Câu hỏi:

14/10/2025 143 Lưu

Văn bản ngữ liệu

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC

(Nguyễn Huy Phòng)

(1) Toàn cầu hóa đã và đang tạo nên xu thế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, giúp các dân tộc, quốc gia xích lại gần nhau để hợp tác, trao đổi, giao lưu, học hỏi, cùng nhau phát triển.

(2) Tuy nhiên, phát triển trong bối cảnh quốc tế mới với những diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, văn hóa dân tộc cũng chịu những tác động trái chiều, rõ nhất là mặt trái của quá trình toàn cầu hóa, kinh tế thị trường và sự lấn át của các phương tiện truyền thông mới, Internet, mạng xã hội. Biên cương văn hóa tư tưởng của quốc gia cũng chịu nhiều thách thức trước sự xâm lấn của các nền tảng xuyên biên giới.

(3) Từ thực tiễn cho thấy trong quá trình toàn cầu hóa, nhất là với lĩnh vực văn hoá, nếu không có bộ lọc đủ mạnh, thiếu bản lĩnh và tính sáng tạo sẽ nguy cơ dẫn tới tiếp thu một cách thụ động, vội vã, ổ ạt. Từ đó rất dễ dẫn đến tình trạng nguồn lực, sức mạnh nội sinh trong nước bị những yếu tố ngoại sinh lấn át, chi phối; từ đó làm triệt tiêu tính đa dạng văn hóa dân tộc, tự đánh mất bản sắc, cội rễ và truyền thống văn hóa của dân tộc mình. Không thể phủ nhận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là bước phát triển nhảy vọt của văn minh nhân loại, mở ra những không gian mới, mang lại những loại hình dịch vụ, giải trí tiện lợi cho con người, hướng tới sự phát triển toàn diện.

(4) Tuy nhiên, mặt trái của những sản phẩm công nghệ đã và đang chi phối không nhỏ đến nhận thức, hành động của con người cũng như sự vận động, phát triển của nền văn hóa. Đã có những thanh, thiếu niên ban đầu tò mò, thích khám phá công nghệ để rồi dần dần bị lệ thuộc, nghiện Internet và mải mê trong thế giới ảo, làm mất đi những mối quan hệ, giao tiếp đời thường, tính đoàn kết, chia sẻ mờ dần, nhiều người rơi vào trạng thái cô đơn, trầm cảm, chối bỏ những giao tiếp trực tiếp của cuộc sống hiện thực. Không ít thanh, thiếu niên bị các đối tượng xấu dụ dỗ, sa vào tệ nạn xã hội, dẫn đến những hành vi ứng xử lệch lạc, để lại những hậu quả tai hại cho bản thân, gia đình và xã hội. [...]

(5) Cần nhận thức rằng việc tiếp thu văn hóa thế giới phải có sự chọn lọc trên cơ sở các giá trị truyền thống, bản lĩnh văn hóa dân tộc. Phải tạo sức đề kháng văn hóa với những bộ lọc, vách ngăn cần thiết để đẩy lùi và chống lại sự xâm lấn của những trào lưu phản văn hóa, các luồng tư tưởng có nội dung xấu độc. Công tác quảng bá, lan tỏa hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến với bạn bè quốc tế cần được đẩy mạnh.

(Nguyễn Huy Phòng, Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, dẫn theo nhandan.vn, 25-07-2023)

24.2. Câu hỏi đọc hiểu và viết

24.2.1. Câu hỏi đọc hiểu

Xác định kiểu văn bản của "Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc".

Quảng cáo

Trả lời:

verified Giải bởi Vietjack

- Đây là văn bản nghị luận xã hội vì tác giả trình bày, phân tích một vấn đề mang tính xã hội – văn hóa (giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa), dùng lí lẽ và dẫn chứng để thuyết phục người đọc.

Câu hỏi cùng đoạn

Câu 2:

Luận đề chính của văn bản là gì?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Luận đề chính: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cần nhận thức đúng và có giải pháp để giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trước những tác động tiêu cực từ bên ngoài.

