Văn bản ngữ liệu

10 QUY LUẬT CUỘC SỐNG

(Trích)

[1] Những ai tự hào với kết quả công việc của mình và luôn cố gắng tạo ra trải nghiệm ngày càng ý nghĩa hơn cho người thưởng thức là những người luôn thành công trong bất cứ hoàn cảnh nào. Ngay cả nhân viên phục vụ ở một tiệm bán thức ăn nhanh cũng có thể được xem là thành công khi anh ta dốc hết sức mình cho công việc: vừa nhận đơn đặt hàng qua điện thoại, vừa tươi cười với thực khách, vừa nhanh tay đóng gói thực phẩm khách mua về,...

[2] Bất cứ việc gì cũng đòi hỏi chúng ta phải thật sự chú tâm, giống như những nghệ sĩ trên sân khấu. Nếu bạn làm vì niềm vui, sự phấn khởi, vì những thử thách mà công việc ấy mang đến cho bạn và lòng tự hào về những gì làm được, bạn sẽ không ngừng phát triển bản thân. Nếu làm việc chỉ vì danh tiếng, tư lợi bạn sẽ dậm chân tại chỗ. Suy cho cùng, sự khen tặng, ái mộ mọi người dành cho bạn rồi cũng tan biến đi, khi cảm giác mới lạ trong họ không còn nữa. Còn nếu bạn muốn lặp lại những việc tương tự chỉ để nhận lấy những lời khen cũ rích thì bạn sẽ chẳng có động lực nội tại nào thúc đẩy bản thân tiến bước xa hơn.

(Trích, 10 quy luật cuộc sống- Dan Sulivan Catherine Nomura, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2019, tr. 49 - 50).

Văn bản trên thuộc kiểu văn bản gì?

Vấn đề: Muốn thành công, con người phải làm việc tận tâm, chú tâm và tìm thấy niềm vui trong công việc thay vì chạy theo danh tiếng hay tư lợi.

Nhằm chứng minh rằng dù ở công việc bình thường, nhỏ bé, nếu con người làm việc hết mình và tự hào với kết quả, họ vẫn có thể thành công.

Biện pháp so sánh; tác dụng: nhấn mạnh sự tập trung, tận tâm và trách nhiệm cao mà mỗi người cần có trong công việc.

- Làm việc vì niềm vui, sự tự hào, thử thách → giúp phát triển bản thân.

- Làm việc chỉ vì danh tiếng, tư lợi → khiến con người dậm chân tại chỗ, không tiến xa.

Sự chú tâm trong công việc, niềm vui, sự phấn khởi, tinh thần đón nhận thử thách và lòng tự hào về những gì mình làm được.

Vì danh tiếng và sự ngưỡng mộ chỉ là nhất thời; cảm giác mới lạ trong lòng người khác sẽ dần phai nhạt, không tạo động lực bền vững cho sự phát triển.

- Luận đề: Thành công đến từ sự tận tâm, chú tâm và niềm vui trong công việc, không phải từ danh tiếng hay tư lợi.

- Luận điểm 1: Người thành công là người hết mình, tận tâm với công việc, bất kể ở vị trí nào.

- Luận điểm 2: Nếu chỉ làm việc vì danh tiếng và lợi ích cá nhân, con người sẽ dậm chân tại chỗ, thiếu động lực phát triển.

Phải biết yêu thích, tận tâm với công việc mình đang làm; tìm thấy niềm vui, sự tự hào trong lao động; không chạy theo danh lợi bên ngoài mà quên đi giá trị thật sự của bản thân.

Em đồng ý với suy nghĩ của tác giả. Vì khi có nhiều trải nghiệm sẽ giúp ta trưởng thành hơn, biết lựa chọn và đưa ra quyết định đúng đắn.

Gợi ý:

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: làm công việc với tâm huyết và lòng tự hào

c. Hệ thống ý

- Khi làm công việc với tâm huyết và lòng tự hào, con người sẽ cảm nhận được niềm vui và sự hứng khởi trong từng hành động của mình.

