Văn bản ngữ liệu

MỘT SỐ CÂU TỤC NGỮ VIỆT NAM (6)

1. Người có chí thì nên, nhà có nền thì vững.

2. Có công mài sắt, có ngày nên kim.

3. Lửa thử vàng, gian nan thử sức.

4. Luyện mãi thành tài, miệt mài tất giỏi.

5. Học hành vất vả, kết quả ngọt bùi.

6. Thất bại là mẹ thành công.

7. Thua keo này, bày keo khác.

8. Thắng không kiêu, bại không nản.

9. Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.

10. Ngọc kia chuốt mãi cũng tròn,

Sắt kia mài mãi cũng còn nên kim.

(Nguồn sưu tầm)

Các câu tục ngữ trên tập trung phản ánh vấn đề gì trong cuộc sống?

Bởi vì ý chí giống như nền móng của một ngôi nhà. Con người có thể không xuất phát điểm cao, nhưng nếu có ý chí bền vững thì sẽ tạo dựng được sự thành công lâu dài, vững chắc.

Hình ảnh mài sắt thành kim gợi ra sự việc tưởng chừng không thể, nhưng bằng kiên trì và nỗ lực lâu dài thì vẫn thành công. Đây là cách dân gian khẳng định giá trị của sự chăm chỉ, bền bỉ.

Giống như vàng chỉ bộc lộ chất thật khi gặp lửa, con người chỉ bộc lộ bản lĩnh thật khi trải qua thử thách. Khó khăn chính là thước đo của ý chí và phẩm chất.

Nhân dân đề cao sự rèn luyện thường xuyên, liên tục, lâu dài. Chỉ có chăm chỉ, không ngừng trau dồi thì con người mới đạt thành tài, giỏi giang.

Thất bại là bài học quý giá giúp ta rút kinh nghiệm, trưởng thành và tiến gần hơn tới thành công. Không nên sợ thất bại mà phải biết học hỏi từ nó.

Thể hiện tinh thần lạc quan, không nản chí khi thất bại. Biết đứng dậy, tìm cách khác để tiếp tục cố gắng, kiên định với mục tiêu.

Thành công cần khiêm nhường, không kiêu căng. Thất bại cần bình tĩnh, không nản lòng. Thái độ đúng đắn giúp con người giữ được bản lĩnh và tiếp tục tiến bước.

Sóng cả tượng trưng cho khó khăn, thử thách; tay chèo tượng trưng cho sự nỗ lực, hành động. Câu tục ngữ khuyên ta phải kiên cường, tiếp tục hành động, không được bỏ cuộc giữa chừng.

Em nhận thấy cần rèn luyện ý chí, luôn kiên trì và bền bỉ, không sợ thất bại. Dù gặp khó khăn cũng phải quyết tâm vượt qua để đạt kết quả tốt trong học tập và thành công trong cuộc sống.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: vai trò của ý chí và nghị lực trong học tập và cuộc sống.

c. Hệ thống ý

- Ý nghĩa của ý chí, nghị lực:

+ Giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách.

+ Giúp kiên trì theo đuổi mục tiêu lâu dài.

+ Là nền tảng để học tập, rèn luyện đạt kết quả.

- Bài học từ thực tế:

+ Người kiên trì thì dù thất bại vẫn rút kinh nghiệm để thành công.

+ Ý chí giúp ta không bỏ cuộc giữa đường.

- Liên hệ: Học sinh cần chăm chỉ, vượt qua lười biếng, kiên trì luyện tập để học tốt.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong hành trình đi tới thành công, tài năng hay may mắn chưa đủ, mà quan trọng hơn cả là ý chí và nghị lực. Ý chí chính là quyết tâm vững vàng, nghị lực là sức mạnh tinh thần giúp con người đứng vững trước khó khăn, thử thách. Thực tế cho thấy, những ai kiên trì rèn luyện, không bỏ cuộc trước thất bại đều có cơ hội gặt hái kết quả xứng đáng. Thất bại có thể khiến ta vấp ngã, nhưng nhờ ý chí, ta biết đứng lên, rút kinh nghiệm và tiếp tục đi tới. Học tập cũng vậy, chỉ cần chăm chỉ, bền bỉ thì từ học sinh trung bình cũng có thể tiến bộ. Cuộc sống nhiều sóng gió, nếu ta nản chí, bỏ tay chèo thì sẽ không bao giờ tới bờ. Nhưng nếu ta giữ quyết tâm, chắc chắn sẽ vượt qua. Vì vậy, mỗi học sinh cần rèn luyện ý chí, nghị lực từ những việc nhỏ như siêng năng học tập, kiên trì tập luyện thể thao, để sau này có thể chinh phục những mục tiêu lớn hơn trong cuộc đời. Ý chí và nghị lực chính là chìa khóa mở ra cánh cửa thành công.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: tính kỉ luật.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Dẫn dắt: Trong xã hội hiện đại, con người cần nhiều phẩm chất để thành công và sống hài hòa.

- Giới thiệu vấn đề: Một trong những phẩm chất quan trọng nhất chính là tính kỉ luật.

