8.2.2. Câu hỏi viết

Từ văn bản “Vui chơi là bản năng sinh tồn” của Nhung Nguyễn, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về vai trò của vui chơi trong cuộc sống con người.

Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn: liệt kê.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích đoạn trích phần đọc hiểu “Vui chơi là bản năng sinh tồn” của Nhung Nguyễn.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Vai trò và ý nghĩa của vui chơi trong cuộc sống con người.

- Dẫn dắt và giới thiệu văn bản “Vui chơi là bản năng sinh tồn” của Nhung Nguyễn – một văn bản mang tính khoa học và xã hội sâu sắc về bản năng và nhu cầu vui chơi.

* Thân bài:

1. Khái quát nội dung đoạn trích

- Đoạn trích tập trung khẳng định vai trò thiết yếu của vui chơi không chỉ ở trẻ em mà còn ở người lớn.

- Vui chơi là bản năng sinh tồn, góp phần nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần và trí tuệ của con người ở mọi độ tuổi.

2. Phân tích nội dung chính của văn bản

a. Định kiến xã hội về vui chơi

- “Chơi” bị gán ghép với những nghĩa tiêu cực như lười biếng, vô trách nhiệm, thiếu nghiêm túc.

- Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra: đối lập của chơi không phải là làm, mà là… trầm cảm.

- Vui chơi cần thiết như giấc ngủ và dinh dưỡng, thiếu nó là mối nguy hại cho sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

b. Vui chơi là bản năng của tự nhiên, không chỉ ở con người

- Nhiều loài động vật cũng chơi để học kỹ năng sinh tồn.

- Ở trẻ em, chơi giúp phát triển nhận thức, cảm xúc, thể chất, xã hội.

- Trò chơi là công cụ mô phỏng và tập luyện để đối mặt với thế giới thực.

c. Con người là “dân chơi” suốt đời

- Khác với động vật, con người cần và có khả năng vui chơi suốt đời.

- Tiến sĩ Stuart Brown chứng minh: não bộ vẫn tiếp tục phát triển sau tuổi trưởng thành, và vui chơi là một trong các yếu tố thúc đẩy quá trình đó.

- Vui chơi góp phần phòng chống suy giảm trí tuệ, kích thích hình thành tế bào thần kinh mới.

d. Vui chơi mang lại lợi ích sinh học

- Tăng tiết các hormone tích cực như dopamine, oxytocin – giúp giảm căng thẳng, tăng cảm giác hạnh phúc.

- Kích thích tăng trưởng thần kinh, linh hoạt tư duy, tăng khả năng học tập.

3. Nghệ thuật trình bày và tính thuyết phục

- Văn bản sử dụng lập luận chặt chẽ, kết hợp lý lẽ khoa học và dẫn chứng sinh động từ thực tế, nghiên cứu y học.

- Cách viết hấp dẫn, sáng rõ, giúp người đọc thay đổi quan điểm tiêu cực về “chơi”.

- Ngôn ngữ vừa khoa học, vừa gần gũi, đánh trúng định kiến xã hội phổ biến.

* Kết bài:

- Khẳng định lại vai trò quan trọng và cần thiết của vui chơi đối với đời sống con người.

- Mở rộng liên hệ: Trong xã hội hiện đại đầy áp lực, con người càng cần giữ cho mình tinh thần “chơi” để sống khỏe mạnh, sáng tạo và cân bằng.

- Gợi suy nghĩ: Biết chơi đúng cách chính là biết sống lành mạnh và hiệu quả.

Bài viết tham khảo

Vui chơi là bản năng sinh tồn – một quan niệm tưởng như nghịch lý nhưng lại chứa đựng một chân lý sâu sắc về bản chất và nhu cầu tự nhiên của con người. Trong đoạn trích cùng tên của tác giả Nhung Nguyễn, người đọc được tiếp cận một góc nhìn mới mẻ và khoa học về vai trò không thể thiếu của vui chơi trong đời sống con người – không chỉ là trò tiêu khiển, mà là một nhu cầu thiết yếu, gắn bó mật thiết với sự phát triển và tồn tại của cá nhân cũng như cộng đồng.

