TRƯA HÈ

Dưới gốc đa già, trong vũng bóng,

Nằm mát, đàn trâu ngẫm nghĩ nhai.

Ve ve rung cánh, ruồi say nắng

Gà gáy trong thôn những tiếng dài.

 

Trời lơ cao vút không buông gió;

Đồng cỏ cào phô cánh lượt hồng,

Êm đềm sóng lụa trôi trên lúa;

Nhạc ngựa đường xa rắc tiếng đồng.

 

Quán cũ nằm lười trong sóng nắng,

Bà hàng thưa khách ngủ thiu thiu

Nghe mồ hôi chảy đầm như tắm…

Đứng lặng trong mây một cánh diều.

 

Cành thưa, nắng tưới, chim không đứng;

Quả chín bâng khuâng rụng trước hè.

Vài cô về chợ buông quang thúng

Sửa lại vành khăn dưới bóng tre.

 

Thời gian dừng bước trên đồng vắng;

Lá ngập ngừng sa nhẹ lướt ao.

Như mơ đường khói lên trời nắng;

Trường học làng kia tiếng trống vào.

(Trưa hè, Bàng Bá Lân,

Hoài Thanh, Hoài Chân, Thi nhân Việt Nam, NXB Văn học, 2009)

Bài thơ Trưa hè được viết theo thể thơ nào?

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: suy nghĩ của mình về trách nhiệm của học sinh trong học tập và cuộc sống.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Dẫn dắt: Trong cuộc sống, trách nhiệm là nền tảng giúp mỗi con người trưởng thành và được tin cậy.

- Trích dẫn lời Bác Hồ: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình”.

- Nêu vấn đề: trách nhiệm của học sinh trong học tập và cuộc sống.

* Thân bài

- Giải thích vấn đề

+ “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ”: mỗi người dù còn nhỏ tuổi vẫn có thể góp sức mình vào công việc chung.

+ “Tuỳ theo sức của mình”: không cần làm những việc lớn lao vượt khả năng, chỉ cần sống có trách nhiệm, làm tốt những việc vừa sức.

+ Trách nhiệm của học sinh: ý thức tự giác trong học tập, rèn luyện đạo đức, biết giúp đỡ gia đình, sống chan hòa với mọi người.

- Biểu hiện của trách nhiệm ở học sinh

+ Với bản thân: chăm học, giữ gìn sức khỏe, rèn luyện tính kỷ luật.

+ Với gia đình: yêu thương, kính trọng ông bà cha mẹ, phụ giúp việc nhỏ trong nhà.

+ Với nhà trường: chấp hành nội quy, biết đoàn kết, giúp đỡ bạn bè.

+ Với xã hội: giữ gìn vệ sinh công cộng, tham gia hoạt động tình nguyện phù hợp lứa tuổi.

- Ý nghĩa của việc sống có trách nhiệm

+ Giúp học sinh trưởng thành, hình thành nhân cách tốt đẹp.

+ Góp phần xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc.

+ Tạo ra một môi trường học tập, xã hội văn minh, nhân ái.

+ Là hành trang quý giá để sau này trở thành công dân có ích cho đất nước.

- Phản đề

+ Một số học sinh thờ ơ, vô trách nhiệm: lười học, chỉ biết hưởng thụ, không giúp đỡ ai.

+ Hậu quả: tụt hậu trong học tập, làm khổ cha mẹ, bị xa lánh trong tập thể.

- Bài học nhận thức và hành động

+ Mỗi học sinh cần rèn luyện ý thức tự giác, trách nhiệm từ những việc nhỏ nhất.

+ Biết tự điều chỉnh bản thân, không ỷ lại, không sống ích kỷ.

+ Luôn ghi nhớ lời dạy của Bác, biến trách nhiệm thành thói quen hàng ngày.

* Kết bài

- Khẳng định: Lời dạy của Bác luôn đúng và mang ý nghĩa sâu sắc với thế hệ trẻ hôm nay.