Câu 3:

Văn bản trên có mấy luận điểm chính?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Văn bản có 3 luận điểm chính:

+ (1) Toàn cầu hóa mang lại cơ hội hợp tác, giao lưu văn hóa nhưng cũng tạo ra thách thức lớn đối với văn hóa dân tộc.

+ (2) Mặt trái của công nghệ và toàn cầu hóa có thể gây nguy hại cho bản sắc văn hóa.

+ (3) Cần chủ động chọn lọc, tạo “sức đề kháng văn hóa” để bảo vệ và phát huy giá trị truyền thống.

Câu 4:

Mục đích nghị luận của tác giả là gì?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Mục đích là nâng cao nhận thức về nguy cơ mai một bản sắc văn hóa dân tộc và kêu gọi hành động để giữ gìn, phát huy bản sắc ấy.

Câu 5:

Vì sao tác giả đặt đoạn (1) trước khi nói về thách thức của toàn cầu hóa?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Tác giả đặt đoạn (1) trước khi nói về thách thức của toàn cầu hóa để đảm bảo tính khách quan và hợp lí trong lập luận: trước khi phê phán mặt trái, cần thừa nhận mặt tích cực, giúp người đọc nhìn nhận vấn đề toàn diện.

Câu 6:

Hãy chỉ ra thao tác lập luận chính trong đoạn (2).

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Thao tác phân tích (phân tích tác động trái chiều của toàn cầu hóa) kết hợp giải thích (làm rõ khái niệm “biên cương văn hóa tư tưởng” và sự xâm lấn văn hóa).

Câu 7:

Ở đoạn (3), tác giả dùng phép lập luận nào để cảnh báo nguy cơ?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Thao tác phân tích nguyên nhân – hậu quả (tiếp thu thụ động → mất bản sắc), đồng thời so sánh giữa yếu tố nội sinh và ngoại sinh.

Câu 8:

Mục đích tác giả viết đoạn (4) là gì?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Mục đích tác giả viết đoạn (4) là: chỉ ra và cảnh báo mặt trái của những sản phẩm công nghệ đã và đang chi phối không nhỏ đến nhận thức, hành động của con người.

Câu 9:

Nhận xét ngắn gọn mối quan hệ giữa luận điểm, lí lẽ và bằng chứng ở đoạn (4).

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Nhận xét ngắn gọn mối quan hệ giữa luận điểm, lí lẽ và bằng chứng ở đoạn (4):

– Quan hệ chặt chẽ, lô gích, khoa học: luận điểm nêu nên một khía cạnh của vấn đề bàn luận: mặt trái của những sản phẩm công nghệ; lí lẽ nêu nên quan điểm góc nhìn, đánh giá: đã và đang chi phối không nhỏ đến nhận thức, hành động của con người cũng như sự vận động, phát triển của nền văn hoá; bằng chứng nêu ra các dẫn chứng để minh họa: Đã có những thanh, thiếu niên ban đầu tò mò, thích khám phá công nghệ để rồi dần dần bị lệ thuộc, nghiện Internet và mải mê trong thế giới ảo...

– Tác dụng của mối quan hệ: làm tăng sức thuyết phục của nghệ thuật lập luận.

Câu 10:

Tác giả đã dùng hình ảnh ẩn dụ nào trong đoạn (5) để nói về việc bảo vệ văn hóa?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Hình ảnh “sức đề kháng văn hóa”, “bộ lọc, vách ngăn” – gợi liên tưởng đến hệ miễn dịch, nhấn mạnh việc cần chọn lọc, ngăn chặn ảnh hưởng xấu.

Câu 11:

 Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: “Phải tạo sức đề kháng văn hóa với những bộ lọc, vách ngăn cần thiết để đẩy lùi và chống lại sự xâm lấn của những trào lưu phản văn hóa, các luồng tư tưởng có nội dung xấu độc.”.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

– Trong câu văn đã sử dụng biện pháp ẩn dụ, vì các từ: sức đề kháng, bộ lọc, vách ngăn được sử dụng với một tầng nghĩa hoàn toàn mới. Ngoài ra, có một sự so sánh ngầm: “trào lưu phản văn hóa, các luồng tư tưởng có nội dung xấu độc” giống như một bệnh dịch đặc biệt nguy hiểm.

