I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

ĐẤT  QUÊ TA MÊNH MÔNG

Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh

nay mẹ đã phơ phơ bạc đầu

mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác

bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh.

 

Đất nước mình hai mươi năm chiến tranh

tiếng cuốc năm canh nặng tình đất nước

hầm mẹ giăng như luỹ như thành

che chở mỗi bước chân con bước.

 

Đất quê ta mênh mông

quân thù không xăm hết được

lòng mẹ rộng vô cùng

mẹ giấu cả sư đoàn dưới đất

nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất

nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam.

Trên nắp hầm

bầy giặc Mỹ xúm vào đánh mẹ

nửa lời không hé

mẹ lặng thinh trước những trận đòn thù.

 

Trên mình mẹ mang nhiều thương tật

tóc mẹ bạc rồi lại bạc thêm

nhưng đêm đêm

từng nhát cuốc vẫn xoáy vào ruột đất.

 

Có những đoàn quân từ lòng đất xông lên

quân thù bạt vía

xung quanh chúng đều là trận địa.

 

Đất quê ta mênh mông

lòng mẹ rộng vô cùng.

  (Bùi Minh Quốc, Thơ chống Mỹ, NXB Giáo dục, 1985, tr.65)

Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của văn bản.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Giải thích:

+ Ước mơ là những khát vọng, mục tiêu cao đẹp mà con người hướng tới.

+ Với tuổi trẻ, ước mơ là kim chỉ nam định hướng tương lai.

- Bàn luận:

+ Ước mơ giúp người trẻ có động lực sống, học tập, làm việc và vượt qua khó khăn.

+ Ước mơ giúp cá nhân phát triển toàn diện, khám phá năng lực bản thân.

+ Nuôi dưỡng ước mơ là bước đầu để hình thành lý tưởng sống tích cực, góp phần xây dựng xã hội.

+ Tuy nhiên, ước mơ cần đi đôi với hành động, không viển vông, mơ hồ.

- Chứng minh (có thể khái quát): nhiều người trẻ thành công vì có ước mơ và nỗ lực bền bỉ (như các nhà khoa học, doanh nhân, nghệ sĩ…).

- Học sinh có thể nêu ra các thông điệp về lòng yêu nước, sự hi sinh, lòng  biết ơn, lối sống cống hiến…

- Học sinh có lý giải phù hợp và thuyết phục về sự lựa chọn thông điệp đó.