MARIE CURIE: NHÀ BÁC HỌC NỮ DUY NHẤT GIÀNH HAI GIẢI NOBEL

Marie Curie ra đời ngày 7-11-1867 tại Warsaw, Ba Lan. Là con út trong gia đình có năm người con, bà có ba chị gái và một anh trai. Cha mẹ bà – Wladislaw và Bronislava – là những nhà giáo dục tiên phong khi đảm bảo rằng con gái được giáo dục ngang bằng như con trai. Gia đình bà có hoàn cảnh khá khó khăn, cha mẹ bà để lại cho các con chẳng gì ngoài vốn kiến thức và tinh thần học tập.

... Năm 1883, ở tuổi 15, bà hoàn thành chương trình giáo dục trung học, là thủ khoa tốt nghiệp của lớp. Curie và chị gái của bà, Bronya, đều mong muốn theo đuổi con đường học vấn cao hơn, nhưng Đại học Warsaw không chấp nhận phụ nữ.

Để có được nền giáo dục như mong muốn, họ phải rời khỏi đất nước. Năm 17 tuổi, Curie trở thành một nữ gia sư để lo tiền cho chị gái mình theo học tại trường y ở Paris. Bà tiếp tục tự học và cuối cùng lên đường đến Paris vào tháng 11 năm 1891.

Khi Curie vào học tại Đại học Sorbonne danh giá ở Paris, bà được đánh giá là một sinh viên tập trung, siêng năng và luôn đứng đầu lớp. Bằng chứng cho tài năng của mình, bà đã được trao Học bổng Alexandrovitch dành cho sinh viên Ba Lan du học.

Học bổng đã giúp Curie chi trả học phí cho các lớp học cần thiết để hoàn thành song bằng về vật lí và toán học vào năm 1894.

(Theo Marie Curie: Nhà bác học nữ duy nhất giành hai giải Nobel, dẫn theo hoilhpn.org.vn, ngày 3-10-2022)

4.2. Bộ câu hỏi đọc hiểu và viết

4.2.1. Câu hỏi đọc hiểu

Đoạn trích trên có sự kết hợp giữa các phương thức biểu đạt nào?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Suy nghĩ về ý chí và nghị lực vượt khó trong việc theo đuổi tri thức của nhà bác học Marie Curie.

- Hệ thống ý:

+ Nêu hoàn cảnh khó khăn của Marie Curie:

. Xuất thân từ gia đình đông con, không khá giả.

. Sống trong thời đại và đất nước mà phụ nữ bị hạn chế quyền học tập.

. Đại học Warsaw không nhận nữ sinh, buộc phải đi du học để tiếp tục học.

+ Thể hiện ý chí và nghị lực của bà:

. Chấp nhận làm gia sư để có tiền cho chị gái học trước, bản thân tiếp tục tự học trong khó khăn.

. Tự lập nơi đất khách, vượt rào cản ngôn ngữ, văn hóa để vươn lên trong học tập.

. Luôn đứng đầu lớp, đạt học bổng và lấy song bằng vật lí – toán học.

+ Bài học và ý nghĩa từ tấm gương của Marie Curie:

. Khẳng định tri thức là con đường dẫn tới thành công, nhưng cần có nghị lực và kiên trì.

. Truyền cảm hứng cho mọi người, nhất là phụ nữ, trong hành trình học tập và cống hiến.

=> Khẳng định ý chí và nghị lực vượt khó của Marie Curie là tấm gương sáng về tinh thần học tập.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, quan điểm về ý chí, nghị lực vượt khó trong việc theo đuổi tri thức của nhà bác học Marie Curie.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Marie Curie là biểu tượng sáng ngời của ý chí và nghị lực vượt khó trên hành trình theo đuổi tri thức. Sinh ra trong một gia đình có hoàn cảnh khó khăn tại Ba Lan, bà không được thừa hưởng tài sản vật chất, mà chỉ có vốn tri thức và tinh thần học tập từ cha mẹ – những nhà giáo tiên phong. Trong bối cảnh phụ nữ không được phép học đại học ở quê hương mình, Marie Curie vẫn không khuất phục trước số phận. Bà làm gia sư kiếm tiền để chị gái du học, rồi tiếp tục tự học không ngừng nghỉ trước khi chính mình đặt chân đến Paris – kinh đô ánh sáng của tri thức. Với tinh thần kiên trì, bà không chỉ vượt qua rào cản ngôn ngữ, văn hóa và kinh tế, mà còn vươn lên đứng đầu lớp tại Đại học Sorbonne, giành học bổng danh giá và hoàn thành xuất sắc song bằng vật lý và toán học. Hành trình ấy là minh chứng rõ nét cho sức mạnh của niềm tin, sự hy sinh và lòng quyết tâm trong việc chinh phục tri thức. Tấm gương của Marie Curie truyền cảm hứng sâu sắc cho thế hệ trẻ hôm nay: chỉ cần có đủ nghị lực và đam mê, ta có thể vượt qua mọi trở ngại để vươn tới đỉnh cao của học vấn và khoa học.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Marie Curie: Nhà bác học nữ duy nhất giành hai giải Nobel”.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu nhân vật Marie Curie – một nhà bác học lỗi lạc và là biểu tượng của trí tuệ, nghị lực phụ nữ.

- Dẫn dắt vào văn bản ngữ liệu: Văn bản kể về quá trình học tập, phấn đấu vượt khó và những thành tựu ban đầu của Marie Curie.

* Thân bài:

1. Tóm tắt nội dung văn bản

- Văn bản cung cấp thông tin tiểu sử Marie Curie từ thời thơ ấu đến khi hoàn thành song bằng tại Đại học Sorbonne.

