Viết bài văn nghị luận (600 chữ) cảm nhận về nỗi buồn lịch sử và vẻ đẹp con người xứ Huế trong đoạn trích Sử thi buồn.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: nỗi buồn lịch sử và vẻ đẹp con người xứ Huế trong đoạn trích Sử thi buồn

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường – cây bút kí nổi bật, giàu chất trữ tình.

- Giới thiệu tác phẩm Sử thi buồn – đoạn trích tái hiện sông Hương, cụ Phan Bội Châu, bà Trần Thị Nữ.

- Nêu vấn đề: đoạn trích vừa chứa chan nỗi buồn lịch sử, vừa ngợi ca vẻ đẹp con người xứ Huế.

* Thân bài:

1. Nỗi buồn lịch sử:

- Sông Hương trong sương mù gợi vẻ đẹp huyền ảo nhưng cũng nhuốm màu buồn.

- Hình tượng Phan Bội Châu: anh hùng cả đời cứu nước nhưng cuối đời “nằm còng queo trong thuyền”, bất lực trước vận mệnh.

- Câu hò lay động tâm can cụ Phan – biểu tượng cho nỗi đau của dân tộc còn chìm trong nô lệ.

- Đó là nỗi buồn sử thi: bi thương nhưng cao cả, khắc ghi trong ký ức lịch sử.

2. Vẻ đẹp con người xứ Huế:

- Hình ảnh thiếu nữ áo dài trắng đi trong sương: dịu dàng, trong trẻo, mang bản sắc văn hóa Huế.

- Hình tượng bà Trần Thị Nữ: người chèo đò trung trinh, gắn bó với cụ Phan, hi sinh âm thầm.

- Bà Nữ là biểu tượng cho lớp người vô danh trong lịch sử, những con người lặng lẽ nhưng bền bỉ, thủy chung.

- Con người Huế hiện lên vừa đằm thắm, nghĩa tình, vừa kiên cường, giàu sức sống.

* Kết bài:

- Khẳng định: đoạn trích Sử thi buồn vừa mang vẻ đẹp hoài niệm, vừa tỏa sáng giá trị nhân văn.

- Để lại ấn tượng sâu đậm về nỗi buồn lịch sử và vẻ đẹp con người Huế.

Bài văn tham khảo

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những cây bút kí hàng đầu của văn học Việt Nam hiện đại, nổi bật với phong cách tài hoa, giàu chất trữ tình và suy tư triết lí. Trong tác phẩm Sử thi buồn, ông đã khắc họa một bức tranh vừa thơ mộng, vừa chan chứa những ám ảnh lịch sử. Đoạn trích không chỉ gợi lại nỗi buồn lịch sử của dân tộc mà còn ngợi ca vẻ đẹp con người xứ Huế - những người bình dị mà cao quý.

Trước hết, đoạn trích gợi ra một nỗi buồn lịch sử sâu lắng. Hình ảnh sông Hương trong sương mù mờ ảo, huyền diệu, vừa mang vẻ đẹp cổ kính, vừa gợi cảm giác hoang hoải, hư ảo. Trong khung cảnh ấy, hiện lên hình tượng Phan Bội Châu – một nhà chí sĩ yêu nước đã dành cả đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Thế nhưng, cuối đời, ông lại bất lực, “nằm còng queo trong thuyền”, chứng kiến non sông chìm trong cảnh nô lệ. Đặc biệt, câu hò lay động cõi lòng cụ Phan như một tiếng gọi từ lòng dân, vừa tha thiết, vừa xót xa: “Biển Thái Bình Dương đang cơn sóng nổi... anh hùng sao lại nằm còng queo trong thuyền...”. Đó là nỗi đau của một anh hùng bất lực, đồng thời cũng là nỗi buồn của cả một dân tộc. Tuy vậy, nỗi buồn ấy không nhỏ nhoi cá nhân mà mang dáng dấp sử thi, bi tráng, lớn lao, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử.

Bên cạnh nỗi buồn lịch sử, đoạn trích còn ngợi ca vẻ đẹp của con người xứ Huế. Trước hết là hình ảnh thiếu nữ Huế trong tà áo dài trắng đi trong sương, hiện lên vừa dịu dàng, thanh khiết, vừa như gắn bó bền chặt với hồn cốt cố đô. Hơn thế, đoạn trích gây ấn tượng mạnh mẽ với hình tượng bà Trần Thị Nữ – người chèo đò gắn bó mười lăm năm cùng cụ Phan. Bà là một phụ nữ nông dân bình dị nhưng giàu nghĩa tình, trung trinh, lặng lẽ hi sinh để chia sẻ cùng chí sĩ. Suốt quãng đời dài, bà gần như quên hết chuyện đời, chỉ giữ lại tấm lòng cô trung với nhà yêu nước vĩ đại. Hình ảnh bà Nữ chính là biểu tượng cho lớp người vô danh trong lịch sử, những con người không tên tuổi, không ghi trong sử sách nhưng đã góp phần giữ gìn và làm sáng lên hồn dân tộc. Ngòi bút Hoàng Phủ Ngọc Tường đã nâng hình tượng ấy thành “mái chèo thời gian”, gợi nhắc sự bền bỉ, thủy chung của con người Huế.

Có thể thấy, Sử thi buồn không chỉ tái hiện vẻ đẹp trầm mặc của Huế mà còn chứa đựng nỗi buồn nhân thế và ngợi ca con người. Với sự kết hợp giữa chất kí và trữ tình, giữa hiện thực và biểu tượng, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã làm nên một bức tranh đậm chất sử thi, chan chứa nhân văn.

Tóm lại, đoạn trích Sử thi buồn vừa khơi gợi nỗi buồn lịch sử bi tráng, vừa tỏa sáng vẻ đẹp con người xứ Huế. Đọc tác phẩm, ta thêm trân trọng những giá trị tinh thần và tình nghĩa bền bỉ của dân tộc, những điều làm nên sức mạnh để vượt qua mọi mất mát và thăng trầm của lịch sử.