ÁO TẾT

Con bé Em cười tủm tỉm khi nghĩ tới cái áo đầm màu hồng mà má nó mới mua cho:

- Tết này, mình mà mặc cái áo đó đi chơi, đẹp như tiên cho mà coi.

Nó nghĩ và nó muốn chia sẽ với con Bích, bạn nó.

Con Bích ở trong hẻm, nhà nó nghèo, má nó đi bán bắp nướng ngoài đầu hẻm, con bé Em thích con Bích vì nó hiền, với lại ngồi kế nhau từ lớp một tới lớp năm, làm sao mà không thân cho được. Hôm hai mươi sáu, học buổi cuối năm, hai đứa nôn Tết quá quá trời nên tính trước, nếu mùng một con bé Em đi về Ngoại thì mùng Hai hai đứa đi tới nhà cô giáo. Bây giờ con bé Em tính trong đầu, tới bữa đó chắc nhiều bạn nữa, cho nên nó sẽ mặc cái áo đầm mới thắt nơ, bâu viền kim tuyến cho tụi bạn lé con mắt luôn.

Con Bích đang ngồi nướng bắp thế cho má nó đi sách cặn cho heo. Bé Em muốn khoe liền nhưng bày đặt nói gièm:

- Còn mấy ngày nữa Tết rồi hen, mầy có đồ mới chưa?

- Có, má tao đưa vải cho cô Ba thợ cắt rồi, má tao nói gần Tết đồ nhiều, dồn đống, chắc tới hai mươi tám mới lấy được.

- Vậy mầy được mấy bộ?

- Có một bộ hà.

Con bé Em trợn mắt:

- Ít quá vậy?

- Con Út Mót với Con Út Hết được hai bộ. Tao lớn rồi, nhường cho tụi nó.

- Vậy à?

Bé Em mất hứng hẳn, nó lựng khựng nửa muốn khoe, nửa muốn không.

Nhưng rõ ràng là con Bích không quên nó:

- Còn mầy?

- Bốn bộ. Má tao mua cho đủ mặc từ mùng Một tới mùng Bốn, bữa nào cũng mặc đồ mới hết trơn. Trong đó có bộ đầm hồng nổi lắm, hết sẩy luôn.

- Mầy sướng rồi.

Con Bích nói xong vẫn cười nhưng mắt nó xịu xuống, buồn hẳn. Nhà nó nghèo, sao bì được với nhà con bé Em. Hồi nhỏ nó chuyên mặc áo con trai của anh Hai nó để lại. Áo nó thì chuyền cho mấy đứa em, tới con Út Hết là đồ đã cũ mèm, mỏng tang, kéo nhẹ cũng rách. Được cái mấy chị em nó biết thân, lo học chớ không so đo chuyện cũ mới, má nó nói hoài, “Nhà mình nghèo quá hà, ráng vài năm nữa, khá giả rồi má sắm cho”. Con bé Em nhìn con Bích lom lom rồi cúi xuống, trở trở trái bắp nướng:

- Bộ đồ mầy mai chắc đẹp lắm, bữa mùng Hai mầy mặc bộ đó đi nhà cô hen?

Rồi tới mùng một, mùng hai, bé Em lại rủ con Bích đi chơi. Hai đứa mặc đồ hơi giống nhau, chỉ khác là con Bích mặc áo trắng bâu sen, con bé Em thì mặc áo thun có in hình mèo bự. Cô giáo tụi nó khen:

- Coi hai đứa lớn hết trơn rồi, cao nhòng.

Hai đứa cười. Lúc đó con bé Em nghĩ thầm, mình mà mặc bộ đầm hồng, thế nào cũng mất vui. Bạn bè phải vậy chớ. Đứa mặc áo đẹp, đứa mặc áo xấu coi gì được, vậy sao coi là bạn thân. Nhưng Bích lại nghĩ khác, bé Em thương bạn như vậy, tốt như vậy, CÓ MẶC ÁO GÌ BÍCH VẪN QUÝ BÉ EM. THIỆT ĐÓ.

(Áo tết - Nguyễn Ngọc Tư https:// isach.info)

Nhân vật chính trong truyện là ai?

Bé Em có bốn bộ áo mới, đủ mặc từ mùng Một đến mùng Bốn, trong đó có bộ đầm màu hồng mà bé rất thích.

Con Bích gia cảnh nghèo, thường mặc lại quần áo cũ của anh chị, áo quần chỉ có một bộ mới, phải nhường cho các em nhỏ trong nhà.

Bé Em chần chừ vì thấy Bích chỉ có một bộ áo mới, bé Em nhận ra sự chênh lệch về điều kiện vật chất, vừa muốn khoe vừa sợ làm Bích buồn.