* Thân bài:

- Giải thích khái niệm

+ Kỉ luật: Hệ thống các quy tắc, chuẩn mực mà cá nhân và tập thể phải tuân theo.

+ Tính kỉ luật: Ý thức tự giác tuân thủ, chấp hành những quy định đó trong học tập, lao động và cuộc sống.

- Ý nghĩa của tính kỉ luật

+ Giúp cá nhân rèn luyện nề nếp, tự chủ, đúng giờ, biết quản lí thời gian và công việc.

+ Giúp tập thể, cộng đồng duy trì trật tự, nề nếp, phát triển bền vững.

+ Là cơ sở của thành công: Người kỉ luật thường đạt được mục tiêu vì biết kiên trì, làm việc có kế hoạch.

+ Thể hiện nhân cách, văn hóa ứng xử của mỗi người.

- Dẫn chứng thực tế

+ Trong học tập: Học sinh có tính kỉ luật thì học đúng giờ, làm bài tập đầy đủ, kết quả tốt.

+ Trong lao động: Người công nhân, bác sĩ, bộ đội… nhờ kỉ luật mà hoàn thành tốt nhiệm vụ.

+ Xã hội: Một đất nước văn minh là nơi mỗi công dân đều biết tuân thủ luật lệ.

- Phản đề: Người thiếu kỉ luật sẽ dễ lười biếng, tùy tiện, gây ảnh hưởng xấu đến tập thể và bản thân.

- Bài học và liên hệ bản thân

+ Mỗi người cần rèn luyện kỉ luật từ việc nhỏ: đi học đúng giờ, tuân thủ luật giao thông, giữ lời hứa.

+ Tính kỉ luật chính là thói quen tốt đẹp, cần duy trì cả đời.

* Kết bài:

- Khẳng định: Tính kỉ luật là phẩm chất quan trọng, quyết định thành công và góp phần xây dựng xã hội văn minh.

- Mở rộng: Mỗi người hãy rèn luyện kỉ luật như rèn luyện một phẩm chất sống còn, để vững bước trong tương lai.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, con người có thể sở hữu tài năng, có thể may mắn được trao nhiều cơ hội, nhưng nếu thiếu đi một phẩm chất quan trọng thì khó lòng vươn tới thành công. Phẩm chất ấy không phải điều gì xa lạ mà chính là tính kỉ luật – nền tảng để mỗi cá nhân và tập thể vận hành một cách nhịp nhàng, hiệu quả.

Kỉ luật là hệ thống các quy tắc, chuẩn mực mà con người cần tuân theo để đảm bảo trật tự trong học tập, lao động và đời sống xã hội. Tính kỉ luật chính là ý thức tự giác, sự nghiêm túc chấp hành những chuẩn mực ấy. Người có tính kỉ luật biết đúng giờ, giữ lời hứa, sống và làm việc theo kế hoạch. Đó không chỉ là biểu hiện của trách nhiệm mà còn phản ánh nhân cách, phẩm chất văn hóa của mỗi con người.

Tính kỉ luật đem lại nhiều ý nghĩa to lớn. Với cá nhân, nó giúp con người rèn luyện sự nề nếp, tính kiên trì, khả năng quản lí thời gian và công việc. Một học sinh chăm chỉ học tập, đều đặn làm bài, tuân thủ thời khóa biểu chắc chắn sẽ tiến bộ hơn người tùy tiện, lười biếng. Với tập thể, tính kỉ luật giúp duy trì sự ổn định, gắn kết và tạo nên sức mạnh chung. Một đội bóng chỉ có thể giành chiến thắng khi từng cầu thủ tuân thủ kỉ luật chiến thuật; một quốc gia chỉ có thể phát triển khi mọi công dân đều tôn trọng luật pháp. Nhờ kỉ luật, trật tự xã hội được duy trì, đời sống cộng đồng trở nên văn minh, bền vững.

Ngược lại, thiếu kỉ luật sẽ gây ra nhiều hệ quả xấu. Người tùy tiện, vô trách nhiệm không chỉ làm chậm bước tiến của tập thể mà còn tự đánh mất cơ hội của chính mình. Một học sinh thường xuyên đi học muộn, không hoàn thành nhiệm vụ học tập sẽ khó đạt kết quả cao. Một công dân không chấp hành luật giao thông có thể gây nguy hiểm cho bản thân và người khác. Suy cho cùng, thiếu kỉ luật chính là biểu hiện của lối sống vô tổ chức, dẫn đến thất bại.

Từ đó, mỗi người cần rèn luyện tính kỉ luật từ những việc nhỏ nhất: đi học đúng giờ, giữ trật tự nơi công cộng, tuân thủ luật lệ khi tham gia giao thông, nghiêm túc trong công việc. Tính kỉ luật không tự nhiên có được, mà phải trở thành thói quen được bồi đắp từng ngày. Khi tính kỉ luật trở thành nếp sống, con người sẽ thấy rõ sự trưởng thành, tập thể thêm gắn kết và xã hội thêm văn minh.