RAMA VÀ RAVANA XUẤT TRẬN

(Trích Sử thi Ra-ma-ya-na - Ấn Độ)

Khi Rama thấy những mũi tên của mình rơi xuống không có hiệu lực gì, trong khi đó thì chiếc đinh ba vẫn cứ bay về phía chàng, trong chốc lát chàng đã mất bình tĩnh. Khi nó bay tới quá gần, chàng liền đọc mấy câu thần chú rút từ trong đáy sâu của người chàng, và trong khi chàng đưa ra câu thần chú, bí mật và chọn đúng lúc, thì chiếc đinh ba rơi xuống. Ravana, tin chắc với chiếc đinh ba này, thế nào cũng sẽ thắng Rama, rất kinh ngạc thấy nó rơi xuống gần bên lão, và trong giây phút lão muốn tìm hiểu xem kẻ thù có phải là một bậc thánh thần chăng mặc dầu trông có vẻ như một người trần tục. Ravana nghĩ thầm: “Có lẽ đây là vị thần tối cao. Hẳn có thể là ai nhỉ? Không phải Xiva, vì Xiva ủng hộ ta; hắn cũng không thể là Brahma vì phải có bốn mặt; cũng không thể là Vixnu vì đối với vũ khí của cả ba vị ta đều được miễn trừ cả. Có thể con người này là sinh vật hàng đầu, và là nguyên nhân chính dấu đằng sau toàn bộ vũ trụ. Nhưng dù hắn là ai đi nữa, ta cũng không dừng chiến đấu cho đến khi đánh bại và đập nát nó hoặc cuối cùng bắt cầm tù nó”.

Với quyết tâm đó, Ravana tung ra một loại vũ khí có thể sinh những con rắn quái gở phun ra lửa và nọc độc, với những cái nanh đồ sộ và những con mắt đỏ ngầu; chúng xông tới phóng nọc độc ra khắp các hướng.

Giờ Rama lại chọn một vũ khí tên là “Garuda” (có nghĩa là “đại bàng”); lập tức có hàng nghìn con đại bàng ở trên cao dùng móng vuốt và mỏ đánh vào những con rắn và tiêu diệt chúng. Thấy vũ khí này cũng thất bại, cơn giận của Ravana bùng lên tới mức điên cuồng cao độ, và lão mù quáng bắn lung tung ra khắp nẻo cho đến hết của túi tên. Những mũi tên của Rama chặn chúng lại giữa đường và xua chúng trở lại như thế nào mà mũi nhọn của chúng lại đâm vào ngực Ravana.

Tinh thần Ravana đã suy sụp. Lão nhận thấy đã cùng đường rồi. Tất cả những gì lão học được về vũ khí, và tất cả trang bị của lão đều không có chút giá trị nào và rõ ràng là đã đến chỗ cuối cùng của những biệt tài phá hoại của lão. Trong khi lão đang sụp đổ như vậy, thì tinh thần Rama lại vươn lên. Các chiến binh đã xáp lại gần nhau đến nỗi có thể đánh giáp lá cà với nhau được, và Rama nghĩ rằng đây là lúc tốt nhất để chặt đầu Ravana. Chàng bắn ra một mũi tên hình lưỡi liềm cắt luôn một trong mấy cái đầu của Ravana, và ném ra ngoài biển xa, và cứ thế tiếp tục luôn, nhưng cứ mỗi khi có một đầu rơi xuống, thì Ravana lại có phép thần làm cho một cái đầu khác lại mọc lên, thay vào đó. Vũ khí hình lưỡi liềm của Rama vẫn bận rộn luôn vì đầu của Ravana cứ mọc lại luôn. Rama liền cắt đứt những cánh tay của lão, nhưng tay cũng mọc lại; mỗi cánh tay rời ra lại đánh vào Matali cùng chiếc xe và cố phá hủy tất cả, và cái lưỡi trong cái đầu mới lại gào réo, chửi rủa và thách thức Rama. Trên mỗi cái đầu đã bị cắt của Ravana, bọn quỷ lớn, quỷ nhỏ xưa nay vẫn sợ Ravana, và phải vâng lệnh, phải làm vừa lòng lão, cùng nhau nhảy điệu nhảy của thần chết và vui chơi, hoan hỉ trên từng mảnh thịt. Giờ thì Ravana đã thất vọng. Những mũi tên của Rama đâm thủng hàng trăm chỗ trên cơ thể lão và làm cho lão yếu hẳn đi. Lúc này lão ngã ra bất tỉnh trên sàn xe. Thấy thế, tên đánh xe tháo lui và cho xe sang một bên. Matali rỉ tai Rama: “Đây là lúc kết liễu con quỷ này. Nó đã ngã xuống rồi. Làm đi, làm đi!”.

