BỨC THƯ CỦA THỦ LĨNH DA ĐỎ

(1) Không khí quả là người quý giá với người da đỏ bởi lẽ bầu không khí này là của chung, muông thú, cây cối và con người cùng nhau hít thở. Người da trắng cũng cùng chia sẻ, hít thở bầu không khí đó. Nhưng hình như người da trắng chẳng để ý gì đến nó. Nếu chúng tôi bán cho Ngài mảnh đất này, Ngài phải nhớ rằng không khí đối với chúng tôi là vô cùng quý giá và phải chia sẻ linh hồn với tất cả cuộc sống mà không khí ban cho. Ngọn gió mang lại hơi thở đầu tiên của cha ông chúng tôi và cũng nhận lại hơi thở cuối cùng của họ. Nếu có bán cho Ngài mảnh đất này, Ngài phải giữ gìn và làm cho nó thành một nơi thiêng liêng cho ngay cả người da trắng cũng có thể thưởng thức được những làn gió thấm đượm hương hoa đồng cỏ. 

(2) Như vậy, chúng tôi mới cân nhắc những ý muốn mua mảnh đất này của Ngài. Nếu có quyết định chấp nhận yêu cầu của Ngài, chúng tôi phải đưa ra một điều kiện – đó là, người da trắng phải đối xử với các muông thú sống trên mảnh đất này như những người anh em. 

(3) Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác. Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua. Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu nổi tại sao một con ngựa sắt nhả khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chúng tôi chỉ giết để duy trì cuộc sống. Con người là gì, nếu cuộc sống thiếu những con thú? Và nếu chúng ra đi, thì con người cũng sẽ chết dần chết mòn vì nỗi buồn cô đơn về tinh thần, bởi lẽ điều gì sẽ xảy đến với con thú thì cũng chính xảy ra đối với con người. Mọi vật trên đời đều có sự ràng buộc. 

(4) Ngài phải dạy cho con cháu rằng mảnh đất dưới chân chúng là những nắm tro tàn của cha ông chúng tôi, và vì thế, chúng phải kính trọng đất đai. Ngài phải bảo chúng rằng đất đai giàu có được là do nhiều mạng sống của chủng tộc chúng tôi bồi đắp nên. Hãy khuyên bảo chúng như chúng tôi thường dạy con cháu mình: Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của đất. Con người chưa biết làm tổ để sống, con người giản đơn là một sợi tơ trong cái tổ sống đó mà thôi. Điều gì con người làm cho tổ sống đó, tức là làm cho chính mình. 

(5) Ngay cả đối với người da trắng, họ được đi cùng và nói chuyện với chúng như người bạn đối với người bạn, cũng không thể nào tránh khỏi số phận chung của con người. Sau hết chúng ta có thể trở thành anh em và hãy chờ xem. Nhưng điều mà chúng tôi biết trước được là đến một ngày nào đó người da trắng sẽ hiểu là chúng ta có cùng một Chúa, có thể lúc này Ngài nghĩ Ngài có Người (Chúa) nên Ngài muốn có mảnh đất này của chúng tôi. Nhưng Ngài sẽ không thể nào có được. Người là vị chúa của con người và tình cảm của Người sẽ được chia sẻ công bằng cho người da đỏ cũng như người da trắng. Mảnh đất này đối với Người là quý giá và làm tổn hại đến mảnh đất là khinh rẻ Đấng tạo thế. Người da trắng cũng vậy, rồi sẽ qua đi và còn sớm hơn tất cả các bộ lạc khác. Làm ô uế nấm mồ của Ngài, thì một đêm nào đó Ngài sẽ chết vì ngạt thở trên đất hoang mạc của Ngài. 

(Trích Bức thư của thủ lĩnh da đỏ – Xi-at-tơn, 

Theo tài liệu Quản lí môi trường phụ vụ phát triển bền vững, NXB Giáo dục, 2017)

Xác định phương thức biểu đạt của văn bản trên.

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: tôn trọng sự khác biệt.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài 

- Giới thiệu thực trạng: Trong cuộc sống, mỗi người đều có tính cách, quan điểm, sở thích và cách ứng xử khác nhau.

- Dẫn dắt đến vấn đề: Việc tôn trọng sự khác biệt là yếu tố quan trọng để duy trì sự hòa hợp, đoàn kết trong gia đình, cộng đồng và xã hội.

* Thân bài

- Giải thích vấn đề

+ Sự khác biệt là điều tự nhiên: không ai giống ai hoàn toàn về tính cách, quan điểm hay sở thích.

+ Tôn trọng sự khác biệt là thừa nhận quyền cá nhân của mỗi người, không áp đặt ý kiến, không coi thường người khác.

- Bàn luận

+ Ý nghĩa của việc tôn trọng sự khác biệt:

•        Giúp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, tránh mâu thuẫn, xung đột.

