I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Tuổi thơ chở đầy cổ tích

Dòng sông lời mẹ ngọt ngào

 Đưa con đi cùng đất nước

Chòng chành nhịp võng ca dao.

 

Con gặp trong lời mẹ hát

Cánh cò trắng, dải đồng xanh

Con yêu màu vàng hoa mướp

“Con gà cục tác lá chanh”.

 

Thời gian chạy qua tóc mẹ

Một màu trắng đến nôn nao

Lưng mẹ cứ còng dần xuống

Cho con ngày một thêm cao.

 

Mẹ ơi, trong lời mẹ hát

Có cả cuộc đời hiện ra

Lời ru chắp con đôi cánh

Lớn rồi con sẽ bay xa.

(Trong lời mẹ hát, tập thơ Ban mai xanh,

Trương Nam Hương, NXB Đồng Nai, 1994)

(0,5 điểm) Xác định thể thơ của bài thơ trên.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Khẳng định tình cảm của con với mẹ là sự biết ơn, trân trọng và yêu thương sâu sắc.

- Hồi tưởng tuổi thơ êm đềm của con gắn với lời ru, câu hát của mẹ: cổ tích, cánh cò, ca dao...

→ Thể hiện sự gắn bó thiêng liêng và đầy yêu thương giữa mẹ và con từ những ngày thơ bé.

- Nhận thức sự hi sinh, vất vả của mẹ:

+ Thời gian qua đi, tóc mẹ bạc, lưng mẹ còng.

+ Con ngày một lớn lên nhờ công dưỡng dục âm thầm.

→ Tình cảm con dành cho mẹ là sự biết ơn, xúc động trước hi sinh thầm lặng.

- Lời mẹ hát nuôi dưỡng tâm hồn, tiếp sức cho con vững bước, bay cao trong cuộc sống.

→ Tình cảm của con với mẹ là tình yêu thiêng liêng, bất biến, được nuôi dưỡng qua những điều nhỏ bé mà sâu sắc như lời hát ru.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Sự tha thứ.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: gia đình là tế bào của xã hội, là nơi mỗi con người sinh ra, lớn lên và trưởng thành.

- Nêu nhận định: gia đình có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành nhân cách và nâng đỡ con người suốt cuộc đời.

2. Thân bài

* Giải thích khái niệm

- Gia đình: là tổ ấm gồm những người có quan hệ huyết thống, hôn nhân hoặc nuôi dưỡng, cùng sống chung và gắn bó với nhau.

- Vai trò: là tầm quan trọng, ảnh hưởng thiết yếu của gia đình đối với cuộc sống cá nhân.

* Phân tích vai trò của gia đình

- Nơi nuôi dưỡng thể chất và tinh thần đầu đời:

+ Gia đình chăm lo ăn uống, sức khỏe, giấc ngủ, an toàn.

+ Lời ru, tình cảm của cha mẹ hình thành cảm xúc và nhân cách đầu tiên.

- Dạy dỗ, định hướng đạo đức và nhân cách:

+ Dạy con cách sống tử tế, biết yêu thương, tôn trọng người khác.

+ Làm gương cho con qua hành động, lối sống hằng ngày.

- Điểm tựa tinh thần trong cuộc đời:

+ Khi vấp ngã, thất bại, gia đình luôn là nơi dang tay chở che.

+ Là nơi chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, động viên và khích lệ mỗi bước đi.

- Bệ phóng cho tương lai:

+ Một gia đình ấm êm, hạnh phúc sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho con phát triển toàn diện.

+ Ngược lại, gia đình tan vỡ hoặc thiếu quan tâm có thể gây tổn thương lâu dài về tâm lý.

* Phản đề: một số người thờ ơ, vô trách nhiệm với gia đình, chỉ biết sống cho riêng mình → dẫn đến gia đình lạnh lẽo, đổ vỡ, ảnh hưởng cả xã hội.

* Bài học nhận thức và hành động

- Mỗi người cần trân trọng, yêu thương và có trách nhiệm với gia đình.

- Dù đi xa đến đâu, hãy luôn giữ gìn sợi dây gắn kết với tổ ấm yêu thương.

- Biết quan tâm, lắng nghe, sẻ chia để xây dựng gia đình hạnh phúc.

3. Kết bài

- Khẳng định lại vai trò to lớn, không thể thay thế của gia đình đối với mỗi người.

- Liên hệ bản thân: gia đình là chốn về bình yên, là nơi nuôi dưỡng trái tim và tâm hồn mỗi con người.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.