Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Một bữa no” của Nam Cao trong phần Đọc hiểu.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Một bữa no” của Nam Cao trong phần Đọc hiểu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nam Cao:

+ Là nhà văn hiện thực xuất sắc giai đoạn 1930-1945.

+ Quan tâm sâu sắc đến thân phận những con người nghèo khổ, bất hạnh trong xã hội cũ.

- Giới thiệu tác phẩm Một bữa no:

+ Sáng tác năm 1943, phản ánh hiện thực xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám: đói nghèo, bế tắc, bất công.

+ Qua đó bộc lộ giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.

* Thân bài:

1. Hiện thực xã hội qua số phận bà lão

- Bà lão sống trong cảnh nghèo đói cùng cực: chồng chết sớm, con trai mất, bản thân ốm yếu, không còn khả năng lao động.

- Phải đi ăn xin một bữa cơm → Bữa ăn no trở thành cả một “sự kiện” trong cuộc đời khốn khổ của bà.

- Cái chết của bà sau bữa no → bi kịch tột cùng của số phận người nông dân dưới chế độ cũ.

2. Giá trị nhân đạo của tác phẩm

- Lên án xã hội tàn nhẫn, đẩy người nông dân đến cảnh đói nghèo, khổ cực.

- Cảm thương sâu sắc với những con người bị cái đói và sự vô cảm của người đời hành hạ.

- Khẳng định khát vọng sống, khao khát được no đủ, được làm người dù chỉ một lần trong đời.

3. Nghệ thuật đặc sắc

- Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, chân thực.

- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi nhưng giàu sức gợi.

- Xây dựng tình huống truyện độc đáo: bữa ăn no duy nhất dẫn đến cái chết → ám ảnh, lay động người đọc.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc của Một bữa no.

- Tác phẩm góp phần làm nên tên tuổi Nam Cao – cây bút hiện thực bậc thầy của văn học Việt Nam hiện đại.

- Gợi cho người đọc niềm thương cảm và suy ngẫm về số phận những con người nghèo khổ trong xã hội xưa.

Bài viết tham khảo

Nam Cao là một trong những nhà văn hiện thực xuất sắc nhất của nền văn học Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945. Ông nổi tiếng với ngòi bút sắc sảo, luôn trăn trở về số phận của những con người cùng khổ trong xã hội cũ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu thể hiện sâu sắc giá trị hiện thực và nhân đạo của ông chính là Một bữa no (1943) – câu chuyện về số phận bi thảm của một người mẹ già trong nạn đói ghê gớm những năm trước Cách mạng tháng Tám.

Với Một bữa no, Nam Cao dựng lên bức tranh hiện thực u ám về xã hội Việt Nam thời kì đói kém. Nhân vật trung tâm – bà lão – mang số phận éo le, bất hạnh: chồng mất sớm, con trai chết khi còn trẻ, bản thân bà thì già yếu, bệnh tật, mất sức lao động. Không còn chỗ dựa, bà chỉ biết đi ăn xin để sống qua ngày. Một bữa cơm no, tưởng chừng như là điều bình thường với mọi người, lại trở thành cả một “giấc mơ” với bà. Thế nhưng, trớ trêu thay, bữa ăn no đầu tiên cũng là bữa ăn cuối cùng trong đời bà. Cái chết thương tâm sau bữa ăn ấy không chỉ tố cáo hiện thực xã hội tàn nhẫn, đẩy con người đến đường cùng, mà còn gợi nên bao nỗi xót xa, ám ảnh trong lòng người đọc.

Giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm thể hiện ở chỗ: Nam Cao đã nhìn thấy, đã thấu hiểu và cảm thông đến tận cùng nỗi khổ của những kiếp người nghèo khổ. Ông không chỉ lên án xã hội vô cảm, bất công, mà còn trân trọng khát vọng được sống, được no đủ, dù chỉ một lần, của những con người bị cái đói giày vò. Qua số phận bà lão, người đọc cảm nhận được tình thương yêu bao la của tác giả dành cho những phận đời cùng khổ.

Bên cạnh nội dung, nghệ thuật cũng góp phần làm nên sức sống của tác phẩm. Nam Cao xây dựng tình huống truyện độc đáo: một bữa ăn no dẫn đến cái chết. Ông miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, từ niềm vui mừng được ăn no đến nỗi đau đớn khi bệnh tật ập đến. Ngôn ngữ giản dị, đời thường nhưng giàu sức gợi, gợi tả chân thực không khí đói kém, khổ cực bao trùm xã hội đương thời.

Một bữa no là tiếng kêu thương xót, là lời cảnh tỉnh về thân phận con người trong xã hội cũ. Qua đó, Nam Cao không chỉ phản ánh hiện thực đen tối mà còn gửi gắm tấm lòng nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm góp phần khẳng định tài năng và vị trí của Nam Cao như một nhà văn hiện thực bậc thầy, đồng thời khiến người đọc hôm nay thêm trân trọng cuộc sống no đủ, hạnh phúc mà mình đang có.