Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) phân tích nghệ thuật lập luận trong văn bản ngữ liệu “Giá trị hiện thực trong Truyện Kiều của Nguyễn Du” trong phần Đọc hiểu.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 400 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích nghệ thuật lập luận trong văn bản ngữ liệu “Giá trị hiện thực trong Truyện Kiều của Nguyễn Du” trong phần Đọc hiểu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát văn bản “Giá trị hiện thực trong Truyện Kiều của Nguyễn Du” và tác giả Nguyễn Du.

- Nêu vấn đề: Nghệ thuật lập luận trong văn bản rất đặc sắc, góp phần làm nổi bật giá trị hiện thực của Truyện Kiều.

* Thân bài:

1. Luận điểm 1: Lập luận chặt chẽ, mạch lạc

- Văn bản triển khai theo trình tự logic: từ bối cảnh sáng tác → hiện thực xã hội phong kiến mục nát → các thế lực cường quyền, đồng tiền → lên án, tố cáo.

- Mỗi luận điểm được dẫn chứng cụ thể, giúp lập luận thuyết phục.

2. Luận điểm 2: Kết hợp lí lẽ với dẫn chứng sinh động

- Lý lẽ sắc bén, phơi bày bản chất tàn bạo của quan lại, quý tộc, sức mạnh của đồng tiền.

- Dẫn chứng từ chính Truyện Kiều (“Có ba trăm lạng việc này mới xong”, “Một ngày lạ thói sai nha…”) tăng tính xác thực, giàu sức gợi.

3. Luận điểm 3: Sử dụng nghệ thuật so sánh, hình ảnh và ngôn ngữ biểu cảm

- Hình ảnh “lũ sâu mọt”, “bản cáo trạng bằng thơ” tạo sức nặng tố cáo, giàu giá trị biểu cảm.

- Kết hợp giọng điệu phê phán gay gắt với nỗi xót thương cho con người, thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc.

4. Luận điểm 4: Lập luận xen lẫn chất trữ tình

- Không khô khan, lí trí thuần túy; vừa nghị luận vừa gợi cảm xúc, làm bài viết hấp dẫn, giàu chất văn chương.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Nghệ thuật lập luận chặt chẽ, kết hợp lí lẽ – dẫn chứng – cảm xúc giúp văn bản thuyết phục và giàu tính nghệ thuật.

- Đánh giá: Góp phần làm nổi bật giá trị hiện thực và nhân đạo trong Truyện Kiều.

Bài văn tham khảo

Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị to lớn cả về nội dung tư tưởng lẫn nghệ thuật. Trong đó, Truyện Kiều là kiệt tác nổi bật, không chỉ chinh phục bạn đọc bằng giá trị nhân đạo mà còn bởi giá trị hiện thực sâu sắc. Văn bản “Giá trị hiện thực trong Truyện Kiều của Nguyễn Du” đã phân tích khía cạnh này với nghệ thuật lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục, góp phần làm nổi bật tài năng và tư tưởng của Nguyễn Du.

Trước hết, văn bản gây ấn tượng bởi lập luận mạch lạc, logic. Tác giả bắt đầu từ bối cảnh sáng tác Truyện Kiều, gắn với cuộc đời nhiều biến động của Nguyễn Du. Tiếp đó, bài viết lần lượt làm rõ bộ mặt mục nát của xã hội phong kiến qua các thế lực cường quyền, đồng tiền và những con người tàn bạo trong tác phẩm. Cách triển khai này giúp người đọc dễ dàng nắm bắt, từ nguyên nhân đến thực trạng, rồi đi đến kết luận: Truyện Kiều là bản cáo trạng đanh thép đối với chế độ phong kiến thối nát.

Không chỉ logic, văn bản còn kết hợp hài hòa giữa lí lẽ và dẫn chứng sinh động. Lý lẽ sắc bén, chặt chẽ phơi bày bản chất của từng giai cấp, từng nhân vật trong xã hội phong kiến. Dẫn chứng lại được trích ngay từ Truyện Kiều như: “Có ba trăm lạng việc này mới xong”, “Một ngày lạ thói sai nha, Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền”, hay hình ảnh Hoạn Thư “Bề ngoài thơn thớt nói cười, Mà trong nham hiểm giết người không dao”. Những câu thơ quen thuộc được sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, khiến lập luận thêm xác đáng, tăng sức thuyết phục và giàu tính nghệ thuật.

Bên cạnh đó, nghệ thuật so sánh, hình ảnh và giọng điệu biểu cảm cũng góp phần quan trọng. Những cụm từ như “lũ sâu mọt”, “bản cáo trạng bằng thơ” hay hình ảnh đồng tiền “đổi trắng thay đen”, “dày xéo công lý” không chỉ mang tính tố cáo mạnh mẽ mà còn gợi cảm xúc căm phẫn, xót xa. Giọng điệu khi thì gay gắt, lúc lại đau đớn, xót thương cho số phận con người, tạo nên sức lay động đặc biệt, tránh cho bài viết khỏi sự khô cứng của lý lẽ thuần túy.

Cuối cùng, bài viết còn xen lẫn chất trữ tình trong lập luận, thể hiện qua nỗi đau xót trước xã hội mục nát, nỗi thương cảm cho kiếp người nhỏ bé. Chính điều này làm cho lập luận thêm giàu tính nhân văn, vừa giàu lý trí, vừa lay động tình cảm người đọc.

Văn bản “Giá trị hiện thực trong Truyện Kiều của Nguyễn Du” đã vận dụng nghệ thuật lập luận chặt chẽ, kết hợp nhuần nhuyễn lý lẽ, dẫn chứng, so sánh, hình ảnh và giọng điệu biểu cảm. Nhờ vậy, bài viết không chỉ làm sáng tỏ giá trị hiện thực của Truyện Kiều mà còn khơi gợi cảm xúc, giúp người đọc thêm trân trọng tài năng, tấm lòng nhân đạo và tư tưởng tiến bộ của Nguyễn Du.