- Mở rộng: Học sinh hôm nay chính là chủ nhân tương lai đất nước, sống có trách nhiệm chính là cách thể hiện tình yêu với gia đình, thầy cô và Tổ quốc.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, mỗi người đều có những bổn phận, trách nhiệm riêng để hoàn thiện bản thân và góp phần xây dựng xã hội. Trách nhiệm không phải là điều gì xa xôi, mà bắt đầu từ những việc nhỏ nhất, giản dị nhất hằng ngày. Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng căn dặn: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình”. Lời dạy ấy không chỉ là sự khích lệ mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc đối với thế hệ trẻ, nhất là học sinh – những mầm non của đất nước hôm nay.

“Tuổi nhỏ làm việc nhỏ” có nghĩa là dù chúng ta còn trẻ nhưng vẫn có thể góp sức mình trong công việc chung. Không cần phải làm những điều lớn lao vượt quá khả năng, chỉ cần chăm lo những việc vừa sức, làm tốt bổn phận của mình thì cũng đã đáng quý. Câu nói của Bác đã chỉ rõ: trách nhiệm không phân biệt lớn hay nhỏ, mà quan trọng ở chỗ ta có ý thức sống trách nhiệm hay không. Đối với học sinh, trách nhiệm chính là biết tự giác trong học tập, rèn luyện đạo đức, biết quan tâm đến gia đình, bạn bè và sống chan hòa với cộng đồng.

Biểu hiện của tinh thần trách nhiệm ở học sinh rất cụ thể. Trước hết, với bản thân, mỗi học sinh cần chuyên cần học tập, rèn luyện kỹ năng và phẩm chất đạo đức, giữ gìn sức khỏe, không buông thả bản thân theo thói quen xấu. Với gia đình, học sinh có thể bày tỏ tình yêu thương, kính trọng ông bà, cha mẹ bằng những hành động nhỏ: phụ giúp việc nhà, vâng lời, chăm chỉ học tập để cha mẹ yên lòng. Với nhà trường, trách nhiệm được thể hiện qua việc tuân thủ nội quy, biết đoàn kết, chia sẻ và giúp đỡ bạn bè. Và rộng hơn, với xã hội, học sinh cũng có thể góp phần bằng những việc làm phù hợp: giữ gìn vệ sinh công cộng, trồng cây xanh, tham gia các hoạt động tình nguyện nhỏ trong trường lớp. Tất cả những hành động ấy đều góp phần thể hiện tinh thần trách nhiệm – dù nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa.

Sống có trách nhiệm mang lại nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Nó giúp học sinh trưởng thành hơn, biết tự rèn luyện và hình thành nhân cách tốt. Trách nhiệm cũng là chất keo gắn kết gia đình thêm ấm áp, hạnh phúc. Trong nhà trường, những học sinh có trách nhiệm sẽ góp phần xây dựng môi trường học tập tích cực, đầy tình thương. Và xa hơn, sống có trách nhiệm chính là hành trang quý giá để mỗi người trở thành công dân tốt, có ích cho đất nước mai sau.

Ngược lại, vẫn còn một số bạn trẻ thờ ơ, vô trách nhiệm. Có bạn chỉ mải chơi, bỏ bê việc học; có bạn sống ích kỷ, không quan tâm đến cha mẹ, thầy cô hay bạn bè. Những biểu hiện ấy khiến các bạn dần tụt hậu, đánh mất niềm tin của mọi người và bỏ lỡ cơ hội hoàn thiện bản thân. Đó chính là điều đáng buồn mà mỗi học sinh cần tránh.

Từ lời dạy của Bác, bản thân em nhận thấy cần phải rèn luyện trách nhiệm từ những việc nhỏ nhất: tự giác học bài, giữ lời hứa, giúp đỡ cha mẹ và thầy cô, biết quan tâm đến bạn bè. Em hiểu rằng, sống có trách nhiệm không phải là điều xa lạ, mà bắt đầu từ thói quen mỗi ngày, từ sự tự giác trong suy nghĩ và hành động.

Lời dạy của Bác Hồ về trách nhiệm vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay. Là học sinh – thế hệ tương lai của đất nước – mỗi chúng ta cần nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm trong học tập và cuộc sống. Bởi khi ta biết sống có trách nhiệm, ta không chỉ làm cho bản thân tốt đẹp hơn, gia đình hạnh phúc hơn, mà còn góp phần vào sự phát triển của đất nước, để tương lai tươi sáng hơn đang chờ đón tất cả chúng ta.