Văn bản ngữ liệu

CON NGHĨ ĐI, MẸ KHÔNG BIẾT !

Đi để con được choáng ngợp trước đại dương mênh mông… rung động trước một cánh đồng xanh mướt… hồi hộp nín thở trước những rặng núi hùng vĩ… Đi để con biết mùi mặn của mồ hôi, mùi gió ngai ngái trước cơn dông… đi để con biết kết nối với người lạ, thử những món chưa từng ăn. Đi để con biết cách leo núi, lội ruộng, luồn hang, đốt lửa, nấu cơm, sơ cứu vết thương… Đi để khi trở về con thấy yêu thêm cái nhà nhỏ của mình.

Tại sao người ta phải bỏ cả đống tiền, khổ sở đày ải để leo lên đỉnh Everest? Tại sao người ta phải luyện tập thể lực cả tháng trời rồi đáp máy bay tới Việt Nam, mò mẫm trèo đèo lội suối để tới hang Sơn Đoòng? Cảnh đẹp chỉ là một phần. Quan trọng là cái thú vị của quá trình chinh phục và khám phá. Sống là phải được nếm trải cảm giác sung sướng không thể diễn tả của khoảnh khắc “A ha, ta đã làm được!”. Nó đã lắm. Không ngôn từ nào tả được!

Mấy mùa Tết gần đây nhà mình sắm Tết chỉ khoảng vài trăm ngàn. Dọn tủ lạnh và thùng rác thật sạch để có thể đi 10 ngày về không bị bốc mùi. Lên đường!

Những chuyến đi, luôn luôn tốt hơn! Nước chảy là nước trong, nước đọng là nước bẩn. Có câu nói rằng: “Nếu con người sinh ra chỉ để ở chết dí ở một chỗ, thì người ta đã không cần đôi chân làm gì”….

 (Trích Con nghĩ đi, mẹ không biết!, Thu Hà, NXB Văn học, 2016, tr. 198-199)

Luận đề (vấn đề nghị luận) chính mà tác giả đặt ra trong đoạn trích là gì?

- Đi để trải nghiệm, rung động trước vẻ đẹp thiên nhiên.

- Đi để học kỹ năng sống, rèn luyện bản lĩnh.

- Đi để biết trân trọng mái ấm gia đình.

- Chinh phục, khám phá mang lại cảm giác hạnh phúc đặc biệt.

- Con người có đôi chân để vận động, khám phá.

- Cuộc sống cần trải nghiệm để không “đọng” như nước bẩn.

- Chinh phục và vượt khó mới đem lại sung sướng và trưởng thành.

Hình ảnh người leo Everest, khách du lịch chinh phục Sơn Đoòng; trải nghiệm thực tế của gia đình tác giả – sắm Tết giản dị để dành tiền đi 10 ngày.

Điệp cấu trúc “Đi để…” → tạo nhịp điệu sôi nổi, nhấn mạnh nhiều lợi ích và giá trị của việc đi.

Đoạn trích mang hình thức là lời tâm sự của mẹ tâm sự với con.

Mục đích của những chuyến đi: Đi để thêm yêu ngôi nhà của mình khi trở về.

Theo đoạn trích, điều quan trọng nhất của việc trèo lên đỉnh Everest hay tới hang Sơn Đoòng là: Niềm vui vì được chinh phục khám phá.

- Khái quát được quan điểm của tác giả trong đoạn trích.

- Nêu được quan điểm: Đồng tình

- Lí giải: Vì đi ra mới được mở rộng tầm hiểu biết, đúc kết được nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống…

- Không nên sống quẩn quanh trong không gian chật hẹp.

- Những chuyến đi sẽ giúp ta khám phá vẻ đẹp của các vùng miền, có nhiều trải nghiệm sâu sắc, có được cảm giác thú vị trong quá trình chinh phục các không gian…

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: vai trò của người thầy.

c. Hệ thống ý

- Những chuyến đi mang đến cho con người những trải nghiệm tuyệt vời và những bài học quý giá. Đi để khám phá thiên nhiên rộng lớn, để cảm nhận sự bao la của đại dương, sự kỳ vĩ của núi rừng, và vẻ đẹp trong lành của những cánh đồng.