– Hiệu quả:

+ Cách diễn đạt hình ảnh, mới mẻ, ấn tượng, làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho câu văn.

+ Làm nổi bật thông điệp: cần phải có ý thức tự giác và những hành động cụ thể để bảo vệ giữ gìn những giá trị truyền thống trước tác động mạnh mẽ, lấn át của quá trình toàn cầu hóa, các sản phẩm công nghệ và nền kinh tế thị trường.

Câu 12:

Tại sao tác giả không chỉ nói đến việc “giữ gìn” mà còn nhấn mạnh “phát huy” bản sắc văn hóa?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Tác giả không chỉ nói đến việc “giữ gìn” mà còn nhấn mạnh “phát huy” bản sắc văn hóa vì văn hóa không chỉ cần bảo tồn mà còn phải phát triển, thích ứng với bối cảnh mới để tăng sức sống và lan tỏa.

Câu 13:

 Vì sao tác giả chọn cách lập luận xen kẽ giữa tích cực và tiêu cực của toàn cầu hóa thay vì chỉ nói một chiều?

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Tác giả chọn cách lập luận xen kẽ giữa tích cực và tiêu cực của toàn cầu hóa thay vì chỉ nói một chiều giúp bài viết khách quan, cân bằng, tăng tính thuyết phục, tránh cực đoan.

Câu 14:

Nhận xét về sự kết hợp các thao tác lập luận trong toàn văn bản.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

- Tác giả kết hợp linh hoạt giải thích – phân tích – so sánh – chứng minh – bình luận – đề xuất, giúp bài viết vừa chặt chẽ về lí lẽ vừa sinh động nhờ dẫn chứng thực tiễn.

Câu 15:

Anh / Chị có suy nghĩ gì trước ý kiến của người viết: “Biên cương văn hóa tư tưởng của quốc gia cũng chịu nhiều thách thức trước sự xâm lấn của các nền tảng xuyên biên giới?”.

Xem lời giải

verified Giải bởi Vietjack

Gợi ý:

– Biên cương văn hóa tư tưởng của quốc gia – chỉ bản sắc tư tưởng, văn hóa của mỗi dân tộc đang đứng trước nhiều khó khăn thách thức, hoặc có dấu hiệu bị mai một trước sự xâm lấn, lấn át bởi các nền tảng xuyên biên giới (các nền văn hóa mới theo xu thế toàn cầu hoá) trong bối cảnh toàn cầu hóa,...

– Tuy nhiên, bản sắc văn hóa dân tộc mang những nét đặc trưng đã được trải qua quá trình thử thách của lịch sử nên các nền văn hóá mới cũng khó có thể lấn át, xâm chiếm, hoặc làm nó trở nên mờ nhạt, yếu thế,…

CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày về mối quan hệ giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa.

- Hệ thống ý

+ Hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu của thời đại toàn cầu hóa, mở ra cơ hội giao lưu, hợp tác và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.

+ Tuy nhiên, hội nhập không đồng nghĩa với việc đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc.

+ Ngược lại, bản sắc chính là “căn cước” khẳng định vị thế của một quốc gia trên trường quốc tế.

+ Mối quan hệ giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa cần được nhìn nhận như hai yếu tố bổ trợ lẫn nhau: hội nhập để làm giàu thêm bản sắc, và giữ gìn bản sắc để hội nhập bền vững, tự tin trong thế giới đa dạng, nhiều biến động.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ thực tế để minh chứng cho nhận định.

+ Phân tích ý nghĩa sâu sắc của quan điểm với cuộc sống con người.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về quan điểm.