- Dù là công việc nhỏ hay lớn, nếu chúng ta đặt hết tâm sức vào đó và tạo ra những trải nghiệm ý nghĩa cho người khác, chúng ta sẽ luôn cảm thấy thành công, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Ví dụ, ngay cả một nhân viên phục vụ ở tiệm ăn nhanh, nếu anh ta làm việc với sự chăm sóc và nhiệt huyết, sẽ không chỉ mang đến sự hài lòng cho khách hàng mà còn cảm thấy tự hào về công việc của mình.

- Ngược lại, nếu chỉ làm vì danh tiếng hay lợi ích cá nhân, chúng ta sẽ không có động lực thực sự để phát triển bản thân. Thành công không đến từ những lời khen tạm thời, mà từ sự tận tâm, nỗ lực không ngừng để hoàn thiện mình.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Bố cục rõ ràng, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, mỗi công việc chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người làm nó bằng tâm huyết và lòng tự hào. Khi đặt cả trái tim vào công việc, chúng ta sẽ cảm nhận được niềm vui, sự hứng khởi và giá trị trong từng hành động nhỏ bé nhất. Dù ở bất cứ vị trí nào, chỉ cần sống hết mình, cống hiến hết sức, ta sẽ thấy bản thân thành công. Một nhân viên phục vụ ở tiệm ăn nhanh, nếu vừa nhanh nhẹn nhận đơn, vừa tươi cười với khách hàng, vừa tận tâm đóng gói món ăn, hẳn cũng xứng đáng được gọi là thành công. Bởi lúc ấy, anh ta không chỉ mang lại sự hài lòng cho người khác mà còn cảm thấy tự hào về chính công việc của mình. Ngược lại, nếu làm việc chỉ để tìm kiếm danh tiếng hay lợi ích cá nhân, chúng ta sẽ chẳng có động lực nội tại để phát triển bản thân. Thành công không đến từ những lời khen phù phiếm, mà đến từ sự tận tâm, nỗ lực không ngừng để hoàn thiện chính mình. Vì vậy, sống có trách nhiệm và làm việc bằng tất cả nhiệt huyết mới là cách để ta tạo ra giá trị thật sự và tìm thấy niềm hạnh phúc bền vững trong cuộc đời.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Có chí thì nên

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài

- Dẫn dắt: Trong cuộc sống, ai cũng mong muốn đạt được thành công, nhưng con đường đi đến đích không bao giờ bằng phẳng.

- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Câu tục ngữ “Có chí thì nên” là lời khẳng định ý nghĩa, sức mạnh của ý chí, nghị lực trong việc chinh phục khó khăn và đạt tới thành công.

* Thân bài

- Giải thích

+ “Chí”: là ý chí, nghị lực, quyết tâm, sự kiên trì không ngại khó khăn.

+ “Nên”: là thành công, đạt được mục đích.

→ Câu tục ngữ khẳng định: chỉ cần có ý chí và quyết tâm bền bỉ thì con người sẽ đạt được kết quả tốt đẹp.

- Bàn luận – Phân tích

+ Ý chí, nghị lực giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách.

+ Kiên trì là động lực đưa con người đến thành công, kể cả trong những hoàn cảnh khắc nghiệt nhất.

+ Người có ý chí luôn biết đứng lên sau thất bại, coi khó khăn là cơ hội rèn luyện bản thân.

- Dẫn chứng minh họa

+ Truyền thống dân tộc: Trải qua bao cuộc chiến đấu gian khổ, nhân dân ta với ý chí kiên cường đã giành độc lập, tự do.

+ Trong khoa học: Thomas Edison thất bại hàng nghìn lần mới phát minh ra bóng đèn điện.

+ Trong học tập: Nhiều học sinh vượt lên hoàn cảnh khó khăn, nhờ quyết tâm đã vươn lên đạt thành tích xuất sắc.

- Mở rộng, phản đề

+ Tuy nhiên, ý chí phải đi kèm với hành động đúng đắn, khoa học thì mới thành công.

+ Phê phán: những người lười biếng, nản chí, dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn.

- Bài học nhận thức và hành động

+ Mỗi người cần rèn luyện ý chí, lòng kiên trì, không ngại gian khổ.

+ Biết kết hợp ý chí với tri thức, phương pháp đúng đắn để đạt được mục tiêu.

