Văn bản ngữ liệu

SỰ CỐNG HIẾN

(1) “Trong hành trình cuộc đời,ta luôn đi tìm câu trả lời cho câu hỏi”Ta sống giữa cuộc đời này nhận được điều gì?” mà quên mất hỏi lại chính mình rằng : Liệu ta đã dâng hiến được điều gì cho đời hay chưa ? Liệu ta đang sống hay đang tồn tại trong kiếp nhân sinh vô thường kia? Chiến tranh đã lùi xa. Để có được cuộc sống yên bình ngày hôm nay, cha ông ta đã phải đổ biết bao mồ hôi, xương máu., vì tập thể cộng đồng. Thế hệ chúng ta được sinh ra và lớn lên trong một đất nước hòa bình, nơi mà

(2) Cống hiến là sự hi sinh của bản thân, không màng đến lợi ích cá nhân mà làm việc hết mình vì người khác, vì tập thể cộng đồng. Thế hệ chúng ta được sinh ra và lớn lên trong một đất nước hòa bình, nơi mà chiến tranh đã rời xa. Để có được cuộc sống yên bình ngày hôm nay, cha ông ta đã phải đổ biết bao mồ hôi, xương máu Xưa kia, cha ông ta đã khoác trên mình khẩu súng rãi bước trong mưa bom bão đạn, trên những chặng đường đầy đau thương. Họ chấp nhận và thà hi sinh bản thân chứ không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ. Họ "quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, đó là công hiến.

[...]

(3) Đối với một xã hội, một đất nước đang trong quá trình hội nhập và phát triển thì luôn luôn và rất cần những con người biết cống hiến. Sự cống hiến đó là trách nhiệm của mỗi công dân, đặc biệt là giới trẻ. Bác Hồ đã từng nói: “Thanh niên phải là rường cột của nước nhà”, lớp trẻ có vai trò rất lớn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. [...]

 (4) Trong đại dịch covid, “những chiến binh áo trắng" đã và đang ngày đêm miệt mài bên những giường bệnh, đổ hàng ngàn, hàng triệu giọt mồ hôi - Đó là những giọt mồ hôi của tình thương, những giọt mồ hôi của mạng của chính mình bởi đối với họ sức khỏe của người dân mới là điều sự hi sinh thầm lặng, những giọt mồ hôi của tình yêu nghề, Giữa tâm đại dịch họ không hề quan tâm đến tính quan trọng nhất. Trên truyền hình hay báo chí chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp cảnh tượng các nhân viên y tế các bác sĩ mang trên mình bộ đồ hai, ba lớp, miệt mài làm việc giữa trời oi bức chỉ để đảm bảo sự an toàn cho người bệnh.

(5) Có những cống hiến lớn lao nhưng cũng có những cống hiến thầm lặng và quan trọng hơn cả là sự cống hiến sẽ chẳng phân biệt độ tuổi hay giới tính. Dù là trẻ nhỏ hay người già là nam giới hay nữ giới dù người giàu hay người nghèo khổ tất cả đều có thể cống hiến bởi cống hiến nhiều lúc đơn giản chỉ là cho đi.”

      (Nguyễn Thị Lệ Quyên, báo Văn học và tuổi trẻ, số 02/ 2022, trang 107, 108, 109)

Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?

Câu hỏi: “Liệu ta đã dâng hiến được điều gì cho đời hay chưa? Liệu ta đang sống hay đang tồn tại trong kiếp nhân sinh vô thường kia?” → Tác dụng: Gợi suy ngẫm cho người đọc, nhấn mạnh ý nghĩa của việc sống có cống hiến thay vì chỉ tồn tại.

Cống hiến là sự hi sinh của bản thân, không màng đến lợi ích cá nhân mà làm việc hết mình vì người khác, vì tập thể cộng đồng.

Hình ảnh: “Cha ông ta đã khoác trên mình khẩu súng, rải bước trong mưa bom bão đạn… Họ ‘quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh’.”

Hình ảnh đội ngũ y bác sĩ trong đại dịch Covid-19, những “chiến binh áo trắng” ngày đêm làm việc, đổ mồ hôi và hi sinh sức khỏe, tính mạng để bảo vệ người bệnh.

Biện pháp điệp ngữ và ẩn dụ. → Tác dụng: Nhấn mạnh sự hi sinh thầm lặng nhưng cao cả của đội ngũ y bác sĩ trong dịch bệnh, khơi gợi xúc động cho người đọc.

Vì cống hiến là trách nhiệm của mỗi công dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, giúp đất nước phát triển, cộng đồng đoàn kết, xã hội văn minh.

