I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

Hôm mai trong chốn thâm khuê,

Kẻ đường kim chỉ, người nghề bút nghiên.

Canh khuya bạn với sách đèn,

Mỏi lưng chàng mới tựa bên cạnh nàng.

Phải khi liếc mắt trông chàng,

Thấy râu mọc ngược ở ngang dưới cằm.

Vô tâm xui bỗng gia tâm,

Dao con sẵn đấy, mới cầm lên tay.

Vừa giơ sắp tiễn cho tày,

Giật mình chàng đã tỉnh ngay bấy giờ.

Ngán thay sửa dép ruộng dưa,

Dẫu ngay cho chết, cũng ngờ rằng gian.

Thất thần nào kịp hỏi han,

Một lời la lối rằng toan giết người,

Song thân nghe tiếng rụng rời,

Rằng: "Sao khuya khoắt mà lời gớm thay?"

Thưa rằng: "Giấc bướm vừa say,

"Dao con nàng bỗng cầm tay kề gần.

"Hai vai hộ có quỷ thần,

"Thực hư đôi lẽ xin phân cho tường."

Nàng vâng thưa hết mọi đường,

Rằng: "Từ gảy khúc loan hoàng đến nay

Án kia nâng để ngang mày,

Sạch trong một tiết, thảo ngay một bề.

Bởi chàng đèn sách mỏi mê,

Gối Ôn Công thủa giấc hòe thiu thiu.

Thấy râu mọc chút chẳng đều,

Cầm dao tiễn để một chiều như nhau.

Há rằng có phụ tình đâu

Muôn trông xét đến tình đầu kẻo oan.

Thác đi phỏng lại sinh hoàn,

"Thì đem lá phổi buồng gan giãi bày".

Cô, công rằng: "Bảo cho hay,

Trộm hương, cắp phấn cũng đầy chan chan.

Mấy người một ngựa một an,

Nay Trương, mai Lý thế gian hiếm gì?

Ấy may mà tỉnh ngay đi,

Đỉnh-đình-đinh nữa có khi còn đời.

Sự này chớ lấy làm chơi",

Sai người tức khắc đến mời Mãng Ông.

Trách rằng: "Sự mới lạ lùng,

Sinh con ai dễ sinh lòng ấy đâu?

Sắt cầm bỗng dở dang nhau,

Say đâu với đứa trong dâu hẹn hò.

Sông kia còn có kẻ dò,

Lòng người ai dễ mà đo cho cùng.”

(Trích Quan Âm Thị Kính, in trong Tổng tập Văn học Việt Nam,

Trung tâm Khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia, Nxb Khoa học Xã hội, H.2000)

(0,5 điểm) Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Hoàn cảnh trớ trêu: Thị Kính chỉ vì tấm lòng chăm sóc chồng mà bị nghi oan là kẻ giết người.

- Tính cách, phẩm chất:

+ Hiền thục, nhẫn nhịn, cam chịu.

+ Trình bày lời lẽ rõ ràng, chân thành, không biện minh gay gắt, thể hiện sự trong sạch.

+ Tôn trọng chồng, trung hậu, giữ gìn đạo nghĩa làm vợ.

- Nỗi oan ức:

+ Bị hiểu lầm, đuổi khỏi nhà chồng một cách phũ phàng.

+ Không ai lắng nghe, dù nàng đã giãi bày cặn kẽ.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Việc sử dụng thời gian đúng cách.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

Giới thiệu vấn đề nghị luận.

2. Thân bài

* Giải thích + chứng minh

- Thời gian là khái niệm hết sức trừu tượng.

- Biểu thị sự biến đổi không ngừng của các hành động, sự việc cũng như khoảng kéo dài của chúng.

- Thời gian là vô hạn không ai nắm giữ được….

* Vai trò của thời gian

- Thời gian cho chúng ta thấy được sự biến đổi của vạn vật.

- Thời gian để con người tạo ra nhiều ý nghĩa: những thành tựu khoa học, phát minh vĩ đại, kì quan thế giới,...

- Thời gian thay đổi con người, giúp ta trưởng thành hơn từng ngày.

- Trải qua thời gian dài, con người cũng quên đi những nỗi đau về tinh thần.

- Thời gian mang cho chúng ta người thân, kỉ niệm, tuổi trẻ, niềm vui nỗi buồn,... nhưng cũng lấy những điều đó đi mất.

* Cách sử dụng thời gian của con người hiện nay

- Người biết tận dụng thời gian:

+ Trau dồi bản thân cả về vật chất, tinh thần.

+ Tạo ra nhiều của cải vật chất.

+ Biết tận hưởng cuộc sống.

- Người lãng phí thời gian:

+ Dành thời gian quý báu của mình vào mạng xã hội, những thú vui vô bổ, không có thời gian tiếp thu tri thức.

+ Không biết phân chia thời gian cho công việc, học tập và vui chơi, gây mất cân cân bằng trong cuộc sống.

- Thời gian có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của con người.

+ Cần biết tận dụng thời gian làm nhiều việc có ích hơn.

+ Phân chia thời gian hợp lí để làm việc, học tập và vui chơi, nghỉ ngơi giúp cân bằng cuộc sống.

3. Kết bài

Khái quát lại vấn đề nghị luận.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.