* Kết bài

- Khẳng định lại giá trị sâu sắc của câu tục ngữ “Có chí thì nên”.

- Liên hệ bản thân: Học sinh cần nuôi dưỡng ý chí, kiên trì trong học tập và cuộc sống để thực hiện ước mơ, xây dựng tương lai.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, ai cũng ấp ủ cho mình những ước mơ, hoài bão. Thế nhưng, để biến ước mơ thành hiện thực không bao giờ là một hành trình dễ dàng. Con đường đi đến thành công thường đầy rẫy chông gai, thử thách. Ông cha ta từ ngàn xưa đã đúc kết một kinh nghiệm quý báu, gửi gắm trong câu tục ngữ: “Có chí thì nên.” Đây không chỉ là lời nhắn nhủ mà còn là kim chỉ nam định hướng cho bao thế hệ người Việt về ý chí và nghị lực sống.

Trước hết, ta cần hiểu “chí” là ý chí, nghị lực, sự quyết tâm bền bỉ trong hành động; “nên” là thành công, đạt được mục đích. Như vậy, câu tục ngữ muốn khẳng định: chỉ cần có quyết tâm, kiên trì vượt khó thì nhất định sẽ gặt hái thành công. Ý chí chính là sức mạnh tinh thần to lớn giúp con người chiến thắng nghịch cảnh.

Thực tế cho thấy, trong mọi lĩnh vực, những ai có ý chí kiên cường sẽ có cơ hội vươn lên và chạm tới đỉnh cao. Người có chí biết biến khó khăn thành động lực, biết đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã. Ý chí khiến con người không ngừng cố gắng, rèn luyện bản thân, mở rộng tri thức để khẳng định giá trị của mình. Ngược lại, kẻ thiếu ý chí thường dễ bỏ cuộc, sống buông xuôi, và khó có thể tạo dựng được thành công bền vững.

Lịch sử dân tộc ta đã minh chứng cho sức mạnh phi thường của ý chí. Trong suốt hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, dân tộc Việt Nam dù nhỏ bé nhưng nhờ ý chí kiên cường, bất khuất đã vượt qua mọi kẻ thù xâm lược hùng mạnh, giành độc lập, tự do. Trong khoa học, ta không thể không nhắc đến Thomas Edison – nhà phát minh nổi tiếng thế giới. Ông đã thất bại hàng nghìn lần trước khi thành công chế tạo bóng đèn điện, và chính ý chí bền bỉ đã giúp ông làm nên kỳ tích. Trong cuộc sống hằng ngày, biết bao tấm gương học sinh nghèo vượt khó, nhờ quyết tâm và nghị lực đã đạt thành tích xuất sắc, trở thành niềm tự hào của gia đình và xã hội.

Tuy nhiên, ý chí không phải là tất cả. Nếu chỉ có nghị lực mà thiếu phương pháp đúng đắn, thiếu tri thức khoa học thì khó đạt được thành công trọn vẹn. Do đó, ngoài việc rèn luyện ý chí, mỗi người cần học tập, lao động một cách sáng tạo, khoa học để con đường đi đến mục tiêu trở nên ngắn hơn, vững chắc hơn. Đồng thời, cần phê phán thói quen nản chí, bỏ cuộc giữa chừng hoặc chỉ biết mơ ước mà không hành động.

Câu tục ngữ “Có chí thì nên” đã để lại cho chúng ta một bài học sâu sắc: mỗi người cần rèn luyện cho mình ý chí bền bỉ, kiên cường để vượt qua thử thách. Đặc biệt, thế hệ trẻ hôm nay – những chủ nhân tương lai của đất nước – càng phải biết nuôi dưỡng ý chí, rèn luyện bản thân, quyết tâm theo đuổi lý tưởng để góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.

“Có chí thì nên” – đó là chân lý giản dị mà sâu sắc. Bằng chính ý chí, nghị lực và sự kiên trì, mỗi người sẽ tự vẽ nên con đường thành công của mình. Và cũng nhờ ý chí ấy, dân tộc ta, con người ta sẽ ngày càng vững vàng hơn trên hành trình tiến tới tương lai tươi sáng.