Nhưng Rama để cung sang một bên và nói: “Trong chiến tranh giết một người đã ngã lăn ra, là không đẹp. Ta sẽ đợi cho hắn tỉnh lại”. Và chàng đợi.

(Ramayana của tác giả Valmiki, NXB Đà Nẵng)

Chú thích:

Tóm tắt tác phẩm: Câu chuyện diễn ra ở vương quốc Kô-sa-la. Vua Đa-xa-ra-tha có bốn người con trai do ba bà vợ sinh ra. Ra-ma là con cả, hơn hẳn các em về tài đức. Vua cha có ý định nhường ngôi cho chàng nhưng vì lời hứa với bà vợ thứ Ka-kêy-i xinh đẹp nên đã đày Ra-ma vào rừng và trao ngôi lại cho Bha-ra-ta, con của Ka-kêy-i. Ra-ma cùng vợ là Xi-ta và em trai Lắc-ma-na vào rừng sống ẩn đật. Quỷ vương Ra-va-na lập mưu cướp Xi-ta đem về làm vợ. Mặc quỷ vướng dụ dỗ và ép buộc, Xi-ta vẫn kịch liệt chống cự. Chiến đấu với quỷ vương Ravana gặp rất nhiều khó khăn, Ravana vốn là con quỷ có mười đầu, đầu chặt xong lại mọc lên, nhưng nhờ sự giúp đỡ của Hanuman và nhờ có thanh kiếm thần của thần Brahma cấp cho nên Rama dã tiêu diệt được Ravana cứu được nàng Xi - ta. Nhưng sau đó, Ra-ma nghi ngờ tiết hạnh của Xi-ta và không muốn nhận lại nàng làm vợ. Để chứng tỏ lòng chung thuỷ của mình, Xi-ta đã nhảy vào lửa. Thần Lửa biết Xi-ta trong sạch nên đã cứu nàng. Ra-ma và Xi-ta trở về kinh đô.

Vị trí đoạn trích: Đoạn trích nằm ở phần chiến đấu của Rama và quỷ vương Ravana để cứu nàng Xi – ta.

Nêu sự kiện chính trong văn bản trên.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Cảm nhận về vẻ đẹp hình tượng người anh hùng Rama.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu về sử thi Ra-ma-ya-na – một trong hai bộ sử thi vĩ đại của Ấn Độ, ca ngợi những giá trị nhân văn và lí tưởng anh hùng.

- Dẫn dắt, giới thiệu nhân vật Rama trong đoạn trích Rama và Ravana xuất trận – biểu tượng cho người anh hùng sử thi lý tưởng.

* Thân bài:

a. Sức mạnh phi thường, dũng mãnh trong chiến đấu

- Rama bình tĩnh đối diện với Ravana – kẻ thù hùng mạnh có mười đầu, mười tay.

- Sử dụng vũ khí “Garuda” để hóa giải vũ khí rắn độc, bắn mũi tên lưỡi liềm chặt đầu, chặt tay Ravana.

- Luôn kiên cường, không nao núng trước kẻ thù.

b. Được thần linh che chở, là hiện thân của sức mạnh thiêng liêng

- Rama đọc thần chú khiến chiếc đinh ba rơi xuống.

