Văn bản ngữ liệu

THÁNG SÁU THÈM NHÃN HƯNG YÊN

Nhiều người bảo rằng giống nhãn ăn vào nóng lắm. Tôi chưa có dịp nghiên cứu xem lời ấy có đúng không, nhưng có một vài lần tôi đã say nhãn, từa tựa như say rượu nếp cẩm, uống vào ngọt lừ lừ nhưng say lúc nào không biết, say nhè nhẹ, say êm đềm, mà có thể say lơ mơ như thế hai ba ngày. Có người bảo ăn long nhãn cũng có thể say như thế. Long nhãn phần nhiều làm bằng nhãn Lạng Sơn. Đây là đất sản xuất một phần lớn tổng số tiêu thụ trên toàn quốc. Vừa ăn, và ngắm nghía miếng long nhãn, người ta thấy cùi nhãn này dày ở phần trên, mà mỏng ở phía dưới, chớ không dày toàn diện như những quả nhãn lồng, nhãn điếc mà ta ăn hàng ngày hay bóc ra lồng một hạt sen vào bên trong nấu chè để thưởng thức vào những buổi chiều oi bức.

Tôi yêu đất nước tôi vì mỗi vùng có những con cá lá rau, những hoa thơm trái ngọt nổi tiếng, và tôi yêu người nước tôi đã khéo biết đem các thức ăn ngon lành nổi tiếng đó làm thành tục ngữ ca dao, muôn đời nghìn kiếp không sao quên được: cam Xã Đoài, xoài Bình Định, bưởi Đoan Hùng, mít Gio Linh, nhót Thanh Chương, tương Nam Đàn, nhãn Hưng Yên, giò Văn Điển, vịt Bầu Bến, gà trống thiến Lạng Sơn… Dưa La, cà Láng, nem Báng, tương Bần, nước mắm Vạn Vân, cá rô Đầm Sét…

(Trích “Thương nhớ Mười Hai” - Vũ Bằng)

Xác định thể loại của đoạn trích trên?

- Biện pháp so sánh giúp hình dung rõ ràng hơn về cảm giác "say nhãn" của người nói.

- Tăng sức gợi hình gợi cảm cho đoạn văn.

- Qua việc so sánh với cảm giác say rượu nếp cẩm, tác giả không chỉ cho thấy sự lâng lâng, ngây ngất của cảm xúc mà còn gợi lên một hình ảnh gần gũi, dễ hiểu đối với người đọc.

- Giúp người đọc cảm nhận được một trạng thái tinh thần nhẹ nhàng, say mê nhưng không quá say sưa, giống như cảm giác khi uống rượu nếp cẩm, nhẹ nhàng và ấm áp.

Thành ngữ “Hoa thơm trái ngọt” Mùi thơm của hoa, vị ngọt của trái quả.

cam Xã Đoài, xoài Bình Định, bưởi Đoan Hùng, mít Gio Linh, nhót Thanh Chương, nhãn Hưng Yên, giò Văn Điển, vịt Bầu Bến, gà trống thiến Lạng Sơn, dưa La, cà Láng, nem Báng, tương Bần, nước mắm Vạn Vân, cá rô Đầm Sét…

Chi tiết như quan sát cùi nhãn dày/mỏng, phân biệt nhãn Hưng Yên với nhãn lồng/nhãn điếc, và so sánh vị nhãn với cảm giác say rượu đều cho thấy sự tinh tế trong thưởng thức.

Phụ thuộc vào lòng yêu quê hương, cảm nhận cá nhân, ký ức và tình cảm gắn bó với mảnh đất nơi nhãn được trồng.

Nhận thức được cần trân trọng và giữ gìn những hương vị truyền thống của quê hương.

+ Nhận thức được ý nghĩa của tình yêu quê hương đất nước đã nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách, làm cho mỗi người sống có lí tưởng cao đẹp, có trách nhiệm hơn.

