Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích chủ đề của đoạn trích ở phần Đọc hiểu.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản ngữ liệu “Khắc dấu mạn thuyền” của Bảo Ninh.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Bảo Ninh: một cây bút trưởng thành sau chiến tranh, nổi bật với ngòi bút nhân bản, giàu chất trữ tình.

- Giới thiệu tác phẩm Khắc dấu mạn thuyền (trích): không tập trung vào khói lửa chiến trường, mà khắc họa tình người ấm áp trong hoàn cảnh khắc nghiệt.

- Dẫn dắt vấn đề: Chủ đề nổi bật của đoạn trích là ngợi ca vẻ đẹp nhân ái, tình người trong chiến tranh.

* Thân bài:

a. Khái quát nội dung đoạn trích:

- Nhân vật “tôi” (một người lính) ngất đi vì sốt rét.

- Được một cô gái xa lạ cứu giúp: đưa về nhà, chăm sóc, cho quần áo, nấu cháo, ân cần hỏi han.

- Trong cảm nhận của nhân vật “tôi”, cô gái hiện lên như một hình ảnh tuyệt đẹp, vừa xinh xắn, vừa hiền dịu, giàu lòng nhân ái.

b. Phân tích chủ đề và ý nghĩa nhân văn:

- Tình người trong chiến tranh:

+ Không gian căn buồng nhỏ, ấm áp tương phản với sự khốc liệt ngoài kia.

+ Cô gái xuất hiện như biểu tượng của sự che chở, bao dung, nuôi dưỡng sự sống.

- Hình tượng nhân vật cô gái:

+ Qua cử chỉ, lời nói: nhẹ nhàng, dịu dàng, đầy lo lắng cho người xa lạ.

+ Qua hành động: cho mặc quần áo, chuẩn bị cháo nóng, chăm sóc tận tình → biểu hiện của lòng nhân ái, nhân hậu, giàu tình thương.

+ Qua cái nhìn của nhân vật “tôi”: cô hiện lên như “ảo giác tuyệt trần”, tượng trưng cho vẻ đẹp trong sáng, ấm áp, làm dịu đi nỗi khốc liệt của chiến tranh.

- Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”:

+ Lúng túng, ngạc nhiên, rồi dần cảm nhận được sự dịu dàng, nhân hậu của cô gái.

+ Thấy ở cô một vẻ đẹp hiền dịu, tuyệt trần, để từ đó nhận ra giá trị tình người giữa bom đạn.

- Ý nghĩa chủ đề:

+ Không ca ngợi chiến công, mà ngợi ca vẻ đẹp nhân văn trong chiến tranh.

+ Khẳng định sức mạnh của tình người: ngay trong khói lửa, con người vẫn nâng đỡ nhau, gieo niềm tin vào sự sống.

c. Nghệ thuật:

- Miêu tả tinh tế không gian (căn buồng, ánh sáng, mùi hương).

- Khắc họa tâm lí nhân vật “tôi” chân thực.

- Xây dựng hình tượng cô gái giàu chất thơ, vừa thực vừa ảo, mang vẻ đẹp nhân văn.

* Kết bài:

- Khẳng định chủ đề của đoạn trích: ngợi ca tình người trong chiến tranh, tôn vinh vẻ đẹp nhân ái của con người.

- Giá trị nhân văn sâu sắc: tác phẩm giúp người đọc thấy được một khía cạnh khác của chiến tranh – nơi tình người sáng lên giữa bóng tối bi thương.

- Liên hệ: gợi suy nghĩ về ý nghĩa của tình người trong cuộc sống hôm nay – đó là sức mạnh để con người vượt qua mọi gian khó.