Dấu ngoặc kép trong câu trên được dùng để trích dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật “má”.

Bích là người bạn hiền, biết quý trọng tình bạn, không ganh tị với người khác. Dù nghèo, Bích vẫn mến bé Em và vui chơi cùng bạn, chứng tỏ tình bạn chân thành, vượt lên trên vật chất.

Phép liên kết: phép thế (con Bích - nó).

Bé Em nhận ra tình bạn không phụ thuộc vào vật chất, đứa nào mặc áo đẹp, đứa nào mặc áo xấu không ảnh hưởng đến tình cảm. Bài học: quý trọng người bạn vì tính cách, sự quan tâm, yêu thương chứ không vì của cải hay vẻ bề ngoài.

- Truyện sử dụng miêu tả tâm lý kết hợp tự sự, tập trung vào suy nghĩ, cảm xúc của bé Em: háo hức khi nghĩ tới áo mới, chần chừ khi thấy bạn nghèo, nhận ra giá trị tình bạn.

- Tác dụng: giúp người đọc đồng cảm, thấu hiểu nội tâm trẻ em và cảm nhận thông điệp nhân văn về tình bạn chân thành.

Trẻ em học được giá trị của tình bạn, biết đồng cảm, sẻ chia và không ganh tị. Biết yêu thương, tôn trọng bạn bè, trân trọng những điều giản dị trong cuộc sống, không so đo giàu – nghèo, đồ mới – đồ cũ. Đây là bài học giúp trẻ hình thành nhân cách và sống có trách nhiệm, tình cảm với người khác.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: tình bạn và sự đồng cảm giữa bé Em và Bích

c. Hệ thống ý

- Bé Em háo hức khoe áo mới, nhưng khi thấy Bích chỉ có một bộ áo, bé Em chần chừ, thể hiện sự đồng cảm.

- Bích tuy nghèo nhưng không ganh tị, vẫn quý mến bé Em và vui chơi cùng bạn.

- Chi tiết hai đứa đi chơi mặc đồ khác nhau nhưng vẫn cười vui cùng nhau thể hiện tình bạn chân thành, vượt lên sự chênh lệch vật chất.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Truyện Áo Tết của Nguyễn Ngọc Tư khắc họa tình bạn trong sáng và sự đồng cảm giữa hai cô bé là bé Em và Bích. Bé Em háo hức khoe bộ đầm hồng mới, nhưng khi biết Bích chỉ có một bộ áo mới, bé Em chùng lòng, vừa muốn khoe vừa sợ làm bạn buồn. Ngược lại, Bích tuy nhà nghèo, không ganh tị với bạn, vẫn quý mến bé Em và vui chơi cùng nhau. Chi tiết hai đứa đi chơi mặc áo khác nhau nhưng vẫn cười vui cho thấy tình bạn chân thành vượt lên trên vật chất, không bị giàu nghèo hay đồ mới – đồ cũ chi phối. Qua câu chuyện, người đọc cảm nhận được giá trị của sự đồng cảm, sẻ chia và tình bạn thật sự, những điều tưởng giản dị nhưng giàu ý nghĩa. Trẻ em có thể học được bài học về cách quan tâm bạn bè, trân trọng tình cảm hơn là so đo, ganh tỵ về vật chất hay vẻ bề ngoài.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: vai trò của sự đồng cảm trong tình bạn.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: Tình bạn là một trong những mối quan hệ quý giá trong đời sống con người.

- Đồng cảm là khả năng thấu hiểu, chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của bạn bè.

- Khẳng định: Sự đồng cảm là yếu tố quan trọng giúp tình bạn bền vững, gắn bó và ý nghĩa.

* Thân bài

- Giải thích khái niệm

+ Tình bạn: mối quan hệ gắn bó dựa trên sự tin tưởng, yêu thương, quan tâm lẫn nhau.

+ Sự đồng cảm: khả năng cảm nhận và chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, khó khăn của người khác.

- Vai trò của sự đồng cảm trong tình bạn

+ Giúp hiểu nhau hơn, hạn chế xung đột, mâu thuẫn.

+ Tạo sự tin tưởng, gần gũi, làm tình bạn bền chặt.

+ Giúp cùng nhau chia sẻ khó khăn, động viên, nâng đỡ tinh thần.

- Bài học, liên hệ

+ Đồng cảm giúp hình thành nhân cách tích cực, sống biết quan tâm, sẻ chia.

+ Người biết đồng cảm dễ xây dựng mối quan hệ tốt, được bạn bè quý trọng.

* Kết bài

- Khẳng định: Đồng cảm là yếu tố then chốt để duy trì tình bạn đẹp.

