Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản ngữ liệu “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” của Nguyễn Huy Tưởng.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Ba đồng một mớ mộng mơ” của Nguyễn Ngọc Tư.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Lưu Quang Vũ: nhà viết kịch tài năng, có nhiều tác phẩm nổi tiếng với những vấn đề triết lí sâu sắc.

- Giới thiệu vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt: tác phẩm tiêu biểu của Lưu Quang Vũ, phản ánh triết lí về mối quan hệ giữa linh hồn và thể xác, giữa phần người và phần vật chất.

- Dẫn dắt đến đoạn trích: tình huống Trương Ba sau khi chết oan được nhập hồn vào xác hàng thịt, từ đó nảy sinh nhiều bi kịch.

* Thân bài:

1. Tóm tắt ngắn gọn tình huống kịch

- Trương Ba chết oan do sự nhầm lẫn của Nam Tào – Bắc Đẩu.

- Để sửa sai, Đế Thích cho hồn Trương Ba nhập vào xác hàng thịt để sống lại.

- Mâu thuẫn, bi kịch bắt đầu khi hồn Trương Ba tỉnh dậy và nhận ra sự thật trớ trêu.

2. Phân tích diễn biến tâm lí của hồn Trương Ba trong đoạn trích

- Ban đầu ngỡ ngàng, hoang mang: tưởng mình còn mê ngủ, không tin vào sự thật mình đang sống trong thân xác người khác.

- Đau đớn, bàng hoàng: nhận ra khuôn mặt, thân xác xa lạ, tự hỏi "Tôi đâu? Người này là ai?".

- Mâu thuẫn nội tâm: vừa khẳng định "mình vẫn là mình", vừa đau khổ vì thể xác và linh hồn không hòa hợp.

→ Thể hiện bi kịch con người khi tâm hồn và thể xác không thống nhất.

3. Ý nghĩa tình huống kịch

- Tố cáo sự nhầm lẫn, tắc trách của các vị tiên trên thiên đình, qua đó phê phán thói vô trách nhiệm trong xã hội.

- Đặt ra vấn đề triết lí: Con người không chỉ cần sự sống mà còn cần được sống đúng với bản thân mình, với những giá trị tinh thần, phẩm giá vốn có.

- Khẳng định sự gắn bó hài hòa giữa linh hồn và thể xác, giữa đời sống tinh thần và đời sống vật chất.

4. Nghệ thuật kịch

- Tình huống độc đáo, kịch tính.

- Lời thoại giàu kịch tính, diễn tả chân thật tâm lí nhân vật.

- Xây dựng mâu thuẫn phát triển tự nhiên, hợp lí, mang chiều sâu triết lí.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích: sâu sắc về tư tưởng, mới mẻ về hình thức kịch.

- Liên hệ: Tác phẩm gợi suy ngẫm về cách con người hôm nay trân trọng giá trị tinh thần, sống đúng là mình trong xã hội hiện đại.

Bài văn tham khảo

Lưu Quang Vũ là một trong những nhà viết kịch tài năng nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Kịch của ông giàu tính triết lí, luôn day dứt về những vấn đề lớn lao của con người và cuộc đời. Trong đó, Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một tác phẩm tiêu biểu, phản ánh sâu sắc mối quan hệ giữa linh hồn và thể xác, giữa phần “người” và phần “xác” trong đời sống con người. Đoạn trích khi hồn Trương Ba nhập vào xác anh hàng thịt là một trong những lớp kịch tiêu biểu, bộc lộ rõ bi kịch của nhân vật chính và tư tưởng nhân văn của tác giả.

Sau khi chết oan vì sự tắc trách của Nam Tào – Bắc Đẩu, hồn Trương Ba được Đế Thích cho nhập vào xác anh hàng thịt để sống lại. Cứ tưởng như đó là một điều kì diệu, thế nhưng chính lúc tỉnh dậy, Trương Ba mới nhận ra một bi kịch trớ trêu bắt đầu.

Ban đầu, hồn Trương Ba vô cùng ngỡ ngàng, hoang mang trước những điều vừa xảy ra. Ông không hiểu sao mình lại có mặt ở nhà hàng thịt, thậm chí còn tưởng rằng mình đang mơ. Nhưng khi soi gương, nhận ra khuôn mặt xa lạ, bàn tay thô kệch, thân thể không phải của mình, ông bàng hoàng, đau đớn đến cực độ. Lời thoại liên tiếp, dồn dập: “Không! Không phải tôi! Cái mặt của tôi đâu rồi? Chân tay của tôi đâu rồi?” bộc lộ tâm trạng rối bời, tuyệt vọng khi linh hồn và thể xác bị chia cắt, không còn là một thể thống nhất. Trương Ba vừa cố gắng khẳng định “mình vẫn là mình” vừa dằn vặt, đau khổ vì sự chắp vá khiên cưỡng ấy. Bi kịch nội tâm bắt đầu từ đây, báo hiệu những mâu thuẫn ngày càng gay gắt sau này.

Qua tình huống kịch độc đáo, Lưu Quang Vũ không chỉ tố cáo sự vô trách nhiệm, nhầm lẫn nơi cõi tiên mà còn gửi gắm một triết lí sâu sắc: Con người không chỉ cần được sống mà quan trọng hơn là được sống đúng với bản thân mình, với những giá trị tinh thần cao đẹp. Sự sống đơn thuần về thể xác mà xa lạ với tâm hồn, nhân phẩm chỉ đem lại đau khổ, dằn vặt chứ không thể đem lại hạnh phúc.

Về nghệ thuật, đoạn kịch gây ấn tượng mạnh nhờ tình huống kịch giàu kịch tính, lời thoại tự nhiên, gần gũi, diễn tả tinh tế tâm trạng nhân vật. Mâu thuẫn được xây dựng hợp lí, phát triển theo chiều sâu triết lí chứ không dừng ở bề mặt câu chuyện.

Tóm lại, đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt không chỉ phản ánh một bi kịch cá nhân mà còn đặt ra vấn đề triết lí về sự sống, cái chết, về ý nghĩa đích thực của hạnh phúc con người. Tác phẩm khiến người đọc hôm nay phải suy ngẫm: sống không chỉ là tồn tại mà quan trọng là được sống đúng với giá trị và nhân phẩm của mình.