Bài văn tham khảo

Trong nền văn học Việt Nam sau 1975, Bảo Ninh là một trong những cây bút đặc sắc, với lối viết giàu chất nhân bản, thường nhìn chiến tranh bằng một cái nhìn khác: không chỉ có khói lửa, máu và mất mát, mà còn có tình người, lòng nhân ái, khát vọng sống. Truyện ngắn Khắc dấu mạn thuyền tiêu biểu cho phong cách ấy. Đoạn trích trong tác phẩm không miêu tả những trận đánh dữ dội, mà khắc họa sự gặp gỡ đầy nhân văn giữa một người lính và cô gái xa lạ, để từ đó tôn vinh tình người ấm áp giữa chiến tranh khốc liệt.

Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” – một người lính – ngất đi vì sốt rét. Khi tỉnh lại, anh thấy mình đang ở trong một căn buồng nhỏ, sạch sẽ, ấm áp, đầy mùi dầu long não và ánh sáng dịu vàng từ ngọn đèn dầu. Sự ấm áp ấy đối lập hoàn toàn với cái khắc nghiệt, lạnh lẽo ngoài chiến trường. Và đặc biệt hơn, ở đó xuất hiện một cô gái – người đã đưa anh về nhà, chăm sóc, lo lắng cho anh từng chút. Lời nói, cử chỉ và cả sự dịu dàng của cô khiến người lính như bừng tỉnh, cảm nhận được sự chở che, bao dung giữa đời thường.

Hình tượng cô gái hiện lên với vẻ đẹp dịu dàng, hiền từ. Chỉ qua vài lời đối thoại ngắn gọn, ta có thể thấy một tấm lòng nhân hậu: lo lắng khi anh còn sốt, ân cần khuyên anh ở lại nghỉ ngơi, chuẩn bị quần áo khô và bát cháo nóng cho anh. Đó không chỉ là sự quan tâm thông thường, mà còn là tấm lòng nhân ái dành cho một người xa lạ giữa thời chiến. Trong con mắt của nhân vật “tôi”, cô gái ấy trở nên “xinh đẹp và hiền dịu”, như một “ảo giác tuyệt trần”. Vẻ đẹp ấy không chỉ là nét duyên dáng bên ngoài, mà còn là vẻ đẹp tỏa ra từ tình thương, từ sự bao dung và tinh thần nhân văn sâu sắc.

Đối diện với sự chăm sóc ấy, nhân vật “tôi” trải qua nhiều cảm xúc. Từ ngạc nhiên, lúng túng khi phát hiện mình được thay quần áo, đến xúc động, biết ơn trước sự lo lắng dịu dàng của cô. Dẫu rằng chiến tranh tàn khốc luôn rình rập, trong giây phút ấy, anh đã cảm nhận được một khoảng lặng yên bình, nơi tình người sưởi ấm tâm hồn. Chính sự xuất hiện của cô gái đã giúp anh thấy cuộc đời vẫn còn ánh sáng, còn niềm tin và sự gắn bó giữa con người với nhau.

Nghệ thuật của đoạn trích cũng rất đặc sắc. Không gian căn buồng được miêu tả tinh tế, đầy cảm giác ấm áp, đối lập với khắc nghiệt bên ngoài, gợi nên sự đối xứng giữa chiến tranh và tình người. Lời văn giàu chất trữ tình, khắc họa chân thực tâm lí người lính, đồng thời xây dựng hình tượng cô gái vừa thực vừa ảo, mang vẻ đẹp thơ mộng và giàu ý nghĩa biểu tượng.

Đoạn trích Khắc dấu mạn thuyền của Bảo Ninh vì thế mang giá trị nhân văn sâu sắc. Nó không ca ngợi chiến công, mà ngợi ca vẻ đẹp của tình người trong chiến tranh. Giữa bom đạn, con người vẫn tìm đến nhau bằng lòng nhân ái, bằng sự sẻ chia và nâng đỡ, để cùng nhau giữ vững niềm tin vào sự sống. Đọc đoạn văn, ta không chỉ hiểu hơn về chiến tranh, mà còn cảm nhận rõ giá trị của tình người – một sức mạnh vĩnh hằng giúp con người vượt qua mọi gian khó, cả trong quá khứ và hiện tại.

Đề tài của đoạn trích: chiến tranh.