- Rama được xem như vị thần tối cao, là “sinh vật hàng đầu, nguyên nhân chính của vũ trụ”.

- Hình tượng Rama gắn liền với niềm tin tôn giáo, thể hiện khát vọng về sức mạnh siêu nhiên bảo vệ công lý.

c. Tinh thần chính trực, trọng danh dự và lẽ công bằng

- Khi Ravana đã ngã xuống, Matali khuyên kết liễu, nhưng Rama từ chối vì “giết kẻ đã ngã là không đẹp”.

- Rama không chỉ mạnh mẽ mà còn cao thượng, coi trọng phẩm chất đạo đức trong chiến đấu.

d. Ý nghĩa hình tượng Rama

- Rama tiêu biểu cho lí tưởng anh hùng của người Ấn Độ cổ đại: dũng mãnh, công bằng, chính trực, bảo vệ chính nghĩa.

- Gửi gắm khát vọng vĩnh cửu của nhân loại về chiến thắng của cái thiện trước cái ác, ánh sáng trước bóng tối.

* Kết bài:

- Khẳng định: Rama là hình tượng anh hùng lý tưởng, vừa phi thường vừa nhân văn.

- Liên hệ: Hình tượng Rama có ý nghĩa vượt thời gian, nhắc nhở con người hôm nay biết sống ngay thẳng, dũng cảm và coi trọng công lý.

Bài viết tham khảo

Trong kho tàng văn học thế giới, sử thi là thể loại phản ánh những giá trị tinh thần lớn lao của cộng đồng cổ xưa. Nếu như Iliad và Odyssey là niềm tự hào của người Hy Lạp, thì Ra-ma-ya-na cùng với Ma-ha-bha-ra-ta là hai bộ sử thi vĩ đại của Ấn Độ. Đoạn trích Rama và Ravana xuất trận đã khắc họa nổi bật hình tượng Rama – người anh hùng lí tưởng, hội tụ sức mạnh, trí tuệ và phẩm chất cao thượng.

Trước hết, Rama hiện lên với sức mạnh phi thường, dũng mãnh trong chiến đấu. Ravana là quỷ vương mười đầu, mười tay, sở hữu những phép thuật vô cùng lợi hại, thế nhưng Rama không hề run sợ. Chàng dùng vũ khí “Garuda” để tiêu diệt lũ rắn độc phun lửa, dùng cung tên lưỡi liềm để chém những cái đầu mọc lên không ngừng của Ravana. Dù kẻ thù có sức mạnh ghê gớm và điên cuồng tấn công, Rama vẫn giữ được bản lĩnh của một chiến binh kiệt xuất. Ở Rama, ta nhận thấy vẻ đẹp phi thường của người anh hùng sử thi – người có khả năng gánh vác trách nhiệm và bảo vệ công lý.

Không chỉ sở hữu sức mạnh thể chất, Rama còn mang trong mình sức mạnh thiêng liêng được thần linh che chở. Chàng đọc thần chú khiến chiếc đinh ba lợi hại của Ravana rơi xuống đất. Ravana, kẻ luôn ngạo mạn, đã phải kinh ngạc và nghi ngờ rằng Rama chính là “vị thần tối cao, nguyên nhân chính của vũ trụ”. Rama không chỉ là con người trần tục mà là hiện thân của sức mạnh thần thánh, được xây dựng như một biểu tượng tôn giáo, đáp ứng khát vọng của con người về một lực lượng siêu nhiên bảo vệ lẽ phải.

Điều đặc biệt ở Rama chính là nhân cách cao thượng, trọng danh dự và công bằng. Khi Ravana bị thương nặng, ngã xuống bất tỉnh, Matali khuyên chàng kết liễu kẻ thù, nhưng Rama đã dừng lại, bởi “trong chiến tranh giết một người đã ngã là không đẹp”. Ở đây, người anh hùng không chỉ chiến thắng bằng sức mạnh mà còn chiến thắng bằng đạo lý, bằng lòng nhân ái và sự công chính. Đó chính là phẩm chất làm nên vẻ đẹp nhân văn vượt thời gian của Rama.