Đoạn văn tham khảo

Hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu của thời đại toàn cầu hóa, mở ra cơ hội giao lưu, hợp tác và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Tuy nhiên, hội nhập không đồng nghĩa với việc đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc. Ngược lại, bản sắc chính là “căn cước” khẳng định vị thế của một quốc gia trên trường quốc tế. Khi hội nhập, chúng ta cần tiếp thu có chọn lọc, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời sáng tạo để văn hóa dân tộc phù hợp với nhịp sống hiện đại. Nếu chỉ chạy theo cái mới, tiếp nhận ồ ạt, thiếu chọn lọc, bản sắc sẽ bị mai một, dẫn đến nguy cơ hòa tan trong dòng chảy toàn cầu. Ngược lại, nếu khép kín, bảo thủ, từ chối giao lưu, văn hóa sẽ trì trệ, lạc hậu. Vì thế, mối quan hệ giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc văn hóa cần được nhìn nhận như hai yếu tố bổ trợ lẫn nhau: hội nhập để làm giàu thêm bản sắc, và giữ gìn bản sắc để hội nhập bền vững, tự tin trong thế giới đa dạng, nhiều biến động.

Lời giải

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: bình luận quan điểm: “Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc”.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Dẫn dắt: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế là xu hướng tất yếu, mang đến nhiều cơ hội phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học – công nghệ.

- Giới thiệu vấn đề: Tuy nhiên, có quan điểm cho rằng “Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc”.

- Nêu luận điểm chính: Cần phân tích để khẳng định đây là quan điểm sai lầm, bởi hội nhập và giữ gìn bản sắc dân tộc không mâu thuẫn, mà bổ sung cho nhau.

* Thân bài:

a. Giải thích ý kiến

- Hội nhập: Quá trình các quốc gia mở cửa giao lưu, hợp tác, tiếp nhận tinh hoa từ bên ngoài.

- Bản sắc dân tộc: Những giá trị văn hóa, truyền thống, lối sống, ngôn ngữ, phong tục… tạo nên nét riêng của một dân tộc.

- Hòa tan bản sắc: Mất đi những nét riêng, bị đồng hóa hoặc thay thế bởi văn hóa ngoại lai.

- Quan điểm “hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc” → cho rằng khi hội nhập thì tất yếu sẽ mất bản sắc, hoặc buộc phải từ bỏ bản sắc để phù hợp với thế giới.

b. Phân tích và phê phán quan điểm

- Điểm đúng (rất hạn chế):

+ Hội nhập có thể khiến văn hóa ngoại lai xâm nhập mạnh, đe dọa bản sắc nếu thiếu bản lĩnh và bộ lọc.

+ Có thực tế một số giá trị truyền thống bị mai một khi giới trẻ chạy theo trào lưu mới.

- Điểm sai và bất cập:

+ Đồng nhất hội nhập với hòa tan là nhận thức phiến diện.

+ Bản sắc là nền tảng để hội nhập thành công, giúp quốc gia khẳng định vị thế.

+ Nhiều quốc gia vẫn hội nhập sâu rộng nhưng giữ gìn bản sắc mạnh mẽ (Nhật Bản, Hàn Quốc).

+ Nếu chấp nhận hòa tan, sẽ mất “căn cước” văn hóa, trở nên mờ nhạt trong mắt thế giới.

c. Quan điểm đúng đắn

- Hội nhập và giữ gìn bản sắc là hai yếu tố bổ trợ:

+ Hội nhập để tiếp thu tinh hoa, làm giàu cho bản sắc.

+ Giữ gìn bản sắc để hội nhập vững vàng, không bị đồng hóa.

- Cần tiếp thu có chọn lọc, dựa trên bản lĩnh văn hóa dân tộc.

- Đẩy mạnh quảng bá hình ảnh quốc gia, song song với giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

d. Bài học, liên hệ bản thân

- Nhận thức đúng: Không chạy theo trào lưu một cách mù quáng.

- Hành động: Tìm hiểu, trân trọng văn hóa truyền thống; chủ động giới thiệu văn hóa Việt ra thế giới qua học tập, giao tiếp, mạng xã hội.

- Biết lựa chọn tinh hoa quốc tế để làm giàu vốn sống và làm mới văn hóa dân tộc.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Quan điểm “Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc” là sai lầm.

- Nêu thông điệp: Hội nhập chỉ có ý nghĩa khi chúng ta giữ được “linh hồn” dân tộc; bản sắc là gốc rễ để vươn ra thế giới mà không đánh mất chính mình.

