Văn bản ngữ liệu

TỤC NGỮ VỀ CON NGƯỜI VÀ XÃ HỘI

1. Một mặt người bằng mười mặt của.

2. Cái răng, cái tóc là góc con người.

3. Cá không ăn muối cá ươn,

Con cãi cha mẹ trăm đường con hư.

4. Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau.

5. Người sống đống vàng.

6. Người năm bảy đấng, của ba bảy loài.

7. Sống mỗi người một nét, chết mỗi người một tật.

8. Chết giả mới biết bụng dạ anh em.

9. Khôn ngoan đến cửa quan mới biết, giàu có ba mươi tết mới hay.

10. Chữ tốt xem tay, người hay xem khoáy.

(Nguồn sưu tầm)

Nhóm tục ngữ trên chủ yếu phản ánh vấn đề gì trong đời sống?

Ngắn gọn, cô đọng; gieo vần dễ nhớ; dùng hình ảnh cụ thể, biện pháp so sánh, ẩn dụ, đối lập để truyền tải ý nghĩa sâu sắc.

Đề cao giá trị con người, khẳng định con người quý hơn của cải; nhắc nhở phải coi trọng nhân cách, tình nghĩa hơn vật chất.

- Khuyên mỗi người cần biết giữ gìn, chăm sóc răng tóc sạch sẽ, gọn gàng để thể hiện sự tôn trọng bản thân và người khác.

- Đồng thời nhắc nhở rằng hình thức bên ngoài là một phần quan trọng trong việc đánh giá nhân cách, văn hóa và sự tự tin của con người.

Bài học: con cái phải biết kính trọng, vâng lời, nghe lời dạy bảo của cha mẹ, nếu bướng bỉnh, cãi lại sẽ dễ sa ngã, trở thành người xấu.

Phê phán thói ích kỉ, chỉ muốn hưởng thụ lợi ích mà không chịu khó khăn vất vả; khuyên con người sống công bằng, biết chia sẻ.

Cần tỉnh táo, khéo léo trong ứng xử; biết phân biệt người tốt – xấu để kết giao, tránh bị lợi dụng hay sa ngã.

Vì nhấn mạnh rằng chỉ khi gặp hoạn nạn mới nhận ra lòng người; khuyên ta trân trọng, thử thách để biết được tình nghĩa chân thành.

Con người được thử thách trong tình huống khó khăn, quan trọng mới bộc lộ bản chất thật sự; nhắc nhở không nên đánh giá vội vàng.

- Biết coi trọng con người hơn vật chất.

- Sống hiếu thảo, biết nghe lời cha mẹ.

- Tránh ích kỉ, tham lam; biết sẻ chia.

- Biết chọn bạn tốt, trân trọng tình nghĩa.

- Nhìn người qua việc làm, qua thử thách chứ không chỉ qua bề ngoài.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: việc rèn luyện nhân cách và thái độ sống của thế hệ trẻ hôm nay.

c. Hệ thống ý

- Nội dung chính:

+ Con người quý trọng hơn của cải (“Một mặt người bằng mười mặt của”, “Người sống đống vàng”).

+ Cần giữ gìn vẻ đẹp, nhân cách (“Cái răng cái tóc là góc con người”).

+ Hiếu kính cha mẹ, biết ơn gia đình (“Cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư”).

+ Cách ứng xử, lối sống thể hiện nhân phẩm (“Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”, “Khôn ngoan đến cửa quan mới biết”).

- Bài học: Thế hệ trẻ hôm nay cần sống nhân ái, hiếu thảo, biết giữ gìn hình ảnh bản thân, ứng xử văn minh.

- Liên hệ: Chính mỗi người phải tự rèn luyện để hoàn thiện nhân cách, trở thành người hữu ích.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Kho tàng tục ngữ Việt Nam đã để lại cho thế hệ hôm nay nhiều bài học quý giá về con người và cách ứng xử. Ông cha ta từng dạy: “Một mặt người bằng mười mặt của”, “Người sống đống vàng”, khẳng định giá trị của con người luôn cao hơn vật chất. Vẻ đẹp hình thức cũng góp phần làm nên nhân cách, bởi “Cái răng cái tóc là góc con người”. Bên cạnh đó, đạo hiếu luôn được đặt lên hàng đầu, nếu “cá không ăn muối cá ươn” thì con cái bất hiếu sẽ dễ hư hỏng, đánh mất gốc rễ đạo đức. Trong đời sống cộng đồng, cách ứng xử lịch thiệp, biết cư xử khôn ngoan và đúng mực cũng chính là thước đo phẩm chất mỗi người. Những bài học ấy nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay phải biết sống nhân ái, hiếu thảo, giữ gìn nhân cách và luôn rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội. Rèn nhân cách là hành trình cả đời, nhưng chỉ khi có bản lĩnh và tình thương, con người mới thật sự tỏa sáng.