Có thể nói, Rama là hình tượng anh hùng lý tưởng của người Ấn Độ cổ đại: dũng mãnh, siêu phàm, được thần linh bảo hộ và hơn hết là chính trực, cao thượng. Hình tượng ấy phản ánh khát vọng ngàn đời của nhân loại về chiến thắng tất yếu của cái thiện trước cái ác, của ánh sáng trước bóng tối. Rama không chỉ là nhân vật trong sử thi mà còn là biểu tượng cho những giá trị nhân văn phổ quát, mãi mãi gợi cảm hứng cho con người hướng đến lẽ phải và công lý.

Bằng sự kết hợp hài hòa giữa sức mạnh, trí tuệ và nhân cách, Rama đã trở thành người anh hùng mẫu mực trong kho tàng văn học thế giới. Hình tượng ấy vẫn giữ nguyên giá trị đến hôm nay, nhắc nhở chúng ta biết sống dũng cảm, ngay thẳng và nuôi dưỡng niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của chính nghĩa.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Cảm nhận về những phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng Sử thi được thể hiện qua nhân vật Rama trong đoạn trích.

- Hệ thống ý:

+ Sức mạnh phi thường, luôn có khả năng đương đầu với khó khăn.

. Rama lại chọn một vũ khí tên là “Garuda” (có nghĩa là “đại bàng”); lập tức có hàng nghìn con đại bàng ở trên cao dùng móng vuốt và mỏ đánh vào những con rắn và tiêu diệt chúng.

. Tung ra vũ khí là một lưỡi liềm để tiêu diệt Ravana.

+ Được sự giúp đỡ của thần linh: Đọc câu thần chú để tránh chiếc đinh ba.

+ Trọng danh dự trong chiến đấu: Matali rỉ tai Rama: “Đây là lúc kết liễu con quỷ này. Nó đã ngã xuống rồi. Làm đi, làm đi!”. Nhưng Rama để cung sang một bên và nói: “Trong chiến tranh giết một người đã ngã lăn ra, là không đẹp. Ta sẽ đợi cho hắn tỉnh lại”. Và chàng đợi.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ cảm nhận về những phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng Sử thi được thể hiện qua nhân vật Rama trong đoạn trích.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong đoạn trích Rama và Ravana xuất trận, nhân vật Rama hiện lên với những phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng sử thi. Trước hết, Rama có sức mạnh phi thường và khả năng đương đầu với thử thách. Khi Ravana tung ra những vũ khí quái gở, Rama vẫn bình tĩnh sử dụng vũ khí “Garuda” để hóa giải, rồi dùng cung tên hình lưỡi liềm chém vào quỷ vương, cho thấy chàng là bậc anh hùng dũng mãnh, không lùi bước trước kẻ thù hùng mạnh. Bên cạnh đó, Rama còn được sự che chở, giúp đỡ của thần linh, minh chứng cho uy danh và vị thế đặc biệt của chàng trong vũ trụ quan Ấn Độ. Tuy nhiên, phẩm chất làm nên vẻ đẹp cao cả của Rama không chỉ nằm ở sức mạnh mà còn ở nhân cách trọng danh dự, công bằng trong chiến đấu. Khi Ravana ngã xuống, Rama từ chối kết liễu đối thủ, bởi theo chàng, giết kẻ đã bất tỉnh là hành động không đẹp. Điều này khẳng định Rama là người anh hùng lý tưởng: mạnh mẽ, chính trực, mang khát vọng bảo vệ lẽ phải và công bằng. Hình tượng Rama vì vậy không chỉ là niềm tự hào của người Ấn Độ mà còn là mẫu mực của người anh hùng sử thi trong kho tàng văn học nhân loại.