Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích ngôi kể, điểm nhìn trần thuật trong đoạn trích “Nguồn suối” của Nguyễn Minh Châu ở phần Đọc hiểu.

- Người kể chuyện xưng “tôi”, trực tiếp xuất hiện trong đoạn trích và kể lại câu chuyện là cơ sở để xác định ngôi kể thứ nhất của đoạn trích.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Nguồn suối” của Nguyễn Minh Châu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Minh Châu: một trong những cây bút văn xuôi tiêu biểu thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, sau 1975 là người mở đường tinh anh cho văn học đổi mới.

- Giới thiệu văn bản Nguồn suối: viết về cuộc kháng chiến ở vùng biên giới Pa-khen, ca ngợi những chiến sĩ kiên cường gắn bó máu thịt với nhân dân và đất nước.

- Nêu vấn đề: Đoạn trích khắc họa hình tượng nhân vật Ngạn và ý nghĩa của mảnh đất Pa-khen trong mạch tư tưởng của tác phẩm.

* Thân bài:

a. Hình tượng nhân vật Ngạn

- Ngạn là một người lính gắn bó cả tuổi trẻ với vùng biên giới: gần 20 năm lăn lộn nơi rừng núi, trải qua đủ công việc (đánh Pháp, đánh phỉ, nắm dân, tìm đất…).

- Tính cách giản dị, có phần lạnh lùng, ít nói, không thích xã giao, nhưng ẩn chứa chiều sâu: kiên định, bền bỉ, dấn thân vì nhiệm vụ lớn lao.

- Công lao to lớn: cùng nhân dân Pa-khen bảo vệ vùng đất, đánh đuổi giặc ngoại xâm, giữ cho Pa-khen trở lại bản đồ Tổ quốc.

- Hình tượng Ngạn là biểu tượng cho lớp người chiến sĩ vệ quốc đoàn – sống, chiến đấu, hy sinh thầm lặng để bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc.

b. Ý nghĩa của mảnh đất Pa-khen

- Pa-khen là vùng đất biên cương – điểm nóng tranh chấp, từng bị Pháp nhập vào đất Lào.

- Những giấy tờ cổ do ông già Lào trao cho Ngạn là bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền Việt Nam.

- Pa-khen gắn với bao máu xương, hi sinh của chiến sĩ và nhân dân, trở thành biểu tượng của tinh thần kiên cường, bất khuất, tình đoàn kết Việt – Lào.

- Vùng đất biên giới trong tác phẩm cũng mang ý nghĩa khái quát: Tổ quốc không chỉ là khái niệm trừu tượng mà là mảnh đất cụ thể, được giữ gìn bằng máu, bằng lòng trung thành của nhiều thế hệ.

c. Nghệ thuật trần thuật

- Lựa chọn ngôi kể thứ nhất (nhân vật “tôi”) giúp câu chuyện trở nên chân thực, gần gũi, giàu cảm xúc.

- Điểm nhìn bên ngoài, xen lẫn cảm xúc khâm phục, ngưỡng mộ, khiến nhân vật Ngạn hiện lên sống động, đầy sức thuyết phục.

- Sự kết hợp giữa kể, tả, miêu tả không gian Pa-khen và khắc họa nhân vật tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.

d. Ý nghĩa, giá trị tư tưởng

- Ca ngợi phẩm chất cao đẹp của người lính cách mạng: kiên cường, trách nhiệm, tận hiến.

- Khẳng định giá trị thiêng liêng của độc lập dân tộc, chủ quyền đất nước.

- Khơi gợi trong người đọc niềm tự hào, lòng biết ơn thế hệ cha anh và ý thức trách nhiệm giữ gìn biên cương Tổ quốc hôm nay.

* Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị của đoạn trích: khắc họa hình tượng nhân vật Ngạn tiêu biểu cho thế hệ chiến sĩ kháng chiến, đồng thời khẳng định sự thiêng liêng của từng tấc đất biên cương.

- Liên hệ: Tác phẩm để lại bài học sâu sắc về tình yêu đất nước, ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc trong bối cảnh hiện đại.