- Đi cũng là cơ hội để ta thử thách bản thân, học được cách vượt qua khó khăn, rèn luyện kỹ năng sống như leo núi, luồn hang, hay đốt lửa. Quan trọng hơn, đi để mỗi chúng ta biết kết nối với thế giới, mở rộng tâm hồn, và cảm nhận niềm vui sướng khi chinh phục được thử thách.

à Những chuyến đi không chỉ làm giàu kiến thức mà còn giúp ta yêu thêm cuộc sống và trân trọng những điều nhỏ bé xung quanh.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Những chuyến đi luôn mang đến cho con người những trải nghiệm tuyệt vời và những bài học quý giá. Khi ta đặt chân ra khỏi ngưỡng cửa ngôi nhà, ta có cơ hội khám phá thiên nhiên rộng lớn, choáng ngợp trước sự bao la của đại dương, rung động trước cánh đồng xanh mướt, hay hồi hộp trước những dãy núi hùng vĩ. Chính những khoảnh khắc ấy nuôi dưỡng tâm hồn, khơi gợi niềm say mê và tình yêu đối với vẻ đẹp của thế giới. Không chỉ vậy, những chuyến đi còn là dịp để ta thử thách bản thân, học cách vượt qua khó khăn, rèn luyện kỹ năng sống như leo núi, luồn hang, đốt lửa, nấu cơm hay sơ cứu vết thương. Đi còn giúp con người biết kết nối với bạn bè, mở rộng trái tim để cảm nhận sự sẻ chia và thấu hiểu. Đặc biệt, khoảnh khắc hạnh phúc khi ta chinh phục được thử thách luôn là món quà tinh thần vô giá. Có thể nói, những chuyến đi không chỉ làm giàu tri thức, mở mang tầm mắt mà còn giúp mỗi người yêu thêm cuộc sống, trân trọng những điều bình dị quanh mình và biết ơn mái ấm gia đình – nơi ta luôn muốn trở về.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: quan điểm “Kết nối yêu thương để nhà luôn là nơi đồng nghĩa với niềm vui và sự bình yên”.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Dẫn dắt, nêu được vấn đề nghị luận.

- Nêu tầm quan trọng của lòng bao dung đối với mỗi cá nhân và xã hội: "Trong cuộc sống hối hả, lòng bao dung giúp chúng ta vượt qua những hiểu lầm, xung đột và hướng tới một cộng đồng hòa hợp."

- Khẳng định rằng lòng bao dung không chỉ là đức tính cao đẹp của con người mà còn là yếu tố làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp, ấm áp và hạnh phúc hơn.

- Đưa ra luận điểm chính của bài: "Lòng bao dung là chìa khóa giúp giải quyết mâu thuẫn, gắn kết con người và xây dựng một xã hội văn minh, nhân ái."

* Thân bài:

- Giải thích lối sống bao dung là gì?

+ Giải thích ý nghĩa của lòng bao dung: khả năng chấp nhận, tha thứ và hiểu cho những lỗi lầm, nhược điểm của người khác.

+ Phân biệt giữa lòng bao dung với việc chấp nhận những sai lầm một cách thụ động; bao dung là sự thông cảm, tha thứ và cùng nhau khắc phục, phát triển.

- Nêu biểu hiện của lối sống bao dung.

+ Giúp con người nhẹ nhõm, giảm bớt gánh nặng tâm lý và xích mích nội tâm.

+ Tạo ra sự tự do, thoải mái trong tâm hồn, mở lòng đón nhận sự khác biệt và học hỏi từ những trải nghiệm.

+ Xây dựng môi trường sống hài hòa, nơi mọi người biết tôn trọng và hỗ trợ lẫn nhau.

+ Giảm thiểu mâu thuẫn, xung đột, góp phần xây dựng cộng đồng đoàn kết và nhân văn.

- Vai trò của lòng bao dung trong cuộc sống

+ Trong gia đình: Lòng bao dung giúp xây dựng sự gắn kết, giảm bớt căng thẳng, tạo nên bầu không khí yêu thương.

+ Giữa bạn bè, đồng nghiệp: Thể hiện qua sự thấu hiểu, chia sẻ và giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn.

+ Lòng bao dung giúp giải quyết những mâu thuẫn xã hội, tạo ra môi trường giao tiếp cởi mở và tôn trọng lẫn nhau.