+ Thể hiện tình yêu quê hương đất nước qua những việc làm tốt đẹp, thiết thực: Phấn đấu học tập, lao động, rèn luyện góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; bảo vệ cảnh quan, môi trường quê hương, tự hào phát huy truyền thống dân tộc

+ Phê phán những người chối bỏ quê hương, giẫm đạp lên bản sắc văn hóa, phản bội đất nước…

- Em hoàn toàn đồng tình với thái độ và tình cảm của tác giả.

- Tác giả không chỉ thể hiện sự yêu mến với các đặc sản, mà còn ca ngợi sự phong phú và đa dạng của đất nước Việt Nam.

- Tác giả thể hiện niềm tự hào về những món ăn, đặc sản của từng vùng miền, đồng thời khẳng định sự quý giá của những giá trị truyền thống. Điều này khiến em nhận ra rằng mỗi vùng quê đều có những giá trị đặc biệt đáng trân trọng và cần gìn giữ.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: miêu tả về hương vị của nhãn Hưng Yên theo cảm nhận của tác giả trong đoạn trích.

c. Hệ thống ý

- Trong đoạn trích, tác giả đã miêu tả hương vị của nhãn Hưng Yên một cách tinh tế và sống động. Nhãn Hưng Yên, theo cảm nhận của tác giả, có vị ngọt lừ lừ, giống như một thứ rượu nếp cẩm say nhẹ, say êm đềm mà không rõ lúc nào, khiến người ăn cảm thấy lâng lâng, lâng lâng mãi trong suốt hai ba ngày.

- Cái ngọt của nhãn không phải là thứ ngọt sắc mà là thứ ngọt dịu dàng, thấm vào từng tế bào, khiến người thưởng thức cảm thấy quyến luyến không muốn dừng lại.

- Sự say của nhãn giống như một cảm giác mơ màng, nhẹ nhàng nhưng đủ làm cho ta nhớ mãi, giống như tình yêu thương của quê hương, giản dị mà sâu sắc.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong đoạn trích, tác giả Vũ Bằng đã miêu tả hương vị của nhãn Hưng Yên một cách tinh tế và sống động. Nhãn Hưng Yên theo cảm nhận của tác giả có vị ngọt lừ lừ, giống như say rượu nếp cẩm, một thứ say nhẹ nhàng, êm đềm mà không rõ lúc nào, khiến người thưởng thức lâng lâng, nhớ mãi. Ngọt của nhãn không sắc hay gắt, mà dịu dàng thấm sâu vào từng tế bào, tạo cảm giác dễ chịu và quyến luyến, khiến người ăn không nỡ dừng lại. Hương vị ấy còn được tăng thêm phần thú vị bởi hình dáng cùi nhãn dày ở phần trên, mỏng ở phần dưới, khác hẳn nhãn lồng hay nhãn điếc thông thường. Sự “say” nhè nhẹ ấy như gợi nhắc về tình yêu quê hương, về những ký ức giản dị nhưng sâu sắc, làm người thưởng thức vừa thỏa mãn vị giác vừa tràn ngập cảm xúc. Nhãn Hưng Yên không chỉ là trái cây ngon mà còn là cầu nối đưa con người trở về với những cảm xúc chân thành, tinh tế và gắn bó với miền quê, khiến hương vị của nó trở nên khó quên.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Mỗi quyển sách tốt là người bạn hiền

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Dẫn dắt: Giới thiệu vai trò của sách trong đời sống con người.

- Nêu vấn đề nghị luận: “Mỗi quyển sách tốt là người bạn hiền”.

- Khẳng định ý nghĩa: Sách không chỉ cung cấp kiến thức mà còn truyền cảm hứng, giáo dục đạo đức, hướng con người đến lối sống tốt đẹp.

* Thân bài

- Giải thích ý kiến

+ “Quyển sách tốt”: sách có giá trị tri thức, giáo dục, đạo đức, văn hóa.

+ “Người bạn hiền”: bạn đồng hành đáng tin cậy, cho ta lời khuyên, kiến thức, niềm vui và sự an ủi.

