LÁ ĐỎ

(Nguyễn Đình Thi)

Gặp em trên cao lộng gió

Rừng lạ ào ào lá đỏ

Em đứng bên đường như quê hương

Vai áo bạc quàng súng trường.

Đoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa.

Chào em, em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn.

Em vẫy cười đôi mắt trong.

1974

(Trích từ Tuyển tập thơ Việt Nam giai đoạn chống Mĩ cứu nước, Nguyễn Đình Thi, NXB Hội nhà văn, 1999)

Văn bản trên được viết theo thể thơ nào?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về lý tưởng sống của tuổi trẻ Việt Nam trong thời đại hôm nay.

- Hệ thống ý:

+ Trong kháng chiến, tuổi trẻ sống và chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc — lý tưởng cao cả, đẹp đẽ nhất.

+ Ngày nay, khi đất nước hòa bình, lý tưởng sống của thanh niên là học tập, lao động, sáng tạo, cống hiến xây dựng đất nước giàu mạnh.

+ Người có lý tưởng sống sẽ có định hướng, sống có trách nhiệm, biết vượt qua cám dỗ, ích kỷ, sống đẹp hơn mỗi ngày.

+ Phê phán những người trẻ sống thờ ơ, buông xuôi, chạy theo vật chất, không có mục tiêu hay khát vọng cống hiến.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về lý tưởng sống của tuổi trẻ Việt Nam trong thời đại hôm nay.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Bài thơ “Lá đỏ” của Nguyễn Đình Thi khắc họa hình ảnh người con gái Trường Sơn trẻ trung, kiên cường, lạc quan giữa bom đạn chiến trường. Từ hình tượng ấy, ta thêm tin vào sức mạnh của lý tưởng sống trong mỗi con người, đặc biệt là thế hệ trẻ. Lý tưởng sống là mục tiêu cao đẹp mà con người hướng tới, là ánh sáng soi đường cho mỗi bước đi. Trong những năm tháng kháng chiến, bao thế hệ thanh niên Việt Nam đã sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Hôm nay, khi đất nước hòa bình, lý tưởng ấy tiếp tục được kế thừa trong khát vọng học tập, sáng tạo, cống hiến và dựng xây tương lai. Một người trẻ có lý tưởng sẽ biết sống trách nhiệm, biết vươn lên và làm chủ cuộc đời mình. Ngược lại, sống không lý tưởng là sống hoang phí tuổi xuân. Mỗi chúng ta cần xác định cho mình một mục tiêu sống tốt đẹp, vừa vì bản thân, vừa vì cộng đồng. Bởi chỉ khi có lý tưởng, tuổi trẻ mới thực sự tỏa sáng và sống xứng đáng với những thế hệ đã ngã xuống.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về lòng yêu nước và khát vọng cống hiến của tuổi trẻ Việt Nam trong thời đại hôm nay.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu bài thơ “Lá đỏ” của Nguyễn Đình Thi – khúc ca về tuổi trẻ Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ.

- Gợi ra vấn đề nghị luận: Từ hình tượng người con gái trong thơ, ta nhận thấy vẻ đẹp của lòng yêu nước và khát vọng cống hiến – những phẩm chất vẫn còn nguyên giá trị với tuổi trẻ hôm nay.

* Thân bài:

a) Giải thích vấn đề

- Lòng yêu nước: là tình cảm thiêng liêng, gắn bó, tự hào, sẵn sàng hi sinh vì độc lập, tự do và hạnh phúc của Tổ quốc.

- Khát vọng cống hiến: là mong muốn đóng góp công sức, trí tuệ, hành động thiết thực để xây dựng và bảo vệ đất nước.

b) Bàn luận, phân tích

- Trong bài thơ “Lá đỏ”, hình ảnh người con gái Trường Sơn hiện lên giữa gió, giữa lửa, giữa khói bom nhưng vẫn trẻ trung, kiên cường và đầy sức sống.

→ Cô gái ấy là biểu tượng cho thế hệ trẻ Việt Nam thời chiến: yêu nước, quả cảm, sống có lý tưởng, sẵn sàng hiến dâng tuổi xuân cho Tổ quốc.

- Ngày nay, đất nước hòa bình, lòng yêu nước và khát vọng cống hiến vẫn là giá trị sống cần được giữ gìn và phát huy.

+ Yêu nước hôm nay không chỉ là chiến đấu mà còn là lao động sáng tạo, học tập tốt, sống trách nhiệm, bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hóa dân tộc.

+ Cống hiến thể hiện qua việc dấn thân, chủ động tạo ra giá trị, đem lại lợi ích cho xã hội, giúp đất nước phát triển bền vững.

- Vai trò của lòng yêu nước và khát vọng cống hiến:

+ Là động lực để thế hệ trẻ vượt qua khó khăn, vươn tới thành công.

