NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY

Làng kia có một viên lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi.

Một hôm nọ, Cải với Ngô đánh nhau, rồi mang nhau đi kiện. Cải sợ kém thế, lót trước cho thầy lí năm đồng. Ngô biện chè lá những mười đồng. Khi xử kiện, thầy lí nói:

- Thằng Cải đánh thằng Ngô đau hơn, phạt một chục roi.

Cải vội xòe năm ngón tay, ngẩng mặt nhìn thầy lí, khẽ bẩm:

- Xin xét lại, lẽ phải về con mà!

Thầy lí cũng xòe năm ngón tai trái úp lên trên năm ngón tay mặt, nói:

Tao biết mày phải… nhưng nó lại phải… bằng hai mày!

(SGK Ngữ văn 10, Trang 80, Tập I, NXBGD 2006)

Xác định đề tài và cốt truyện của câu truyện trên

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: tầm quan trọng của sống có trách nhiệm và ý thức cộng đồng.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Trong xã hội hiện nay, nhiều bạn trẻ dễ chạy theo trào lưu, hình thức bên ngoài mà quên đi những giá trị tinh thần và trách nhiệm với cộng đồng.

- Nêu vấn đề nghị luận: Sống có trách nhiệm và ý thức cộng đồng là yếu tố quan trọng để xây dựng xã hội văn minh, hòa thuận và phát triển bền vững.

* Thân bài:

- Giải thích vấn đề:

+ Sống có trách nhiệm là biết thực hiện nghĩa vụ, nghĩa cử đúng đắn với bản thân, gia đình và xã hội.

+ Ý thức cộng đồng là nhận thức và hành động vì lợi ích chung, tôn trọng quyền lợi và nhu cầu của người khác.

- Biểu hiện của việc thiếu trách nhiệm và ý thức cộng đồng:

+ Chạy theo trào lưu, thích thể hiện hình thức mà không quan tâm đến hậu quả.

+ Bỏ qua nghĩa vụ học tập, công việc hoặc trách nhiệm với gia đình, cộng đồng.

+ Gây ra những hành vi tiêu cực, thiếu văn minh như lãng phí, phá hoại môi trường, bạo lực mạng xã hội.

- Ý nghĩa của sống có trách nhiệm và ý thức cộng đồng:

+ Giúp mỗi người phát triển nhân cách toàn diện, có đạo đức và lối sống lành mạnh.

+ Góp phần xây dựng xã hội hòa thuận, công bằng và văn minh.

+ Tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững, giảm xung đột, tăng sự gắn kết cộng đồng.

- Bài học và rèn luyện:

+ Mỗi người cần nhận thức trách nhiệm của bản thân và tác động đến cộng đồng.

+ Hành động vì lợi ích chung, tham gia các hoạt động xã hội, giúp đỡ người khác.

+ Loại bỏ những hành vi chạy theo trào lưu vô bổ, hình thức, coi trọng giá trị tinh thần.

* Kết bài:

- Khẳng định tầm quan trọng của sống có trách nhiệm và ý thức cộng đồng trong xã hội hiện nay.

- Gợi mở: mỗi cá nhân cần tự rèn luyện, góp phần xây dựng xã hội văn minh, phát triển bền vững.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng. 

Bài viết tham khảo

Trong xã hội hiện nay, không khó để nhận thấy nhiều bạn trẻ dễ bị cuốn theo trào lưu, chạy theo hình thức bên ngoài mà quên đi giá trị tinh thần và trách nhiệm đối với cộng đồng. Họ chú trọng vẻ bề ngoài, thích thể hiện trên mạng xã hội hay tham gia các phong trào mà không quan tâm đến hậu quả hay tác động đến người khác. Tình trạng này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc rèn luyện lối sống có trách nhiệm và ý thức cộng đồng để xây dựng xã hội văn minh, hài hòa và phát triển bền vững.

Sống có trách nhiệm là nhận thức rõ ràng về nghĩa vụ của bản thân đối với gia đình, nhà trường và xã hội. Nó không chỉ là hoàn thành công việc, học tập hay nghĩa vụ cá nhân, mà còn bao gồm việc tuân thủ quy định, bảo vệ môi trường, tôn trọng người khác và đóng góp tích cực vào cộng đồng. Ý thức cộng đồng thể hiện ở việc biết quan tâm đến lợi ích chung, chia sẻ và giúp đỡ những người xung quanh, đồng thời hành động sao cho lợi ích cá nhân không làm tổn hại đến người khác. Khi mỗi người thực hiện được trách nhiệm của mình, xã hội sẽ trở nên văn minh, công bằng và hài hòa.

Ngược lại, thiếu trách nhiệm và ý thức cộng đồng sẽ dẫn đến những hậu quả tiêu cực. Việc chạy theo trào lưu mà quên đi nghĩa vụ cá nhân có thể khiến học sinh bỏ bê học tập, nhân viên lơ là công việc, và mọi người dễ có những hành vi ích kỷ, phá hoại môi trường, hoặc bạo lực trên mạng. Điều này không chỉ ảnh hưởng xấu đến bản thân mà còn làm suy giảm tinh thần đoàn kết, tạo ra một xã hội lỏng lẻo, thiếu gắn kết và văn hóa ứng xử. Sự thiếu trách nhiệm khiến các mối quan hệ trở nên căng thẳng, lòng tin giữa con người bị giảm sút và giá trị tinh thần bị xem nhẹ.

Sống có trách nhiệm và ý thức cộng đồng mang lại nhiều lợi ích lâu dài cho mỗi cá nhân và toàn xã hội. Nó giúp mỗi người phát triển nhân cách toàn diện, rèn luyện đạo đức, hình thành thói quen sống lành mạnh và biết quan tâm đến người khác. Một cộng đồng mà mọi người đều biết hành xử có trách nhiệm, quan tâm đến lợi ích chung sẽ trở nên đoàn kết, giảm xung đột và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững. Khi mỗi cá nhân nhận thức rõ trách nhiệm và hành động vì cộng đồng, xã hội sẽ công bằng, hòa thuận và phát triển ổn định, đồng thời mọi người cũng nhận được sự tôn trọng và thiện cảm từ những người xung quanh.

Mỗi cá nhân cần tự rèn luyện và nâng cao ý thức sống có trách nhiệm, biết tham gia các hoạt động xã hội, giúp đỡ người khác và loại bỏ những hành vi chạy theo trào lưu vô bổ. Việc trân trọng giá trị tinh thần, thực hiện nghĩa vụ đối với bản thân và cộng đồng sẽ góp phần xây dựng xã hội văn minh, đoàn kết và phát triển bền vững. Khi đó, trách nhiệm cá nhân và ý thức cộng đồng trở thành nền tảng vững chắc giúp mỗi người sống có ích, đồng thời đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của xã hội.

- Diễn ra trong làng xưa, tại phiên tòa của viên lí trưởng.

- Bối cảnh quen thuộc với đời sống dân gian, nơi pháp luật còn bị chi phối bởi hối lộ và mánh khóe.