+ Ví dụ: Trong những xung đột nhỏ hàng ngày, khi mọi người biết thông cảm và tha thứ, xã hội trở nên ấm áp và nhân ái hơn.

- Chứng minh

+ Học sinh đưa dẫn chứng phù hợp

- Bài học nhận thức

"Lòng bao dung không hẳn làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, bởi vì sự quá độ trong việc tha thứ có thể dẫn đến việc chấp nhận những hành vi sai trái, làm giảm đi tinh thần trách nhiệm và công bằng trong xã hội."

* Kết bài:

- Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong nhịp sống hối hả hôm nay, con người phải đối mặt với không ít mâu thuẫn, va chạm và những khoảng cách vô hình trong các mối quan hệ. Đôi khi, chỉ một lời nói vô tình, một hành động nhỏ nhặt cũng có thể tạo nên rạn nứt, khiến tình cảm giữa người với người trở nên xa cách. Thế nhưng, nếu mỗi chúng ta biết mở lòng, học cách tha thứ và cảm thông, mọi hiểu lầm đều có thể được xóa nhòa, sự gắn kết lại được bồi đắp. Chính ở đó, ta nhận ra giá trị lớn lao của lòng bao dung. Bởi lẽ, “Lòng bao dung khiến cho cuộc sống của chúng ta trở nên tốt đẹp hơn”.

Trước hết, cần hiểu rõ lòng bao dung là gì. Bao dung chính là khả năng chấp nhận, tha thứ và thấu hiểu những lỗi lầm hay hạn chế của người khác. Bao dung không có nghĩa là dung túng, thỏa hiệp với những cái sai; trái lại, nó là sự cảm thông, biết cho người khác cơ hội để sửa chữa và cùng nhau hoàn thiện. Nhờ đó, con người học cách sống nhân hậu và trưởng thành hơn.

Lòng bao dung có những biểu hiện rõ rệt trong đời sống hằng ngày. Khi ta biết buông bỏ giận dữ, ta thấy tâm hồn mình nhẹ nhõm, bớt đi những gánh nặng vô hình. Khi ta mở lòng đón nhận sự khác biệt, ta có thể học hỏi nhiều điều mới mẻ. Ở nơi có bao dung, người với người biết tôn trọng, chia sẻ, hỗ trợ lẫn nhau, từ đó hình thành một cộng đồng gắn bó và nhân văn. Bao dung cũng góp phần giảm thiểu mâu thuẫn, xung đột, để cuộc sống thêm phần hài hòa, bền vững.

Không chỉ vậy, bao dung còn có vai trò quan trọng trong từng mối quan hệ. Trong gia đình, sự bao dung giúp cha mẹ, con cái hay vợ chồng hiểu nhau hơn, giữ được bầu không khí yêu thương. Trong tình bạn hay đồng nghiệp, bao dung tạo nên sự tin tưởng, gắn bó và sẵn sàng giúp nhau vượt qua khó khăn. Ở bình diện xã hội, khi mọi người biết cảm thông và tha thứ, chúng ta sẽ hạn chế được xung đột, xây dựng một môi trường giao tiếp cởi mở và tôn trọng. Đơn cử, trong những va chạm nhỏ hàng ngày, chỉ cần mỗi người nhường nhịn một chút, xã hội đã trở nên ấm áp và nhân ái hơn.

Tuy nhiên, cần nhận thức rằng bao dung không phải lúc nào cũng tuyệt đối tích cực. Nếu tha thứ quá mức và chấp nhận cả những hành vi sai trái, bao dung có thể biến thành dung túng, làm giảm đi tinh thần trách nhiệm và công bằng. Vì vậy, mỗi người cần biết đặt lòng bao dung đúng chỗ, để nó trở thành sức mạnh xây dựng thay vì yếu tố làm lệch chuẩn mực xã hội.

Từ nhận định trên, bản thân em rút ra bài học rằng phải tập sống vị tha, biết cảm thông và đặt mình vào vị trí của người khác để thấu hiểu. Đồng thời, em cũng phải rèn luyện bản lĩnh để không thỏa hiệp với cái sai. Chỉ khi biết cân bằng giữa bao dung và công bằng, chúng ta mới có thể làm cho cuộc sống thực sự tốt đẹp và ý nghĩa hơn.