•        Góp phần phát triển xã hội đa dạng, sáng tạo, nơi mỗi người đều có cơ hội thể hiện bản thân.

+ Hậu quả nếu không tôn trọng sự khác biệt:

•        Gây xung đột, bất hòa trong gia đình, trường học, nơi làm việc.

•        Kìm hãm sự phát triển cá nhân và xã hội, tạo môi trường thiếu nhân văn.

- Biểu hiện

+ Sự hợp tác trong nhóm học tập, công việc sẽ hiệu quả hơn nếu mọi người tôn trọng ý kiến khác nhau.

+ hấp nhận sở thích, phong cách sống riêng của bạn bè, đồng nghiệp.

- Liên hệ bản thân

+ Bản thân cần rèn luyện: lắng nghe, đồng cảm, không phán xét người khác, học cách hòa nhập với những quan điểm khác biệt.

* Kết bài 

- Tôn trọng sự khác biệt là thái độ sống văn minh, là biểu hiện của sự hiểu biết, lòng khoan dung và trách nhiệm xã hội.

- Mỗi người cần học cách trân trọng sự khác biệt để xây dựng xã hội hòa hợp, đa dạng và phát triển bền vững.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng. 

Bài viết tham khảo

Trong đời sống hàng ngày, chúng ta thường gặp nhiều người có tính cách, quan điểm và sở thích khác nhau. Sự đa dạng này là điều tự nhiên, bởi mỗi con người đều mang trong mình một cá tính riêng biệt. Thế nhưng, trong thực tế, không phải ai cũng biết cách trân trọng và tôn trọng sự khác biệt, dẫn đến nhiều xung đột, mâu thuẫn trong quan hệ xã hội. Chính vì vậy, học cách tôn trọng sự khác biệt là một yêu cầu quan trọng để duy trì hòa hợp và phát triển trong cộng đồng.

Sự khác biệt giữa con người là điều không thể tránh khỏi. Nó biểu hiện ở tính cách, sở thích, quan điểm, lối sống và cách ứng xử của mỗi người. Tôn trọng sự khác biệt không có nghĩa là thỏa hiệp hoàn toàn hay nhún nhường trước ý kiến trái ngược, mà là thừa nhận quyền sống, quyền phát triển và quyền bày tỏ quan điểm của người khác. Khi biết tôn trọng sự khác biệt, con người sẽ xây dựng được mối quan hệ chân thành, tránh những xung đột không đáng có và cùng nhau tạo ra môi trường sống tích cực. Ngược lại, việc phủ nhận, coi thường hay áp đặt người khác sẽ dẫn đến bất hòa, mất niềm tin và giảm hiệu quả hợp tác trong mọi lĩnh vực.

Việc tôn trọng sự khác biệt mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Trong học tập và công việc, nhóm nào biết lắng nghe và trân trọng ý kiến khác nhau sẽ dễ dàng đưa ra những giải pháp sáng tạo, hợp lý hơn. Trong đời sống cá nhân, tôn trọng sở thích, phong cách sống của bạn bè, đồng nghiệp hay thành viên gia đình sẽ giúp mối quan hệ bền chặt, hài hòa. Ngay cả trong xã hội rộng lớn, việc thừa nhận sự đa dạng về văn hóa, tín ngưỡng, quan điểm sống cũng góp phần xây dựng một cộng đồng nhân văn, văn minh và phát triển bền vững.

Bản thân mỗi người cũng cần rèn luyện thái độ tôn trọng sự khác biệt. Điều đó bắt đầu từ việc lắng nghe người khác một cách chân thành, đồng cảm với hoàn cảnh và quan điểm của họ, tránh phán xét hay áp đặt ý kiến của bản thân. Khi gặp sự khác biệt, chúng ta nên học cách trao đổi, thảo luận văn minh, từ đó hiểu nhau hơn và phát triển bản thân. Tôn trọng sự khác biệt không chỉ là biểu hiện của văn hóa ứng xử mà còn là cách mỗi người thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng.

Tôn trọng sự khác biệt là biểu hiện của sự hiểu biết, khoan dung và trách nhiệm xã hội. Mỗi cá nhân cần trân trọng và duy trì thái độ này để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, góp phần tạo ra một xã hội hòa hợp, đa dạng và phát triển bền vững.

Bức thư phê phán thái độ thờ ơ, tàn nhẫn và hành động coi thường thiên nhiên, đất đai và sinh vật của người da trắng, cụ thể là:

- Chỉ quan tâm đến lợi ích vật chất (ví dụ: con ngựa sắt, đoàn tàu) mà bỏ qua sinh mạng và giá trị của các loài vật.

- Bắn giết trâu rừng vô tội, phá hủy môi trường sống của động vật.

- Thiếu tôn trọng mảnh đất thiêng liêng, không nhận thức mối quan hệ ràng buộc giữa con người và thiên nhiên.