Văn bản ngữ liệu

NGUYỄN NHẬT ÁNH - NHÀ VĂN CỦA LỨA TUỔI HOA NIÊN

Ngay từ khi bắt đầu cầm bút, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã xác định rõ đối tượng và thiên hướng sáng tác của mình là hồn văn đau đáu, khôn nguôi về quãng thời gian đã qua, về nỗi niềm khắc khoải với tuổi thơ và nguyện chỉ chuyên tâm, chuyên chú viết những câu chuyện dành riêng cho lứa tuổi học trò. […]

Với mong muốn gợi mở cho độc giả về miền kí ức bị lãng quên, những trang văn của Nguyễn Nhật Ánh tựa như áng mây bồng bềnh, êm dịu và đẹp đẽ nhất, sẵn sàng nâng niu, ôm ấp tâm hồn giữa thực tại bề bộn, từ đó an ủi và động viên họ vững bước. Đặc biệt, các tác phẩm tự sự của Nguyễn Nhật Ánh còn được đánh giá là giúp trẻ em trưởng thành theo từng giai đoạn của cuộc đời với một thế giới trẻ thơ hết sức hồn nhiên, trong sáng. Mà ở nơi đó không có sự hiện diện của cái ác, cái xấu, cái thấp hèn, mà chỉ tràn ngập tình yêu thương, sự lạc quan và tôn trọng.

Dịu dàng, ấm áp, gần gũi là những gì người ta nói về văn chương Nguyễn Nhật Ánh. Không quá ồn ào, vội vã, các tác phẩm tự sự của ông thường là những câu chuyện thường nhật và giản dị nhất như: những ngày đi học, một kì nghỉ hè, lũy tre làng, chiếc cầu bắc qua sông hay tình cảm gia đình, bạn bè và cả những rung động đầu đời ngây ngô…Tất cả đều trong sáng, mong manh như sương sớm ban mai. Từ đó, nhà văn như vẽ lên một bức tranh đẹp đẽ về tuổi thơ để bất kì ai khi nhớ về đều cảm thấy hạnh phúc dâng trào.

Bởi đối tượng đọc là trẻ nhỏ nên truyện của Nguyễn Nhật Ánh thường mở ra một thế giới mộng mơ, đẹp như một câu chuyện cổ tích giữa đời thực. Chính những yếu tố này đã kích thích trí tưởng tượng và óc quan sát của độc giả. Đó là những ngày hè về quê chơi đùa thỏa thích trong vườn, ngoài xóm; là thế giới ngộ nghĩnh đáng yêu của bọn lợn con, gà chíp, chó cún khi chúng chơi trờ nói tiếng của nhau và sáng tạo ngôn ngữ riêng…Đây chính là sự phản chiếu thế giới quan trẻ em, một thế giới tinh nghịch, sôi động, hồn nhiên và rất giàu cảm xúc. Cũng vì thế, cốt truyện của nhà văn thường bỏ ngỏ kết thúc nhưng luôn mở ra niềm hi vọng, niềm tin về một điều kì diệu sẽ xảy ra như phép màu cổ tích.

Điều làm nên thành công của truyện Nguyễn Nhật Ánh là ý nghĩa giáo dục sâu sắc lồng ghép nhẹ nhàng, tinh tế trong mỗi tác phẩm. Điều đó được khắc họa rõ nét qua những câu chuyện về tình bạn, tình yêu, tình cảm gia đình, tình làng nghĩa xóm và tình người. […]

Chính vì thế, các tác phẩm của ông được đón nhận không chỉ bởi lứa tuổi học trò mà ngay cả bậc phụ huynh cũng yêu thích, bởi họ tìm thấy tính giải trí và triết lí giáo dục ngay trong cùng một tác phẩm, được kết hợp hợp lí và xuyên suốt trong toàn bộ sáng tác của ông.

Nhìn lại vai trò và vị trí của Nguyễn Nhật Ánh trong hành trình sáng tác văn học dành riêng cho tuổi hoa niên, ta có thể thấy đây đích thực là cây bút hội tụ đủ những yếu tố để trở thành tác giả viết cho thiếu nhi tiêu biểu nhất của nền văn học đương đại Việt Nam.

(Vân Thu, tạp chí Văn học và tuổi trẻ tháng 4 năm 2022)

Văn bản trên thuộc thể loại nào?