- Nêu bật những khó khăn bà gặp phải và nghị lực vươn lên trong học tập, đặc biệt trong bối cảnh nữ giới còn bị hạn chế nhiều trong giáo dục.

2. Phân tích các khía cạnh nổi bật trong văn bản

a. Hoàn cảnh xuất thân và nền tảng gia đình:

- Sinh ra trong một gia đình có truyền thống giáo dục, dù hoàn cảnh khó khăn.

- Cha mẹ bà đề cao giáo dục, tạo điều kiện học tập bình đẳng cho con trai và con gái → thể hiện tư tưởng tiến bộ, đặt nền móng cho thành công của Marie Curie.

b. Ý chí và tinh thần vượt khó:

- Bị từ chối bởi Đại học Warsaw vì là phụ nữ nhưng vẫn không từ bỏ ước mơ.

- Làm gia sư, chắt chiu từng đồng để giúp chị gái và sau đó là bản thân sang Pháp học đại học.

- Tự học, tự rèn luyện trước khi chính thức vào Đại học Sorbonne.

c. Tài năng và thành tựu ban đầu:

- Được đánh giá cao về năng lực học tập: siêng năng, tập trung, luôn đứng đầu lớp.

- Đạt được học bổng danh giá, hoàn thành song bằng vật lí và toán học.

→ Là nền tảng vững chắc cho các thành tựu sau này (giải Nobel Vật lí và Hóa học).

3. Ý nghĩa và bài học rút ra

- Marie Curie là hình mẫu lý tưởng cho tinh thần học tập, vượt khó, kiên trì theo đuổi ước mơ.

- Truyền cảm hứng đặc biệt cho phụ nữ và thế hệ trẻ hôm nay: Dù trong hoàn cảnh khó khăn, nếu có ước mơ và quyết tâm, ta vẫn có thể đạt đến đỉnh cao tri thức và thành công.

* Kết bài:

- Khẳng định lại hình tượng Marie Curie trong văn bản: không chỉ là nhà bác học vĩ đại mà còn là biểu tượng của tinh thần hiếu học, nghị lực vượt lên số phận.

- Liên hệ bản thân: Cần học tập tinh thần đó trong cuộc sống và học tập hôm nay.

Bài viết tham khảo

Trong dòng chảy lịch sử khoa học thế giới, cái tên Marie Curie luôn sáng rực như một vì sao không tắt, đại diện cho tài năng, ý chí phi thường và sự cống hiến không mệt mỏi. Văn bản “Marie Curie: Nhà bác học nữ duy nhất giành hai giải Nobel” không chỉ tái hiện hành trình khoa học lẫy lừng của một người phụ nữ vĩ đại mà còn gửi gắm nhiều bài học sâu sắc về khát vọng tri thức, sự vượt lên định kiến giới tính và tinh thần bền bỉ trước khó khăn. Qua chân dung Marie Curie, người đọc không khỏi cảm phục trước một tâm hồn lớn và nhân cách cao quý.

Marie Curie sinh ra trong một gia đình trí thức ở Warsaw (Ba Lan), nơi cha mẹ bà – những nhà giáo dục tiến bộ – luôn tin rằng con gái xứng đáng được học hành như con trai. Dù sống trong hoàn cảnh nghèo khó, gia đình không có tài sản kế thừa, nhưng lại để lại cho Curie một di sản quý giá: lòng say mê tri thức và ý chí tự học mạnh mẽ. Đây chính là nền tảng ban đầu hình thành nên một nhân cách lớn và một trí tuệ vĩ đại. Việc Curie tốt nghiệp thủ khoa trung học năm 15 tuổi đã chứng minh tài năng vượt trội và tinh thần vượt lên hoàn cảnh từ rất sớm.

Tuy nhiên, hành trình chinh phục khoa học của Marie Curie không hề bằng phẳng. Khi Đại học Warsaw từ chối phụ nữ, Curie không khuất phục mà đã chọn cách làm gia sư để dành dụm tiền cho chị gái theo học y khoa tại Paris, và tiếp tục tự học trong thời gian đó. Đến năm 24 tuổi, bà đặt chân đến Paris và theo học tại Đại học Sorbonne danh giá. Sự cần cù, thông minh và kiên định đã giúp bà vươn lên đứng đầu lớp và giành được Học bổng Alexandrovitch – phần thưởng xứng đáng cho nỗ lực không ngừng nghỉ.

Từ việc chấp nhận xa quê hương, vượt qua nghèo khó, tự học trong điều kiện khắc nghiệt cho đến việc chinh phục những đỉnh cao của khoa học, Marie Curie thực sự là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ hiện đại, mạnh mẽ, độc lập và cống hiến trọn vẹn cho lý tưởng sống. Thành tựu vĩ đại nhất của bà – hai giải Nobel về vật lý và hóa học – không chỉ là sự khẳng định tài năng cá nhân mà còn là lời tuyên ngôn mạnh mẽ về năng lực của phụ nữ trong khoa học – một lĩnh vực vốn lâu nay bị thống trị bởi nam giới.

Qua văn bản, hình tượng Marie Curie không chỉ là một nhà bác học tài ba, mà còn là một biểu tượng truyền cảm hứng cho mọi thế hệ. Bà chứng minh rằng, xuất thân khó khăn không thể ngăn bước người có ý chí; rào cản giới tính không thể cản trở khát vọng tri thức; và khoa học, nếu được phụng sự bằng cả trái tim và nghị lực, sẽ luôn đền đáp xứng đáng. Cuộc đời của bà là minh chứng sống động cho chân lý: chỉ cần có niềm tin, đam mê và nghị lực, con người hoàn toàn có thể viết nên kỳ tích.