+ Là nền tảng để xã hội tiến bộ, dân tộc trường tồn.

+ Giúp tuổi trẻ sống có ý nghĩa, có mục tiêu và nhân cách cao đẹp.

Phê phán:

- Một bộ phận thanh niên hiện nay còn thờ ơ với xã hội, sống hưởng thụ, thiếu lý tưởng, dễ bị cuốn theo vật chất, công nghệ mà quên đi trách nhiệm công dân.

c) Liên hệ bản thân

- Là người trẻ, mỗi chúng ta cần xác định rõ lý tưởng sống, rèn luyện bản lĩnh, tri thức, kỹ năng để đóng góp cho cộng đồng.

- Yêu nước không phải là những điều to tát mà bắt đầu từ việc nhỏ: học tốt, làm tốt, sống đẹp, lan tỏa điều tích cực.

* Kết bài:

- Khẳng định: Lòng yêu nước và khát vọng cống hiến là ngọn lửa bất diệt trong tim mỗi người Việt Nam.

- Từ “Lá đỏ”, thế hệ trẻ hôm nay càng phải biết trân trọng và tiếp nối truyền thống ấy, để sống xứng đáng với những hi sinh của cha anh và làm rạng danh Tổ quốc trong thời đại mới.

Bài viết tham khảo

Bài thơ “Lá đỏ” của Nguyễn Đình Thi được viết năm 1974, trong những ngày kháng chiến chống Mỹ ác liệt, là khúc ca đẹp về tuổi trẻ Việt Nam giữa bom đạn chiến trường. Trong gió, trong lửa, trong bụi Trường Sơn, người con gái hiện lên như biểu tượng của niềm tin, của lý tưởng và của tình yêu đất nước. Từ hình tượng ấy, ta nhận ra vẻ đẹp bất diệt của lòng yêu nước và khát vọng cống hiến – những phẩm chất quý báu của tuổi trẻ Việt Nam.

Lòng yêu nước là tình cảm thiêng liêng, gắn bó sâu nặng với quê hương, sẵn sàng hi sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Còn khát vọng cống hiến là mong muốn được đóng góp sức lực, trí tuệ của mình vào công cuộc dựng xây Tổ quốc. Trong “Lá đỏ”, cô gái Trường Sơn hiện lên giữa khói lửa mà vẫn tươi trẻ, dịu dàng và mạnh mẽ. “Em đứng bên đường như quê hương” — hình ảnh ấy gợi lên vẻ đẹp vừa bình dị, vừa thiêng liêng. Trên vai là khẩu súng trường, nhưng trong mắt vẫn ánh lên niềm tin và nụ cười trong sáng. Cô gái ấy không chỉ là người chiến sĩ mà còn là biểu tượng của cả một thế hệ thanh niên Việt Nam sẵn sàng hi sinh vì lý tưởng độc lập và tự do.

Ngày nay, đất nước đã hòa bình, nhưng lòng yêu nước và khát vọng cống hiến vẫn cần được nuôi dưỡng trong mỗi người trẻ. Yêu nước hôm nay không chỉ là ra trận, mà là nỗ lực học tập, sáng tạo, làm việc có trách nhiệm, sống nhân ái và biết sẻ chia. Thanh niên phải biết tự hoàn thiện bản thân, dám nghĩ, dám làm, dấn thân vì những giá trị chung. Chỉ khi có lý tưởng, con người mới vượt qua được sự tầm thường, sống có ý nghĩa và cống hiến thực sự cho xã hội.

Tuy nhiên, cũng cần phê phán một bộ phận giới trẻ hiện nay còn sống thờ ơ, ngại cống hiến, mải mê hưởng thụ, sa vào ảo tưởng vật chất. Họ quên rằng, tuổi trẻ chỉ thật sự có giá trị khi được sống vì điều lớn lao hơn bản thân mình.

Mỗi chúng ta, những người đang sống trong hòa bình, cần biết ơn và noi gương thế hệ đi trước — những “em gái Trường Sơn” năm xưa. Lòng yêu nước và khát vọng cống hiến phải được thể hiện bằng hành động cụ thể: học tập tốt, làm việc hiệu quả, sáng tạo trong lao động, sống tử tế và có trách nhiệm với cộng đồng.

Lòng yêu nước là ngọn lửa bất diệt trong trái tim người Việt. Từ hình ảnh người con gái trong “Lá đỏ”, thế hệ hôm nay càng thấm thía hơn ý nghĩa của hai chữ “Tổ quốc”. Chỉ khi tuổi trẻ sống có lý tưởng, có khát vọng cống hiến, họ mới xứng đáng với những hi sinh của cha anh và làm cho đất nước thêm tươi đẹp, rạng ngời trong thời đại mới.