Trước hết, văn bản đặt vấn đề bằng cách phê phán quan niệm xã hội từ lâu vẫn xem thường hành vi vui chơi, nhất là ở người lớn. Trong tiếng Việt, "chơi" thường gắn với những từ ngữ tiêu cực như “chơi bời”, “ăn chơi”, dễ khiến người ta liên tưởng đến sự lười biếng, hời hợt hay sống vô trách nhiệm. Thế nhưng, theo các nhà nghiên cứu được dẫn trong văn bản, đối lập với chơi không phải là làm, mà là trầm cảm. Quan điểm này vừa phản biện quan niệm sai lầm lâu nay, vừa khẳng định giá trị thực sự của vui chơi trong đời sống tinh thần. Nó quan trọng chẳng kém giấc ngủ hay bữa ăn đầy đủ, và việc thiếu chơi có thể gây nên những tổn hại âm thầm cho sức khỏe tâm lý lẫn thể chất.

Không chỉ dừng lại ở góc độ xã hội học, đoạn trích mở rộng vấn đề sang khía cạnh sinh học và hành vi học. Tác giả chỉ ra rằng không chỉ con người mà nhiều loài động vật cũng có hành vi vui chơi. Ở đó, chơi là cách để các con non rèn luyện bản năng sinh tồn: học cách săn mồi, phân biệt bạn-thù, giao tiếp và điều tiết hành vi. Với loài người, vui chơi từ nhỏ giúp trẻ phát triển toàn diện – từ trí tuệ đến cảm xúc, từ giao tiếp xã hội đến khả năng tưởng tượng và sáng tạo. Trò chơi chính là mô hình thu nhỏ của cuộc sống, nơi trẻ học cách ứng biến và thích nghi với những tình huống không ngờ tới.

Đặc biệt, điểm độc đáo trong đoạn trích nằm ở luận điểm cho rằng con người là “dân chơi suốt đời”. Tiến sĩ Stuart Brown được trích dẫn để làm rõ rằng não bộ con người vẫn tiếp tục phát triển sau tuổi trưởng thành, và chính việc vui chơi là yếu tố thúc đẩy sự hình thành các tế bào thần kinh mới. Những nghiên cứu khoa học còn chỉ ra rằng việc duy trì các hoạt động mang tính giải trí, tư duy – như giải câu đố, chơi cờ – có thể giúp người cao tuổi chống lại bệnh sa sút trí tuệ. Như vậy, vui chơi không chỉ là nhu cầu của tuổi thơ, mà là điều kiện duy trì sức khỏe trí tuệ suốt đời người.

Cuối cùng, văn bản đề cập đến lợi ích sinh học của vui chơi dưới góc nhìn thần kinh học: nó giúp giải phóng các hormone hạnh phúc như dopamine, oxytocin – làm tăng cảm giác vui vẻ, giảm stress, hỗ trợ học tập và tăng cường tính linh hoạt của tư duy. Đây là lập luận khoa học có cơ sở, giúp củng cố thêm tính thuyết phục cho quan điểm trung tâm của văn bản.

Nhìn chung, đoạn trích “Vui chơi là bản năng sinh tồn” là một bài viết giàu tính học thuật và nhân văn. Tác giả đã dùng lối viết kết hợp giữa lý lẽ chặt chẽ, dẫn chứng khoa học phong phú và giọng điệu gần gũi để phá bỏ định kiến cũ, đề cao giá trị của niềm vui trong đời sống. Từ văn bản này, mỗi chúng ta có thể tự rút ra bài học: đừng coi nhẹ những giờ phút chơi đùa, thư giãn – vì đó không chỉ là nhu cầu, mà còn là bản năng sinh tồn giúp ta sống khỏe mạnh, sáng tạo và trọn vẹn hơn trong hành trình làm người.