- Kêu gọi mọi người biết đồng cảm, sẻ chia để xây dựng tình bạn chân thành, bền lâu và ý nghĩa trong cuộc sống.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng. 

Bài viết tham khảo

Trong đời sống, ai cũng có những người bạn thân thiết để sẻ chia niềm vui, nỗi buồn. Nhưng tình bạn không chỉ được xây dựng bằng trò chơi hay niềm vui chung, mà còn dựa vào khả năng thấu hiểu và chia sẻ lẫn nhau. Người biết đồng cảm luôn quan tâm, nhạy cảm trước tâm trạng của bạn bè, giúp mối quan hệ trở nên bền chặt hơn. Nhờ có sự đồng cảm, con người học cách lắng nghe, tôn trọng và đồng hành cùng nhau trong mọi hoàn cảnh. Đây là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên những tình bạn đẹp và ý nghĩa.

Sự đồng cảm trong tình bạn là khả năng thấu hiểu, cảm nhận và chia sẻ những cảm xúc, tâm trạng của bạn bè. Khi một người bạn gặp khó khăn, buồn phiền hay thất bại, người bạn đồng cảm sẽ nhận ra nỗi niềm đó, cùng chia sẻ, an ủi và giúp đỡ họ vượt qua. Đồng cảm không chỉ là cảm xúc mà còn là hành động, thể hiện qua lời nói, cử chỉ, hay sự hỗ trợ kịp thời. Nó khác với sự thương hại hay sự quan tâm hời hợt; đồng cảm là cảm nhận sâu sắc và đặt mình vào vị trí người khác để thấu hiểu. Chính nhờ khả năng đồng cảm, tình bạn mới trở nên chân thành, bền chặt và ý nghĩa.

Sự đồng cảm trong tình bạn giúp mỗi người hiểu nhau hơn và hạn chế mâu thuẫn. Một người bạn biết lắng nghe, thấu hiểu sẽ giúp người kia cảm thấy được quan tâm, không bị cô lập hay bỏ rơi. Chẳng hạn, khi một người thất bại trong học tập hay gặp vấn đề cá nhân, nếu bạn bè biết đồng cảm, an ủi và chia sẻ, họ sẽ vơi đi nỗi buồn và tìm thấy động lực để cố gắng. Ngược lại, thiếu sự đồng cảm có thể dẫn đến hiểu lầm, xa cách và thậm chí chấm dứt mối quan hệ

Bên cạnh đó, sự đồng cảm là tạo niềm tin và sự gắn kết trong tình bạn. Người bạn biết quan tâm, đặt mình vào vị trí của người khác sẽ được quý trọng và tin cậy. Khi bạn có thể cùng bạn chia sẻ khó khăn, động viên nhau vượt qua thử thách, tình bạn sẽ trở nên bền chặt và ý nghĩa. Trong thực tế, các nhóm học tập hay sinh hoạt chung, bạn bè biết nhường nhịn, giúp đỡ nhau khi gặp khó khăn sẽ hình thành môi trường tích cực, thân thiện và đoàn kết.

Sự đồng cảm còn giúp mỗi người phát triển nhân cách và sống có trách nhiệm hơn. Khi ta học được cách thấu hiểu người khác, biết chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, chúng ta cũng trở nên nhạy cảm, biết tôn trọng và quan tâm đến mọi người xung quanh. Những hành động giản dị như lắng nghe, an ủi, nhường nhịn hay giúp đỡ bạn bè đều là biểu hiện của sự đồng cảm, góp phần làm cho tình bạn trở nên đẹp đẽ và đáng trân trọng.

Cuộc sống ngày nay, khi mọi thứ trở nên hối hả, áp lực học tập và công việc gia tăng, sự đồng cảm càng trở nên cần thiết. Một tình bạn được xây dựng trên sự thấu hiểu, sẻ chia không chỉ giúp con người vượt qua khó khăn mà còn mang lại niềm vui, sự an yên trong tâm hồn. Người biết đồng cảm luôn để lại ấn tượng tốt, được bạn bè tin tưởng và yêu quý, đồng thời góp phần tạo nên môi trường xã hội nhân văn, gần gũi và đáng sống hơn.

Sự đồng cảm trong tình bạn giúp con người gần nhau hơn, tạo niềm tin và động lực vượt qua khó khăn. Khi mỗi người biết thấu hiểu, sẻ chia và quan tâm đến bạn bè, những mối quan hệ sẽ trở nên ấm áp, bền vững và tràn đầy ý nghĩa. Hạnh phúc đôi khi không đến từ vật chất, mà từ sự đồng cảm chân thành mà ta dành cho nhau trong từng khoảnh khắc đời sống.