(4,0 điểm) Anh/ chị hãy viết văn bản nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá nội dung, nghệ thuật của bài thơ trên.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn thuyết minh

- Học sinh biết tạo lập một bài văn thuyết minh đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần thuyết minh

Phân tích, đánh giá chủ đề và nét đặc sắc nghệ thuật bài thơ Cánh đồng buổi chiều.

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Khoa Điềm: nhà thơ trưởng thành trong thời chống Mỹ, sau đổi mới vẫn sáng tác giàu suy tư, gắn bó với quê hương, con người Việt Nam.

- Giới thiệu bài thơ Cánh đồng buổi chiều: khắc họa hình ảnh cánh đồng và người nông dân, từ đó gửi gắm suy ngẫm về công sức lao động và giá trị của những điều bình dị.

- Nêu khái quát nội dung và nghệ thuật: bài thơ vừa mang hơi thở trữ tình vừa có chiều sâu chiêm nghiệm, kết hợp hình ảnh chân thực với giọng thơ suy tư.

2. Thân bài

* Nội dung

- Bức tranh cánh đồng buổi chiều giàu hương sắc và âm thanh

+ Hình ảnh: gốc rạ lởm chởm, mùi lúa khoai, tiếng reo cỏ may, rặng tre… → tái hiện khung cảnh làng quê sau mùa gặt, bình dị và gần gũi.

+ Không gian và thời gian: buổi chiều mùa thu → gợi cảm giác êm đềm, thân thuộc.

- Những suy ngẫm về công sức và số phận người nông dân

+ Nhà thơ tìm “hạt mồ hôi bỏ quên” → biểu tượng cho công sức lặng lẽ, vất vả của người lao động.

+ Liên tưởng đến những người đã khuất, đang sống âm thầm sau rặng tre → gợi sự hi sinh, bền bỉ nhưng ít được nhớ tới.

+ Phê phán sự vô tâm của xã hội: “mồ hôi trở nên quá rẻ, kẻ ranh ma trở nên quá giàu” → nỗi trăn trở về bất công trong lao động và hưởng thụ.

- Niềm trân trọng và đồng cảm với người nông dân

+ Nhà thơ trở về cánh đồng, hít sâu hương no ấm → nhận ra những “tháng ngày bỏ quên” trong khuôn mặt đen sạm.

+ Hình ảnh cuối: “lặng lẽ nối gót người nông dân… trái tim lăn tròn êm ả” → thái độ đồng hành, sẻ chia và trân trọng.

→ Thông điệp: Nhắc nhở con người biết tri ân lao động, trân trọng những giá trị bình dị và những con người thầm lặng nuôi dưỡng cuộc sống.

* Nghệ thuật

- Hình ảnh chân thực, gần gũi, giàu sức gợi (gốc rạ, mùi khoai, rặng tre, sao hôm…).

- Giọng thơ kết hợp trữ tình và suy tưởng, xen lẫn cảm xúc ngợi ca, trăn trở.

- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: nhân hóa (“tiếng reo cỏ may”), ẩn dụ (“hạt mồ hôi bỏ quên”), đối lập (“mồ hôi… quá rẻ – kẻ ranh ma… quá giàu”).

- Nhịp thơ chậm rãi, phù hợp với bước chân và nhịp suy ngẫm của nhà thơ.

3. Kết bài

- Khẳng định giá trị nội dung: Bài thơ là lời tri ân sâu sắc với người nông dân và khơi gợi ý thức trân trọng lao động.

- Khẳng định giá trị nghệ thuật: Giản dị mà sâu sắc, giàu hình ảnh và cảm xúc.

- Mở rộng: Tác phẩm góp phần nuôi dưỡng tình yêu quê hương, ý thức sống biết ơn và sẻ chia trong mỗi người.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.