+ Ý nghĩa: Sách giúp chúng ta học hỏi, rèn luyện tư duy, nuôi dưỡng tâm hồn, giống như một người bạn luôn bên cạnh.

- Biểu hiện và vai trò của sách

+ Sách mở ra thế giới tri thức, giúp con người hiểu biết về lịch sử, văn hóa, khoa học.

+ Sách giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách, hướng đến những hành vi đúng đắn.

+ Sách là nguồn cảm hứng, khích lệ con người vượt khó, vươn lên trong cuộc sống.

+ Sách là bạn đồng hành trong những lúc cô đơn, giúp con người tìm thấy sự an ủi và lối thoát.

- Dẫn chứng

+ Ví dụ về sách hay: “Đắc nhân tâm” của Dale Carnegie, “Totto-chan bên cửa sổ”, truyện cổ tích, thơ ca.

+ Kinh nghiệm bản thân: Một cuốn sách đã giúp em vượt qua khó khăn hoặc thay đổi cách suy nghĩ, hành xử.

- Nhận xét, phản đề và bài học

+ Sách chỉ thực sự trở thành “bạn hiền” khi chúng ta biết đọc, suy ngẫm và áp dụng kiến thức vào cuộc sống.

+ Không phải sách nào cũng tốt; phải biết chọn sách phù hợp, có giá trị.

* Kết bài

- Khẳng định lại vai trò quan trọng của sách tốt trong đời sống con người.

- Liên hệ bản thân: Học tập đọc sách, trân trọng những cuốn sách quý.

- Bài học nhận thức và hành động: Sách là người bạn hiền đồng hành trên con đường học tập và rèn luyện nhân cách.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, sách luôn là kho tàng tri thức vô giá, dẫn dắt con người đến những miền đất của hiểu biết và cảm xúc. Người xưa có câu: “Mỗi quyển sách tốt là người bạn hiền”. Câu nói ấy nhắc nhở chúng ta rằng sách không chỉ là phương tiện lưu giữ kiến thức mà còn là người bạn đồng hành, dạy cho chúng ta cách sống, cách suy nghĩ và cách cảm nhận thế giới.

Sách tốt là những quyển sách giàu giá trị tri thức, giáo dục đạo đức và nuôi dưỡng tâm hồn. Chúng giúp con người hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa, khoa học và cuộc sống xung quanh. Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức, sách còn giáo dục nhân cách, hướng chúng ta đến những hành vi đúng đắn, làm người tốt, sống có ích. Một cuốn sách hay cũng giống như một người bạn, luôn sẵn sàng lắng nghe, an ủi và truyền cảm hứng để ta vượt qua khó khăn.

Vai trò của sách được thể hiện rõ trong đời sống hàng ngày. Ví dụ, “Đắc nhân tâm” của Dale Carnegie giúp người đọc học cách ứng xử khéo léo trong các mối quan hệ, còn “Totto-chan bên cửa sổ” dạy ta biết trân trọng tuổi thơ và sự tự do trong học tập. Bản thân em cũng từng trải nghiệm cảm giác được an ủi, được hiểu và được khích lệ qua những trang sách mà mình đọc, để từ đó thay đổi cách nhìn nhận vấn đề và hành xử trong cuộc sống.

Tuy nhiên, sách chỉ thực sự trở thành người bạn hiền khi chúng ta biết đọc, suy ngẫm và áp dụng những điều học được vào thực tế. Không phải quyển sách nào cũng tốt; do đó, cần lựa chọn sách phù hợp, có giá trị, tránh đọc một cách hời hợt, chỉ để giải trí mà bỏ qua những bài học quý giá.

Vì vậy, sách tốt chính là người bạn hiền, đồng hành với chúng ta trên con đường học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách. Học tập đọc sách mỗi ngày, trân trọng những cuốn sách quý chính là cách chúng ta nuôi dưỡng tâm hồn, mở rộng hiểu biết và vun đắp những giá trị tốt đẹp cho cuộc sống.