Bài văn tham khảo

Hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu của thời đại toàn cầu hóa, mở ra những cơ hội lớn để các quốc gia giao lưu, hợp tác, tiếp thu tinh hoa nhân loại. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, hội nhập cũng đặt ra những thách thức cho việc giữ gìn bản sắc văn hóa. Có ý kiến cho rằng:“Hội nhập là phải chấp nhận hòa tan bản sắc dân tộc”. Đây là quan điểm sai lầm, cần được phân tích để thấy rõ mối quan hệ đúng đắn giữa hội nhập và gìn giữ bản sắc.

Hội nhập là quá trình một quốc gia mở cửa, giao lưu, tiếp nhận giá trị mới từ bên ngoài trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính trị, văn hóa, khoa học – công nghệ. Bản sắc dân tộc là tổng hòa những giá trị văn hóa, phong tục, lối sống, ngôn ngữ, nghệ thuật… tạo nên nét riêng, là “căn cước” khẳng định vị thế và sự khác biệt của mỗi dân tộc. “Hòa tan bản sắc” nghĩa là đánh mất nét riêng ấy, để văn hóa ngoại lai lấn át, thay thế. Quan điểm cho rằng hội nhập tất yếu dẫn đến hòa tan xuất phát từ lo ngại trước sự xâm nhập mạnh mẽ của các yếu tố ngoại lai, nhưng cách hiểu này phiến diện và nguy hiểm.

Thực tế, đúng là hội nhập có thể khiến một số giá trị truyền thống bị mai một nếu thiếu bản lĩnh và sự chọn lọc. Không ít bạn trẻ mải chạy theo trào lưu thời trang, âm nhạc nước ngoài mà lãng quên tiếng mẹ đẻ, lễ hội dân tộc, phong tục quê hương. Nhưng đồng nhất hội nhập với hòa tan là sai lầm. Bởi lẽ, bản sắc chính là nền tảng để một quốc gia hội nhập tự tin, vững vàng; mất bản sắc là đánh mất “linh hồn” dân tộc, trở nên mờ nhạt trong mắt thế giới. Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc đã chứng minh điều ngược lại: họ hội nhập sâu rộng nhưng vẫn giữ gìn, thậm chí nâng tầm văn hóa truyền thống, biến nó thành sức mạnh mềm lan tỏa toàn cầu.

Vì thế, mối quan hệ đúng đắn giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc là bổ sung, hỗ trợ cho nhau. Hội nhập giúp văn hóa dân tộc tiếp nhận tinh hoa, làm giàu bản sắc. Giữ gìn bản sắc giúp đất nước hội nhập mà không đánh mất mình. Điều này đòi hỏi mỗi cá nhân và cả cộng đồng phải có “bộ lọc văn hóa” đủ mạnh, tiếp thu có chọn lọc, kiên quyết loại bỏ các yếu tố phản văn hóa, đồng thời chủ động quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam ra thế giới.

Là học sinh, chúng ta cần nhận thức rõ giá trị của văn hóa dân tộc, trân trọng và thực hành nó trong đời sống hằng ngày. Sử dụng mạng xã hội để giới thiệu ẩm thực, di sản, nghệ thuật Việt; tham gia các hoạt động cộng đồng nhằm bảo tồn phong tục; học ngoại ngữ và tri thức mới để trở thành cầu nối đưa văn hóa dân tộc hội nhập thế giới – đó là những việc thiết thực mà mỗi người trẻ có thể làm.

Tóm lại, “hội nhập” không có nghĩa là “hòa tan bản sắc dân tộc”. Chỉ khi vừa mở cửa tiếp thu tinh hoa nhân loại, vừa gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống, chúng ta mới có thể hội nhập thành công, vững vàng khẳng định bản lĩnh Việt Nam trên bản đồ văn hóa thế giới.

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP

Lời giải

Bạn cần đăng ký gói VIP ( giá chỉ từ 199K ) để làm bài, xem đáp án và lời giải chi tiết không giới hạn.

Nâng cấp VIP