Bài văn tham khảo

Nguyễn Minh Châu là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Trước 1975, ông chuyên viết về người lính và cuộc kháng chiến chống kẻ thù chung; sau 1975, ông trở thành “người mở đường tinh anh và tài năng” của văn học đổi mới. Tác phẩm Nguồn suối là một sáng tác tiêu biểu cho giai đoạn kháng chiến, phản ánh tinh thần kiên cường của người lính và nhân dân nơi biên giới. Đoạn trích đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc qua hình tượng nhân vật Ngạn và ý nghĩa của mảnh đất Pa-khen.

Trước hết, nhân vật Ngạn hiện lên như biểu tượng của lớp người lính gắn bó cả đời với Tổ quốc. Ngạn vốn quê vùng xuôi, nhưng từ khi vào bộ đội, gần hai mươi năm cuộc đời anh gắn bó với vùng rừng núi biên giới Pa-khen. Công việc của anh không kể xiết: đánh Pháp, đánh phỉ, nắm dân, tìm đất… Tính cách Ngạn có phần lạnh lùng, ít nói, không ưa xã giao, nhưng bên trong là sự bền bỉ, kiên định và tinh thần cống hiến âm thầm. Ngạn là người trực tiếp cùng nhân dân Pa-khen chiến đấu, bảo vệ mảnh đất này trở về bản đồ Tổ quốc. Qua hình tượng Ngạn, ta thấy rõ vẻ đẹp của thế hệ chiến sĩ vệ quốc đoàn: giản dị, kiên trung, sẵn sàng hi sinh vì độc lập dân tộc.

Không chỉ khắc họa nhân vật, tác phẩm còn làm nổi bật ý nghĩa thiêng liêng của mảnh đất Pa-khen. Đây là vùng đất biên cương, từng bị Pháp nhập vào đất Lào, mọi giấy tờ cũ bị hủy. Khi ông già Lào trao cho Ngạn những tờ giấy cổ xác nhận Pa-khen là đất Việt Nam, đó không chỉ là bằng chứng pháp lý mà còn là niềm tin, trách nhiệm lịch sử được gửi gắm cho người lính. Pa-khen không chỉ là một địa danh, mà là biểu tượng của chủ quyền dân tộc, của tình đoàn kết Việt – Lào trong cuộc kháng chiến. Nó nhắc nhở rằng Tổ quốc không phải điều gì xa vời mà là từng mảnh đất, từng con suối, được giữ gìn bằng máu xương của bao thế hệ.

Thành công của đoạn trích còn đến từ nghệ thuật kể chuyện. Nguyễn Minh Châu chọn ngôi kể thứ nhất qua điểm nhìn của nhân vật “tôi”, khiến cho câu chuyện về Ngạn trở nên chân thực, gần gũi và giàu cảm xúc. Sự xen kẽ giữa miêu tả không gian núi rừng biên giới với việc khắc họa hình tượng nhân vật làm nổi bật chất sử thi và vẻ đẹp bi tráng của cuộc kháng chiến. Đặc biệt, giọng điệu ngưỡng mộ, trân trọng khiến nhân vật Ngạn hiện lên không chỉ như một con người cụ thể mà còn như một biểu tượng cao đẹp.

Từ đó, có thể thấy Nguồn suối chứa đựng những giá trị tư tưởng lớn lao. Tác phẩm ca ngợi phẩm chất anh hùng của người lính, khẳng định sự thiêng liêng của từng tấc đất quê hương, đồng thời khơi gợi trong mỗi người lòng biết ơn thế hệ đi trước và ý thức trách nhiệm với Tổ quốc hôm nay. Đọc đoạn trích, ta không chỉ thấy một mảnh đất biên giới xa xôi mà còn cảm nhận được nhịp đập của trái tim dân tộc – kiên cường, bền bỉ, luôn hướng về độc lập và tự do.

Tóm lại, với Nguồn suối, Nguyễn Minh Châu đã dựng lên hình tượng người lính Ngạn tiêu biểu cho thế hệ kháng chiến, đồng thời khẳng định ý nghĩa thiêng liêng của đất đai, biên cương Tổ quốc. Tác phẩm để lại bài học sâu sắc: yêu nước không chỉ là tình cảm chung chung mà còn là trách nhiệm cụ thể, là sự trân trọng từng mảnh đất thiêng liêng đã thấm đẫm máu xương cha ông.