 “Thanh niên phải là rường cột của nước nhà.”

Con người không chỉ nên nhận về từ cuộc sống mà cần biết sống có cống hiến; sự cống hiến dù lớn lao hay nhỏ bé đều có ý nghĩa, góp phần làm cho đời sống thêm tốt đẹp.

Mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần rèn luyện tinh thần trách nhiệm, biết cho đi, biết sống vì người khác; tích cực học tập, lao động, và góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp bằng những hành động cụ thể phù hợp với khả năng của mình.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: vai trò của giới trẻ trong việc cống hiến xây dựng đất nước.

c. Hệ thống ý

- Giải thích: Giới trẻ là lực lượng thanh niên đầy nhiệt huyết, sáng tạo; cống hiến là đóng góp trí tuệ, sức lực cho cộng đồng.

- Vai trò:

+ Là “rường cột nước nhà”.

+ Đi đầu trong học tập, khoa học, đổi mới, khởi nghiệp.

+ Sẵn sàng xung kích trong khó khăn (dịch bệnh, thiên tai).

- Dẫn chứng: Thanh niên tuyến đầu chống dịch Covid-19; phong trào tình nguyện; khởi nghiệp thành công.

- Bài học: Mỗi bạn trẻ cần rèn luyện tri thức, đạo đức, trách nhiệm; bắt đầu từ việc nhỏ.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong hành trình dựng xây và phát triển đất nước, giới trẻ luôn giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Tuổi trẻ là lực lượng sung sức, giàu nhiệt huyết và sáng tạo. Cống hiến ở đây không chỉ là những việc lớn lao mà còn thể hiện qua từng hành động nhỏ, góp phần đem lại lợi ích chung cho cộng đồng. Giới trẻ hôm nay chính là “rường cột nước nhà”, đi đầu trong học tập, nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp và sáng tạo. Trong thực tế, ta dễ dàng thấy hình ảnh những thanh niên tình nguyện ở tuyến đầu chống dịch Covid-19, những phong trào “Mùa hè xanh”, “Tiếp sức mùa thi”, hay những bạn trẻ khởi nghiệp thành công mang lại giá trị cho xã hội. Tất cả đều minh chứng cho tinh thần dấn thân và trách nhiệm của tuổi trẻ. Để xứng đáng với sự kỳ vọng, mỗi bạn trẻ cần trau dồi tri thức, rèn luyện kỹ năng, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức và biết bắt đầu từ những việc nhỏ. Tuổi trẻ chính là tương lai của dân tộc; chỉ khi giới trẻ biết sống trách nhiệm và cống hiến, đất nước mới ngày càng giàu mạnh và văn minh.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Uống nước nhớ nguồn

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam có nhiều câu dạy về tình yêu thương, trong đó “Thương người như thể thương thân” là một lời nhắc nhở ý nghĩa.

- Nêu ý nghĩa khái quát: Câu tục ngữ khẳng định tình yêu thương, sự đồng cảm, sẻ chia giữa người với người là một đạo lý sống đẹp, nhân văn.

* Thân bài

- Giải thích

+ “Thương người”: yêu thương, quan tâm, giúp đỡ người khác.

+ “Như thể thương thân”: coi người khác như chính bản thân mình.

+ Ý nghĩa: Khuyên con người phải biết đồng cảm, chia sẻ, yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống.

- Bàn luận, phân tích

+ Tình thương là truyền thống đạo lý quý báu của dân tộc ta.

+ Trong cuộc sống, không ai có thể sống tách biệt, tình thương giúp gắn kết con người, làm xã hội nhân ái, tiến bộ.

+ Người biết yêu thương sẽ được mọi người quý mến, tin tưởng, góp phần xây dựng cuộc sống tốt đẹp.

- Dẫn chứng:

+ Trong dịch bệnh, thiên tai, ta thấy tinh thần đoàn kết “lá lành đùm lá rách”, sự hy sinh thầm lặng của các y bác sĩ, tình nguyện viên.

+ Nhiều tấm gương học sinh, thanh niên giúp bạn khó khăn, góp phần lan tỏa yêu thương.

- Phản đề: Ngược lại, những kẻ sống ích kỉ, vô cảm, thờ ơ trước nỗi đau người khác sẽ bị xa lánh, xã hội phê phán.

- Liên hệ bản thân

+ Học sinh cần biết quan tâm, sẻ chia với bạn bè, gia đình, cộng đồng.

