để học hỏi, xây dựng môi trường học tập, làm việc lành mạnh. Bên cạnh đó, cần tự rèn luyện bản lĩnh, ý chí kiên định để không bị cái xấu lôi kéo. Hơn hết, mỗi người phải góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp, tạo dựng cộng đồng trong sạch, văn minh.

Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” là một lời khuyên thấm thía, có giá trị muôn đời. Nhận thức được điều ấy, em tự nhắc nhở bản thân phải biết giữ mình, chọn bạn tốt, sống trong sáng để trở thành người hữu ích cho gia đình và xã hội.