Để chứng minh văn chương Nguyễn Nhật Ánh gần gũi, ấm áp, tác giả bài viết đã đưa dẫn chứng: Chất liệu truyện đến từ những điều thường ngày, giản dị      

- Luận điểm 1: Nguyễn Nhật Ánh luôn viết cho lứa tuổi học trò, hướng về tuổi thơ, kỷ niệm và tâm hồn trẻ thơ.

- Luận điểm 2: Tác phẩm của ông dịu dàng, giản dị, gần gũi, tạo niềm hạnh phúc và nâng niu tâm hồn người đọc.

- Luận điểm 3: Truyện kích thích trí tưởng tượng và óc quan sát của trẻ em, mở ra thế giới mộng mơ, tinh nghịch.

- Luận điểm 4: Ý nghĩa giáo dục sâu sắc, lồng ghép khéo léo qua tình bạn, gia đình, tình người.

- Luận điểm 5: Văn chương Nguyễn Nhật Ánh được cả trẻ em và phụ huynh yêu thích, kết hợp giải trí và giáo dục.

Cốt truyện bỏ ngỏ nhằm mở ra niềm hy vọng, niềm tin vào điều kỳ diệu, kích thích trí tưởng tượng và óc sáng tạo của trẻ em.

Câu khẳng định

- Nguyễn Nhật Ánh luôn nâng niu những tâm hồn độc giả nhỏ tuổi bằng những cảm xúc trong sáng, giản dị từ chính những câu chuyện thường ngày. Ông đã góp phần bồi đắp cho tâm hồn, góp phần giáo dục nhân cách rất tự nhiên, thấm thía cho biết bao thế hệ độc giả.

- HS kể được tên tác phẩm nằm trong hoặc ngoài sgk: Tôi đã thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Điều không tính trước, Cô gái đến từ hôm qua…

- Văn bản khẳng định giá trị, phong cách, và tầm ảnh hưởng của Nguyễn Nhật Ánh đối với lứa tuổi hoa niên.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: những yếu tố làm nên thành công trong sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh.

c. Hệ thống ý

- Đối tượng và thiên hướng sáng tác

+ Nguyễn Nhật Ánh xác định viết cho lứa tuổi học trò, hướng về tuổi thơ và ký ức trẻ em.

+ Cốt truyện giản dị, gần gũi với đời sống hằng ngày của trẻ.

- Phong cách và thế giới văn học

+ Dịu dàng, ấm áp, trong sáng, giàu cảm xúc.

+ Tạo ra thế giới mộng mơ, ngộ nghĩnh, tinh nghịch, mở ra niềm hy vọng và phép màu cổ tích.

- Giá trị giáo dục và sức hấp dẫn

+ Lồng ghép ý nghĩa giáo dục nhẹ nhàng, qua tình bạn, tình yêu, gia đình và tình người.

+ Thu hút cả trẻ em và phụ huynh nhờ kết hợp giải trí và triết lý giáo dục.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh thành công trong sáng tác chủ yếu nhờ ba yếu tố nổi bật. Trước hết, ông xác định rõ đối tượng và thiên hướng sáng tác, viết riêng cho lứa tuổi học trò, hướng về tuổi thơ và ký ức ngây thơ của trẻ. Những câu chuyện của ông giản dị, gần gũi với đời sống hằng ngày, khiến độc giả nhỏ tuổi dễ dàng đồng cảm. Thứ hai, phong cách văn chương của Nguyễn Nhật Ánh dịu dàng, ấm áp và giàu cảm xúc, đồng thời xây dựng một thế giới mộng mơ, tinh nghịch, ngộ nghĩnh. Các truyện thường mở ra niềm hy vọng và những phép màu cổ tích, giúp trẻ em khám phá và yêu thích tuổi thơ. Cuối cùng, các tác phẩm của ông mang giá trị giáo dục sâu sắc nhưng nhẹ nhàng, tinh tế, thể hiện qua tình bạn, tình yêu, tình cảm gia đình và lòng nhân hậu. Nhờ đó, câu chuyện không chỉ thu hút trẻ em mà còn hấp dẫn cả phụ huynh, bởi sự kết hợp khéo léo giữa giải trí và triết lý giáo dục. Chính những yếu tố này đã giúp Nguyễn Nhật Ánh trở thành cây bút tiêu biểu viết cho tuổi hoa niên trong văn học đương đại Việt Nam.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn biểu cảm

- Học sinh biết tạo lập một bài văn biểu cảm đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề biểu cảm: Biểu cảm về buổi phát động phong trào ủng hộ đồng bào lũ lụt mà em chứng kiến.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu về sự kiện: Buổi phát động phong trào ủng hộ đồng bào bị lũ lụt tại trường/địa phương.