+ Thực hiện yêu thương từ những việc nhỏ: giúp đỡ bạn trong học tập, tham gia hoạt động thiện nguyện, nói lời tử tế.

* Kết bài

- Khẳng định giá trị của câu tục ngữ: Lời dạy giản dị mà sâu sắc, mang tính nhân văn bền vững.

- Bài học nhận thức và hành động: Mỗi người hãy sống nhân ái, biết yêu thương người khác như yêu thương chính mình, để cuộc sống thêm ấm áp và ý nghĩa.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong dòng chảy của cuộc sống, con người không thể tồn tại đơn lẻ mà luôn gắn bó, nương tựa vào nhau. Bởi chính trong những phút giây khó khăn nhất, điều khiến ta mạnh mẽ vượt qua không chỉ là nghị lực bản thân, mà còn là tình yêu thương và sự sẻ chia từ những người xung quanh. Có lẽ vì thế mà cha ông ta đã gửi gắm vào kho tàng tục ngữ lời nhắn nhủ đầy nhân văn: “Thương người như thể thương thân”. Đây không chỉ là một lời răn dạy, mà còn là kim chỉ nam cho cách sống nghĩa tình của biết bao thế hệ người Việt.

“Thương người” là biết quan tâm, đồng cảm và giúp đỡ người khác khi họ gặp hoạn nạn, khó khăn. “Như thể thương thân” nghĩa là yêu thương người khác như chính bản thân mình, coi nỗi đau của người như nỗi đau của mình. Như vậy, câu tục ngữ đề cao tình thương, nhắc nhở mỗi chúng ta phải sống nhân ái, biết sẻ chia, biết đặt mình vào vị trí người khác để ứng xử một cách bao dung, nhân hậu.

Tình yêu thương vốn là truyền thống đạo lý quý báu của dân tộc ta. Ngàn đời nay, người Việt vẫn giữ đạo lý “lá lành đùm lá rách”, coi trọng nghĩa tình hơn vật chất. Sống trong cộng đồng, không ai có thể khẳng định rằng mình có thể đứng vững mà không cần đến sự giúp đỡ của người khác. Chính tình thương đã làm nên sợi dây gắn kết con người, biến xã hội trở thành một mái nhà lớn, nơi mỗi người được chở che và tiếp thêm sức mạnh. Một cộng đồng giàu lòng nhân ái mới có thể trở thành một xã hội văn minh, giàu đẹp.

Thực tế cuộc sống cho ta nhiều minh chứng sống động. Trong đại dịch Covid-19, khi mọi người phải đối diện với nỗi sợ hãi và mất mát, chính những “chiến binh áo trắng” đã kiên cường nơi tuyến đầu, hy sinh cả sức khỏe và hạnh phúc riêng để cứu lấy sinh mạng bệnh nhân. Hay trong những đợt bão lũ miền Trung, những chuyến xe chở đầy lương thực, quần áo, thuốc men từ khắp mọi miền đất nước đã hướng về vùng tâm lũ. Đó là tình thương, là nghĩa đồng bào cao quý mà câu tục ngữ muốn nhấn mạnh.

Tình thương không nhất thiết chỉ thể hiện qua những hành động lớn lao. Nhiều khi, nó bắt đầu từ những điều nhỏ bé trong đời thường: một lời động viên với bạn bè khi vấp ngã, một sự sẻ chia với người có hoàn cảnh khó khăn, hay đơn giản là nụ cười thân thiện dành cho nhau. Khi mỗi người biết sống yêu thương, xã hội sẽ trở nên ấm áp và đáng sống hơn. Ngược lại, kẻ sống vô cảm, ích kỷ, chỉ biết nghĩ cho bản thân mình sẽ dần bị cô lập, không nhận được sự tin yêu của cộng đồng.

Với thế hệ học sinh hôm nay, tình thương cần được bồi đắp từ những hành động nhỏ: biết giúp bạn cùng tiến bộ, biết quan tâm tới ông bà, cha mẹ, tích cực tham gia các hoạt động thiện nguyện. Yêu thương không phải lời nói suông, mà là hành động chân thành, là sự cho đi không đòi hỏi nhận lại.

“Thương người như thể thương thân” không chỉ là một lời dạy, mà còn là một triết lý sống sâu sắc. Giữa nhịp đời hối hả, tình yêu thương chính là ánh sáng xua tan bóng tối của sự vô cảm, là chiếc cầu nối gắn kết con người. Mỗi chúng ta hãy nuôi dưỡng và lan tỏa tình thương, để cuộc đời này luôn tràn ngập hơi ấm của sự nhân hậu và sẻ chia.