24.2.2. Câu hỏi viết

Anh/chị hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày về mối quan hệ giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa.

- Đây là văn bản nghị luận xã hội vì tác giả trình bày, phân tích một vấn đề mang tính xã hội – văn hóa (giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa), dùng lí lẽ và dẫn chứng để thuyết phục người đọc.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: bình luận quan điểm: “Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc”.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Dẫn dắt: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế là xu hướng tất yếu, mang đến nhiều cơ hội phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học – công nghệ.

- Giới thiệu vấn đề: Tuy nhiên, có quan điểm cho rằng “Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc”.

- Nêu luận điểm chính: Cần phân tích để khẳng định đây là quan điểm sai lầm, bởi hội nhập và giữ gìn bản sắc dân tộc không mâu thuẫn, mà bổ sung cho nhau.

* Thân bài:

a. Giải thích ý kiến

- Hội nhập: Quá trình các quốc gia mở cửa giao lưu, hợp tác, tiếp nhận tinh hoa từ bên ngoài.

- Bản sắc dân tộc: Những giá trị văn hóa, truyền thống, lối sống, ngôn ngữ, phong tục… tạo nên nét riêng của một dân tộc.

- Hòa tan bản sắc: Mất đi những nét riêng, bị đồng hóa hoặc thay thế bởi văn hóa ngoại lai.

- Quan điểm “hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc” → cho rằng khi hội nhập thì tất yếu sẽ mất bản sắc, hoặc buộc phải từ bỏ bản sắc để phù hợp với thế giới.

b. Phân tích và phê phán quan điểm

- Điểm đúng (rất hạn chế):

+ Hội nhập có thể khiến văn hóa ngoại lai xâm nhập mạnh, đe dọa bản sắc nếu thiếu bản lĩnh và bộ lọc.

+ Có thực tế một số giá trị truyền thống bị mai một khi giới trẻ chạy theo trào lưu mới.

- Điểm sai và bất cập:

+ Đồng nhất hội nhập với hòa tan là nhận thức phiến diện.

+ Bản sắc là nền tảng để hội nhập thành công, giúp quốc gia khẳng định vị thế.

+ Nhiều quốc gia vẫn hội nhập sâu rộng nhưng giữ gìn bản sắc mạnh mẽ (Nhật Bản, Hàn Quốc).

+ Nếu chấp nhận hòa tan, sẽ mất “căn cước” văn hóa, trở nên mờ nhạt trong mắt thế giới.

c. Quan điểm đúng đắn

- Hội nhập và giữ gìn bản sắc là hai yếu tố bổ trợ:

+ Hội nhập để tiếp thu tinh hoa, làm giàu cho bản sắc.

+ Giữ gìn bản sắc để hội nhập vững vàng, không bị đồng hóa.

- Cần tiếp thu có chọn lọc, dựa trên bản lĩnh văn hóa dân tộc.

- Đẩy mạnh quảng bá hình ảnh quốc gia, song song với giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

d. Bài học, liên hệ bản thân

- Nhận thức đúng: Không chạy theo trào lưu một cách mù quáng.

- Hành động: Tìm hiểu, trân trọng văn hóa truyền thống; chủ động giới thiệu văn hóa Việt ra thế giới qua học tập, giao tiếp, mạng xã hội.

- Biết lựa chọn tinh hoa quốc tế để làm giàu vốn sống và làm mới văn hóa dân tộc.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Quan điểm “Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc” là sai lầm.

- Nêu thông điệp: Hội nhập chỉ có ý nghĩa khi chúng ta giữ được “linh hồn” dân tộc; bản sắc là gốc rễ để vươn ra thế giới mà không đánh mất chính mình.

Bài văn tham khảo

Hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu của thời đại toàn cầu hóa, mở ra những cơ hội lớn để các quốc gia giao lưu, hợp tác, tiếp thu tinh hoa nhân loại. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, hội nhập cũng đặt ra những thách thức cho việc giữ gìn bản sắc văn hóa. Có ý kiến cho rằng:“Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc”. Đây là quan điểm sai lầm, cần được phân tích để thấy rõ mối quan hệ đúng đắn giữa hội nhập và gìn giữ bản sắc.

Hội nhập là quá trình một quốc gia mở cửa, giao lưu, tiếp nhận giá trị mới từ bên ngoài trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, khoa học – công nghệ. Bản sắc dân tộc là tổng hòa những giá trị văn hóa, phong tục, lối sống, ngôn ngữ, nghệ thuật… tạo nên nét riêng, là “căn cước” khẳng định vị thế và sự khác biệt của mỗi dân tộc. “Hòa tan bản sắc” nghĩa là đánh mất nét riêng ấy, để văn hóa ngoại lai lấn át, thay thế. Quan điểm cho rằng hội nhập tất yếu dẫn đến hòa tan xuất phát từ lo ngại trước sự xâm nhập mạnh mẽ của các yếu tố ngoại lai, nhưng cách hiểu này phiến diện và nguy hiểm.

Thực tế, đúng là hội nhập có thể khiến một số giá trị truyền thống bị mai một nếu thiếu bản lĩnh và sự chọn lọc. Không ít bạn trẻ mải chạy theo trào lưu thời trang, âm nhạc nước ngoài mà lãng quên tiếng mẹ đẻ, lễ hội dân tộc, phong tục quê hương. Nhưng đồng nhất hội nhập với hòa tan là sai lầm. Bởi lẽ, bản sắc chính là nền tảng để một quốc gia hội nhập tự tin, vững vàng; mất bản sắc là đánh mất “linh hồn” dân tộc, trở nên mờ nhạt trong mắt thế giới. Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc đã chứng minh điều ngược lại: họ hội nhập sâu rộng nhưng vẫn giữ gìn, thậm chí nâng tầm văn hóa truyền thống, biến nó thành sức mạnh mềm lan tỏa toàn cầu.

Vì thế, mối quan hệ đúng đắn giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc là bổ sung, hỗ trợ cho nhau. Hội nhập giúp văn hóa dân tộc tiếp nhận tinh hoa, làm giàu bản sắc. Giữ gìn bản sắc giúp đất nước hội nhập mà không đánh mất mình. Điều này đòi hỏi mỗi cá nhân và cả cộng đồng phải có “bộ lọc văn hóa” đủ mạnh, tiếp thu có chọn lọc, kiên quyết loại bỏ các yếu tố phản văn hóa, đồng thời chủ động quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam ra thế giới.

Là học sinh, chúng ta cần nhận thức rõ giá trị của văn hóa dân tộc, trân trọng và thực hành nó trong đời sống hằng ngày. Sử dụng mạng xã hội để giới thiệu ẩm thực, di sản, nghệ thuật Việt; tham gia các hoạt động cộng đồng nhằm bảo tồn phong tục; học ngoại ngữ và tri thức mới để trở thành cầu nối đưa văn hóa dân tộc hội nhập thế giới – đó là những việc thiết thực mà mỗi người trẻ có thể làm.

Tóm lại, “hội nhập” không có nghĩa là “hòa tan bản sắc dân tộc”. Chỉ khi vừa mở cửa tiếp thu tinh hoa nhân loại, vừa gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống, chúng ta mới có thể hội nhập thành công, vững vàng khẳng định bản lĩnh Việt Nam trên bản đồ văn hóa thế giới.