Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích ngữ liệu trong phần Đọc hiểu (trích “Văn hóa nhanh chân” – Trần Đăng Tuấn).

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích ngữ liệu trong phần Đọc hiểu (trích “Văn hóa nhanh chân” – Trần Đăng Tuấn).

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề nghị luận:

- Trong xã hội hiện đại, sự cạnh tranh và tốc độ khiến con người ngày càng ưa chuộng hành động “nhanh chân" như một cách để giành lấy cơ hội và lợi ích. Trần Đăng Tuấn, trong trích đoạn “Văn hóa nhanh chân”, đã chỉ ra một thực trạng đáng lo ngại: khi “nhanh chân” từ hành vi tự vệ trở thành một “văn hóa” phản giá trị.

* Thân bài:

1. Giải thích khái niệm “văn hóa nhanh chân”

- “Nhanh chân” ban đầu là hành vi muốn làm việc nhanh, giành trước, vượt trước người khác.

- Khi điều này trở thành thói quen, phổ biến rộng rãi và được xem như một "phẩm chất" để thành công – nó trở thành một "văn hóa".

- Tuy nhiên, tác giả gọi đây là một “phản văn hóa”, do làm băng hoại giá trị đạo đức, tinh thần cộng đồng.

2. Phân tích các biểu hiện cụ thể của “văn hóa nhanh chân”

- Trong đời sống hàng ngày: chen lấn, vượt hàng, muốn được phục vụ trước dù không cần thiết.

→ Gây ra sự bất công, bức xúc trong cộng đồng.

- Trong công việc, kinh doanh: ưu tiên lợi ích cá nhân hơn giá trị cống hiến, chấp nhận gian lận để "về đích" nhanh.

→ Làm mất tính công bằng, gây tổn hại lâu dài cho tổ chức và xã hội.

- Trong chính trị - chính quyền: gian dối, mưu mẹo để leo lên vị trí cao.

→ Gây suy thoái đạo đức, phá vỡ lòng tin vào hệ thống.

3. Hệ lụy của “văn hóa nhanh chân”

- Gây mất trật tự xã hội, băng hoại đạo đức cá nhân và cộng đồng.

- Tạo ra tâm lý buộc người khác cũng phải "nhanh chân" để không bị thua thiệt → cạnh tranh không lành mạnh.

- Trở thành mảnh đất cho các hành vi tiêu cực phát triển: tham nhũng, gian lận, ích kỷ.

4. Phê phán và cảnh tỉnh

- Tác giả lên án thẳng thắn: đây là "văn hóa bỉ ổi", "cỏ dại", làm nghèo đi tinh thần dân tộc.

- Từ một hiện tượng xã hội, tác giả nâng tầm thành vấn đề cơ chế: Điều gì đã tạo ra môi trường cho nó sinh sôi?

→ Gợi mở cho người đọc suy nghĩ về trách nhiệm cá nhân và cộng đồng trong việc xây dựng một xã hội công bằng, văn minh.

5. Bài học và liên hệ thực tiễn

- Mỗi người cần điều chỉnh lại hành vi, thay đổi tư duy “nhanh chân để thắng”.

- Phải xây dựng môi trường xã hội minh bạch, công bằng để giá trị thật sự được công nhận.

- Cần phục hồi những phẩm chất truyền thống: trung thực, nhường nhịn, tôn trọng lẽ phải.

* Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị phản biện của văn bản “Văn hóa nhanh chân”.

- Mỗi cá nhân cần nhận thức rõ sự nguy hại của lối sống “nhanh chân”, hướng tới hành xử có trách nhiệm, văn minh hơn, góp phần xây dựng xã hội phát triển bền vững.

Bài viết tham khảo

Trong nhịp sống hiện đại, “nhanh” dường như đã trở thành tiêu chuẩn để đánh giá năng suất, hiệu quả và cả... thành công. Tuy nhiên, không phải tốc độ nào cũng tích cực. Trích đoạn “Văn hóa nhanh chân” của Trần Đăng Tuấn là một tiếng chuông cảnh tỉnh đầy sâu sắc và thẳng thắn về một thực trạng đáng lo ngại trong xã hội hiện đại: thói “nhanh chân” bị biến tướng thành một thứ “văn hóa phản văn hóa”.

Mở đầu, tác giả mô tả hiện tượng “nhanh chân” như một thói quen phổ biến và lặp lại trong đời sống thường nhật: chen ngang để được trước, giành lấy cơ hội, lấn lướt người khác để đạt được cái mình muốn. Từ một hành vi nhỏ, hiện tượng này dần phát triển thành một “lối sống” mà ở đó người ta không ngại ngần cười nhạo những người làm việc chăm chỉ nhưng “chậm chân”, trong khi tôn vinh kẻ “nhanh chân” đến đích bằng bất cứ cách nào. Sự méo mó trong tư duy đã khiến hành động thiếu văn minh ấy được hợp thức hóa như một phẩm chất “linh hoạt”, thậm chí là khôn ngoan.

Tác giả chỉ rõ bản chất thật sự của “văn hóa nhanh chân” – đó không còn là sự năng động, mà là sự mưu mẹo, cơ hội, thậm chí gian dối. Khi sự nhanh nhảu ấy đi kèm với tham lam, lấn át, cướp đoạt thì nó không còn là một thói quen vô hại nữa mà trở thành “cỏ dại”, phá hoại nền tảng đạo đức và công bằng trong xã hội. Điển hình như trong kinh doanh, sự “nhanh chân” đôi khi là biểu hiện của gian lận. Trong chính trường, đó có thể là sự tiếm quyền, mưu mô. Còn trong đời sống hằng ngày, đó là chen lấn, giành giật, coi thường luật lệ. Tác giả ví những người nhanh chân giành miếng bánh khi đã no là đang cướp phần của người đang đói – một hình ảnh đầy tính nhân văn và phê phán sâu sắc.

Đáng lo hơn, “văn hóa nhanh chân” dần trở thành áp lực xã hội. Khi có quá nhiều người sẵn sàng bất chấp tất cả để giành lấy cơ hội, những người không muốn chen lấn cũng buộc phải cuốn theo để không bị tụt lại phía sau. Như vậy, từ một biểu hiện cá nhân, “nhanh chân” lan rộng, tạo thành một cơ chế ngấm ngầm ép buộc, gây ra sự tha hóa đạo đức, sự bất bình trong cộng đồng và đẩy lùi các giá trị văn hóa truyền thống như nhường nhịn, công bằng, tôn trọng lẫn nhau.

Tác giả đã gọi đúng tên vấn đề: đây là “một thứ văn hóa bỉ ổi”, là “phản văn hóa”, xa lạ với truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Bằng giọng điệu châm biếm xen lẫn phẫn nộ, bằng lập luận sắc sảo và hình ảnh sinh động, Trần Đăng Tuấn không chỉ phản ánh một thực trạng mà còn đặt ra một câu hỏi lớn về trách nhiệm của cả hệ thống: điều gì trong cơ chế xã hội đã tạo điều kiện cho thói “nhanh chân” thiếu văn hóa phát triển?

Tóm lại, “Văn hóa nhanh chân” là một văn bản giàu tính thời sự, khơi gợi suy nghĩ sâu sắc về đạo đức, lối sống và trách nhiệm công dân. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, không phải cứ nhanh là tốt. Điều quan trọng không phải là đến trước, mà là đến đúng cách, với lòng tự trọng và sự tử tế.