- Cảm xúc ban đầu: vừa háo hức vừa xúc động khi chứng kiến mọi người chung tay giúp đỡ.

* Thân bài:

- Miêu tả không khí buổi phát động:

+ Mọi người tập trung đông đủ, treo băng rôn, khẩu hiệu kêu gọi ủng hộ.

+ Tiếng loa, lời phát biểu của thầy/cô/ban tổ chức khơi dậy tinh thần giúp đỡ.

+ Hình ảnh các bạn học sinh, thầy cô, người dân hào hứng tham gia.

- Miêu tả các hoạt động cụ thể:

+ Thu gom quần áo, thực phẩm, nhu yếu phẩm.

+ Lắng nghe câu chuyện về những người bị lũ lụt, hình ảnh những mái nhà ngập nước, cảnh đời khó khăn.

+ Cảm nhận hành động của mọi người: nhường nhịn, chia sẻ, giúp đỡ nhiệt tình.

- Cảm xúc và suy nghĩ của bản thân:

+ Xúc động trước tấm lòng nhân ái, sự sẻ chia của mọi người.

+ Học được bài học về lòng thương người, tinh thần đoàn kết, tương trợ nhau trong khó khăn.

+ Nhận thức được việc làm tốt không chỉ giúp đỡ người khác mà còn làm cuộc sống quanh ta tươi đẹp hơn.

* Kết bài:

- Khẳng định ý nghĩa của việc làm tốt cho cộng đồng.

- Liên hệ bản thân: quyết tâm tham gia nhiều hoạt động thiện nguyện, lan tỏa lòng nhân ái.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Mỗi khi nghĩ đến những trận mưa lũ, em lại nhớ đến cảnh người dân lo lắng, nhà cửa ngập nước, đường sá tắc nghẽn. Trước những hình ảnh ấy, lòng người không khỏi xót xa, thôi thúc mỗi chúng ta chung tay giúp đỡ. Mới đây, em được chứng kiến buổi phát động phong trào ủng hộ đồng bào bị lũ lụt tại trường, nơi mà tình người và lòng nhân ái hiện lên rõ ràng nhất.

Sân trường hôm ấy rộn rã, tiếng loa phát thanh vang lên khẩn trương, hối thúc từng học sinh tham gia. Cô giáo phát động phong trào, nhấn mạnh hoàn cảnh khó khăn của đồng bào vùng lũ, khơi dậy lòng trắc ẩn trong mỗi chúng em. Mọi người ai cũng chăm chú lắng nghe, ánh mắt đều ánh lên sự quan tâm và quyết tâm giúp đỡ. Các bạn học sinh xếp hàng lần lượt bỏ tiền, quần áo, sách vở, nhu yếu phẩm vào thùng quyên góp. Em nhìn quanh thấy mọi người đều háo hức, từ những bạn nhỏ nhất đến các anh chị lớn tuổi hơn, ai nấy đều mong muốn góp một phần công sức của mình.

Điều làm em xúc động nhất là tinh thần đồng lòng, sẻ chia không phân biệt giàu nghèo hay lớn nhỏ. Mỗi món quà tuy nhỏ bé, nhưng chứa đựng cả tấm lòng ấm áp, sự đồng cảm chân thành. Em cũng tự tay bỏ vào thùng quyên góp vài bộ quần áo và ít bánh kẹo, lòng rộn ràng niềm vui khi biết rằng những món quà này sẽ giúp đỡ phần nào cho đồng bào vùng lũ. Không khí cả buổi phát động vừa sôi nổi vừa trang nghiêm, mọi người đều ý thức được rằng hành động nhỏ của mình sẽ mang lại niềm an ủi và hy vọng cho những mảnh đời đang gặp khó khăn.

Buổi phát động kết thúc, nhưng dư âm của nó vẫn còn đọng lại trong em. Em nhận ra rằng, cuộc sống quanh ta sẽ ngày càng tươi đẹp hơn khi mỗi người biết sẻ chia, biết làm những việc tốt cho nhau. Em hứa sẽ luôn tham gia những hoạt động ý nghĩa như thế, để lòng nhân ái lan tỏa, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn và góp phần làm cho xã hội trở nên ấm áp, yêu thương hơn.