2.2.2. Câu hỏi viết

Từ văn bản ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) thể hiện suy nghĩ về sự phổ biến của AI trong cuộc sống hiện nay.

ChatGPT (Chat Generative Pre-training Transformer) là một chương trình kết hợp với AI để tương tác với con người, do Công ty OpenAI phát triển.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Để ChatGPT thúc đẩy sự phát triển của giáo dục” của Nguyễn Nhâm.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu về sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và tác động của nó trong đời sống hiện đại.

- Dẫn vào văn bản “Để ChatGPT thúc đẩy sự phát triển của giáo dục” của Nguyễn Nhâm như một góc nhìn cụ thể về vai trò hai mặt của AI – đặc biệt là ChatGPT – trong lĩnh vực giáo dục.

* Thân bài:

1. Khái quát nội dung chính của văn bản

- Văn bản làm rõ vai trò tích cực và những thách thức mà ChatGPT đặt ra đối với giáo dục hiện nay.

- Nêu bật tiềm năng to lớn của AI nhưng cũng cảnh báo về nguy cơ nếu sử dụng thiếu kiểm soát và không có trách nhiệm.

2. Phân tích mặt tích cực của ChatGPT trong giáo dục

- Hỗ trợ giảng dạy:

+ Giúp giáo viên giảm tải công việc lặp lại như ra đề, chấm bài, tạo bài giảng…

+ Tăng khả năng sáng tạo trong phương pháp dạy học (tạo tình huống, mô phỏng, bài tập…).

- Hỗ trợ học sinh – sinh viên:

+ Tạo môi trường học tập chủ động, tự do đặt câu hỏi không sợ sai.

+ Cung cấp tri thức nhanh chóng, dễ hiểu, thúc đẩy học tập cá thể hóa.

+ Góp phần rèn luyện năng lực số và phát triển tư duy sáng tạo nếu dùng đúng cách.

- Thúc đẩy giáo dục hiện đại:

+ Hướng đến một nền giáo dục lấy người học làm trung tâm, nhấn mạnh năng lực thay vì chỉ tiếp thu kiến thức.

3. Phân tích mặt tiêu cực và những cảnh báo từ văn bản

- Sai lệch thông tin, độ chính xác không ổn định:

+ ChatGPT có thể đưa ra thông tin không đúng, gây lệch lạc trong tư duy người học.

- Nguy cơ phụ thuộc – xói mòn tư duy:

+ Nếu lạm dụng ChatGPT, người học dễ trở nên lười suy nghĩ, suy giảm tư duy phản biện.

+ ChatGPT có thể bị lợi dụng để gian lận trong học tập, làm mất đi giá trị thực chất của giáo dục.

- Nguy cơ an ninh mạng:

+ Cảnh báo về khả năng ChatGPT bị khai thác để phát triển phần mềm độc hại, đánh cắp dữ liệu – ảnh hưởng tới bảo mật trong môi trường học đường.

4. Đánh giá và mở rộng vấn đề

- Văn bản thể hiện cái nhìn khách quan, hai chiều: không thần thánh hóa AI nhưng cũng không phủ nhận giá trị tích cực của nó.

- Thể hiện thông điệp: con người cần sử dụng công nghệ một cách có trách nhiệm, có đạo đức và có tư duy phản biện để biến AI thành công cụ hữu ích, không phải kẻ thay thế.

* Kết bài:

- Khẳng định: Văn bản của Nguyễn Nhâm đã góp phần định hướng nhận thức đúng đắn về việc ứng dụng ChatGPT trong giáo dục.

- Mở rộng: Trong thời đại số, thay vì bài xích hay lệ thuộc, con người cần tỉnh táo, linh hoạt, làm chủ công nghệ để nâng cao giá trị bản thân và xã hội.

Bài văn tham khảo

Trong thời đại công nghệ số phát triển mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống, đặc biệt là giáo dục. Văn bản “Để ChatGPT thúc đẩy sự phát triển của giáo dục” của Nguyễn Nhâm đã phản ánh một cách sâu sắc, thuyết phục những cơ hội và thách thức mà công cụ AI – cụ thể là ChatGPT – mang lại cho nền giáo dục hiện đại.

Ngay từ đầu văn bản, tác giả đã giới thiệu tổng quát về ChatGPT – một chương trình ứng dụng AI do OpenAI phát triển, có khả năng tương tác ngôn ngữ với con người. ChatGPT không chỉ trả lời câu hỏi, giải toán, viết văn, làm thơ, mà còn có thể thiết kế, lập trình, tóm tắt văn bản, thậm chí đưa ra ý tưởng kinh doanh. Trong giáo dục, ChatGPT là công cụ hỗ trợ đắc lực cho cả người dạy lẫn người học. Đối với giáo viên, công cụ này giúp tiết kiệm thời gian, chuyển đổi phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực cá nhân và sáng tạo cho học sinh. Với học sinh, ChatGPT tạo môi trường học tập cởi mở, kích thích sự chủ động tìm tòi, vượt qua rào cản tâm lý khi giao tiếp trực tiếp với thầy cô. Qua đó, văn bản cho thấy ChatGPT nếu được sử dụng đúng cách sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển tư duy số cho người học.

Tuy nhiên, Nguyễn Nhâm không chỉ dừng lại ở việc ca ngợi mà còn thẳng thắn chỉ ra những nguy cơ tiềm ẩn nếu ChatGPT bị lạm dụng hoặc sử dụng thiếu đạo đức. Đầu tiên là vấn đề độ chính xác: vì dữ liệu của ChatGPT được tổng hợp từ Internet và chỉ cập nhật đến năm 2021, nên đôi khi thông tin phản hồi sai lệch, gây hiểu lầm cho người dùng. Nghiêm trọng hơn là nguy cơ mất đi khả năng tư duy phản biện và lệ thuộc máy móc. Khi người học sử dụng ChatGPT để làm thay hoàn toàn các bài tập, họ sẽ dần mất khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề – những năng lực cốt lõi của giáo dục hiện đại. Ngoài ra, ChatGPT có thể bị lợi dụng để gian lận học thuật hoặc thậm chí tạo mã độc để đánh cắp dữ liệu, đe dọa đến an toàn thông tin cá nhân và tổ chức giáo dục.

Qua văn bản, Nguyễn Nhâm đã cho thấy một cái nhìn khách quan và toàn diện về ChatGPT: đây là công cụ tiềm năng, nhưng chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi được sử dụng một cách có trách nhiệm và đạo đức. Tác giả khuyến nghị việc hình thành năng lực số – kỹ năng sử dụng công nghệ hiệu quả và an toàn – là yêu cầu cấp thiết đối với cả giáo viên và học sinh trong thời đại mới.

Tóm lại, bài viết của Nguyễn Nhâm không chỉ cung cấp thông tin hữu ích về ChatGPT mà còn cảnh báo những hệ lụy có thể xảy ra nếu không kiểm soát công cụ này đúng mức. Trong bối cảnh chuyển đổi số, giáo dục cần đổi mới, nhưng quan trọng hơn là mỗi người học, người dạy cần ý thức rõ ràng về vai trò và giới hạn của công nghệ. Chỉ khi sử dụng công cụ một cách khôn ngoan, sáng suốt, giáo dục mới thật sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.