Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá chủ đề và hình thức nghệ thuật văn bản ngữ liệu “Nỗi nhớ quê hương của Uy-lít-xơ” trong phần Đọc hiểu.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 500 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích, đánh giá chủ đề và hình thức nghệ thuật văn bản ngữ liệu “Nỗi nhớ quê hương của Uy-lít-xơ” trong phần Đọc hiểu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về sử thi Ô-đi-xê – tác phẩm nổi tiếng của Hy Lạp cổ đại, kể về hành trình trở về quê hương của người anh hùng Uy-lít-xơ.

- Dẫn dắt vào đoạn trích Nỗi nhớ quê hương của Uy-lít-xơ và nêu vấn đề nghị luận: chủ đề và hình thức nghệ thuật.

* Thân bài:

1. Phân tích, đánh giá chủ đề của văn bản

- Tình yêu quê hương sâu nặng:

+ Uy-lít-xơ được nữ thần Ca-líp-xô yêu thương, hứa ban cho bất tử, cuộc sống sung túc nhưng chàng vẫn một lòng hướng về quê hương I-ta-ke.

+ Chi tiết chàng ngồi bên bờ biển, nhớ về “làn khói quê hương” suốt bảy năm cho thấy tình yêu quê hương tha thiết, thủy chung.

- Khát vọng đoàn tụ gia đình:

+ Sau 20 năm xa cách, 10 năm chinh chiến, 10 năm lưu lạc, khát vọng trở về với gia đình trở thành động lực giúp chàng vượt qua mọi cám dỗ, thử thách.

- Phẩm chất anh hùng của Uy-lít-xơ:

+ Không chỉ tài trí mà còn kiên định, giàu tình cảm, đề cao cội nguồn, gia đình và quê hương.

- Ý nghĩa nhân văn sâu sắc: ca ngợi tình yêu quê hương, gia đình, gắn bó máu thịt của con người với nơi chôn rau cắt rốn.

2. Đánh giá hình thức nghệ thuật

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Miêu tả nội tâm Uy-lít-xơ tinh tế, đặc biệt là nỗi nhớ quê hương và sự dằn vặt giữa tình yêu và khát vọng trở về.

- Yếu tố thần thoại: Sự xuất hiện của các vị thần (A-tê-na, Dớt, Héc-mét) làm tăng tính kỳ ảo, hấp dẫn.

- Ngôn ngữ, hình ảnh giàu sức gợi: Hình ảnh “làn khói quê hương”, cảnh chia tay cảm động với Ca-líp-xô khắc sâu vẻ đẹp tâm hồn nhân vật.

- Kết cấu hợp lý: Từ lúc bị giam cầm đến khi được giải thoát và ra đi, mạch truyện chặt chẽ, giàu kịch tính.

* Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị chủ đề và nghệ thuật của đoạn trích: Tôn vinh tình yêu quê hương, ca ngợi phẩm chất anh hùng của Uy-lít-xơ.

- Liên hệ: Ý nghĩa bền vững của tình yêu quê hương, gia đình trong cuộc sống hiện đại.

Bài văn tham khảo

Sử thi Ô-đi-xê của Hy Lạp cổ đại là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất của nhân loại, kể về hành trình trở về quê hương đầy gian nan của người anh hùng Uy-lít-xơ sau chiến tranh thành Tơ-roa. Trong đó, đoạn trích Nỗi nhớ quê hương của Uy-lít-xơ là phần đặc sắc, thể hiện tình yêu quê hương tha thiết cùng phẩm chất kiên định, thủy chung của người anh hùng. Phân tích chủ đề và hình thức nghệ thuật của đoạn trích sẽ giúp ta cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của tác phẩm.

Trước hết, đoạn trích bộc lộ sâu sắc chủ đề tình yêu quê hương và khát vọng trở về của Uy-lít-xơ. Dù được sống trên đảo Ô-gi-giê với tiên nữ Ca-líp-xô xinh đẹp, dù được hứa ban cho tuổi xuân vĩnh hằng và cuộc sống sung túc, Uy-lít-xơ vẫn một lòng hướng về quê hương I-ta-ke xa xôi. Suốt bảy năm bị giam cầm, chàng ngày ngày ra ngồi bên bờ biển, dõi mắt về một phương trời xa lắc, mong ngóng làn khói quê hương mà lòng quặn thắt nhớ thương. Chỉ chi tiết nhỏ ấy thôi cũng đủ để thấy tình yêu quê hương trong chàng tha thiết, sâu nặng đến mức nào. Không có gì có thể làm phai nhạt tình cảm thiêng liêng ấy, ngay cả sự cám dỗ của ái tình hay lời hứa bất tử.

Bên cạnh tình yêu quê hương, đoạn trích còn ca ngợi phẩm chất anh hùng của Uy-lít-xơ. Trải qua mười năm chinh chiến và mười năm lưu lạc, chàng không chỉ nổi tiếng bởi tài trí mà còn bởi nghị lực, lòng thủy chung và khát vọng đoàn tụ gia đình mãnh liệt. Uy-lít-xơ hiện lên không chỉ là anh hùng của chiến trận mà còn là con người của đời thường, mang trong tim tình yêu gia đình sâu sắc. Chủ đề ấy mang giá trị nhân văn sâu sắc: quê hương, gia đình luôn là điểm tựa, là khát vọng thiêng liêng nhất trong trái tim mỗi con người.

Không chỉ hấp dẫn ở nội dung, đoạn trích còn thành công nhờ hình thức nghệ thuật đặc sắc. Nghệ thuật xây dựng nhân vật được thể hiện qua miêu tả nội tâm tinh tế: sự dằn vặt của Uy-lít-xơ trước tình yêu của Ca-líp-xô, nỗi nhớ quê hương da diết, niềm xúc động khi được tự do trở về. Yếu tố thần thoại với sự xuất hiện của các vị thần như A-tê-na, Dớt, Héc-mét... làm tăng tính kỳ ảo và sức hấp dẫn cho câu chuyện. Ngôn ngữ, hình ảnh giàu sức gợi, đặc biệt là hình ảnh “làn khói quê hương” hay cảnh chia tay cảm động giữa Uy-lít-xơ và Ca-líp-xô đã khắc sâu vẻ đẹp tâm hồn và tình cảm của nhân vật. Kết cấu câu chuyện chặt chẽ, diễn biến hợp lý từ lúc bị giam cầm đến khi được giải thoát và ra đi, khiến mạch truyện tự nhiên, lôi cuốn.

Nỗi nhớ quê hương của Uy-lít-xơ là đoạn trích giàu giá trị, vừa ca ngợi tình yêu quê hương, gia đình thiêng liêng, vừa khắc họa phẩm chất anh hùng của Uy-lít-xơ. Với nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, yếu tố thần thoại kỳ ảo và miêu tả nội tâm sâu sắc, đoạn trích đã để lại nhiều dư âm trong lòng người đọc và mang ý nghĩa bền vững cho đến hôm nay: dẫu ở thời đại nào, quê hương và gia đình vẫn luôn là nơi chốn thiêng liêng nhất trong trái tim con người.