NẾU BIẾT TRĂM NĂM LÀ HỮU HẠN (Trích)

[…] Mỗi một người đều có vai trò trong cuộc đời này và đều đáng được ghi nhận. Đó là lí do để chúng ta không vì thèm khát vị thế cao sang này mà rẻ rúng công việc bình thường khác. Cha mẹ ta, phần đông, đều làm công việc rất đỗi bình thường. Và đó là một thực tế mà chúng ta cần nhìn thấy. Để trân trọng. Không phải để mặc cảm. Để bình thản tiến bước. Không phải để tự ti. Nếu tất cả đều là doanh nhân thành đạt thì ai sẽ quét rác trên những đường phố? Nếu tất cả đều là bác sĩ nổi tiếng thì ai sẽ là người dọn vệ sinh bệnh viện? Nếu tất cả đều là nhà khoa học thì ai sẽ là người tưới nước những luống rau? Nếu tất cả đều là kĩ sư phần mềm thì ai sẽ gắn những con chip vào máy tính? Phần đông chúng ta cũng sẽ là người bình thường. Nhưng điều đó không thể ngăn cản chúng ta vươn lên từng ngày.

(Phạm Lữ Ân, Nếu biết trăm năm là hữu hạn, NXB Hội Nhà văn năm 2012).

Phương thức biểu đạt chính trong văn bản trên là gì?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc trân trọng những con người bình dị và công việc bình thường trong cuộc sống.

- Hệ thống ý:

+ Không có công việc nào là thấp kém, mỗi nghề đều cần thiết để xã hội vận hành.

+ Sự tôn trọng với những người lao động bình thường thể hiện nhân cách và lòng biết ơn của con người văn minh.

+ Ngược lại, thái độ coi thường, phân biệt nghề nghiệp sẽ khiến xã hội trở nên bất công, thiếu nhân ái.

+ Mỗi người cần làm tốt công việc của mình, dù nhỏ bé, cũng góp phần tạo nên giá trị cho cuộc đời.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ, quan điểm về ý nghĩa của việc trân trọng những con người bình dị và công việc bình thường trong cuộc sống.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong cuộc sống, không phải ai cũng trở thành người nổi tiếng hay làm những việc lớn lao, nhưng mọi con người đều có giá trị và xứng đáng được trân trọng. Như Phạm Lữ Ân từng viết trong “Nếu biết trăm năm là hữu hạn”, cha mẹ chúng ta, những người lao động bình thường, vẫn góp phần quan trọng làm nên cuộc sống này. Mỗi công việc, dù là quét rác, dọn vệ sinh hay trồng rau, đều có ý nghĩa xã hội riêng và đáng được tôn vinh. Không có nghề nào thấp hèn, chỉ có những con người không biết quý trọng công việc của mình. Thật đáng trân trọng những ai âm thầm lao động, giữ gìn cho thành phố sạch đẹp, cho bệnh viện ngăn nắp, cho bữa ăn ta thêm xanh tươi. Trân trọng người bình dị cũng là cách ta học được lòng biết ơn và sống nhân văn hơn trong đời sống hiện đại. Khi mỗi người làm tốt công việc của mình, dù nhỏ bé, thì xã hội sẽ trở nên bền vững và hạnh phúc hơn.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: trình bày suy nghĩ về vấn đề: Chúng ta cần có thái độ như thế nào đối với những công việc bình thường trong cuộc sống?

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Trong xã hội hiện đại, có những công việc được xem là cao quý, danh giá; ngược lại, cũng có những nghề bình thường, giản dị nhưng đóng vai trò quan trọng trong đời sống.

- Dẫn dắt đến vấn đề nghị luận: Chúng ta cần có thái độ đúng đắn, trân trọng và tôn vinh những công việc bình thường ấy, bởi không có nghề nào là thấp kém nếu người làm nghề sống lương thiện và tận tâm.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- “Công việc bình thường” là những nghề nghiệp giản dị, quen thuộc trong cuộc sống như nông dân, công nhân, người quét rác, tài xế, nhân viên vệ sinh…

- “Thái độ đối với công việc bình thường” là cách con người nhìn nhận, đánh giá và hành xử với những nghề nghiệp đó — là sự tôn trọng, thấu hiểu, hay coi thường, phân biệt.

b. Bàn luận, phân tích

- Mọi công việc đều có giá trị, dù bình thường hay cao sang.

+ Xã hội chỉ có thể vận hành khi mỗi người hoàn thành vai trò riêng: người làm ruộng cung cấp lương thực; người quét rác giữ thành phố sạch; người dọn vệ sinh giúp môi trường bệnh viện trong lành...

→ Không có công việc nào là vô ích, mỗi nghề đều góp phần duy trì sự sống và trật tự xã hội.

- Cần có thái độ trân trọng, biết ơn những người làm công việc bình thường.

+ Họ âm thầm đóng góp, hi sinh mà ít khi được ghi nhận.

+ Khi ta tôn trọng họ, đó không chỉ là lòng nhân ái mà còn là biểu hiện của văn minh và hiểu biết.

- Phê phán thái độ khinh thường công việc giản dị, chạy theo danh vọng, địa vị.

+ Một số người đánh giá con người qua nghề nghiệp, coi thường lao động chân tay → đó là biểu hiện của lối sống lệch lạc, thiếu nhân văn.

+ Sự phân biệt nghề nghiệp sẽ gây ra khoảng cách xã hội và làm giảm giá trị của lao động chân chính.

- Liên hệ bản thân: thái độ đúng đắn cần có.

+ Biết trân trọng mọi nghề nghiệp, không so sánh, không định giá bằng tiền bạc hay danh tiếng.

+ Tự hào về công việc mình làm, dù nhỏ bé, miễn là mang lại ích lợi cho người khác.

+ Cố gắng làm việc với tinh thần trách nhiệm, trung thực, góp phần xây dựng xã hội nhân ái, bền vững.

* Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa của vấn đề: Tôn trọng những công việc bình thường chính là trân trọng giá trị lao động và con người.

- Liên hệ mở rộng: Một xã hội văn minh chỉ thật sự tốt đẹp khi mỗi người đều được nhìn nhận công bằng và được sống tự hào trong nghề nghiệp của mình.

Bài viết tham khảo

Trong cuộc sống, có người làm công việc lớn lao, có người gắn bó với những nghề bình thường, giản dị. Dẫu khác nhau về địa vị hay thu nhập, nhưng tất cả đều góp phần làm nên sự vận hành của xã hội. Từ những suy ngẫm của Phạm Lữ Ân trong “Nếu biết trăm năm là hữu hạn”, ta nhận ra rằng: mỗi con người, dù ở vị trí nào, cũng đều đáng được tôn trọng, và chúng ta cần có thái độ đúng đắn với những công việc bình thường trong cuộc đời này.

Công việc bình thường là những nghề lao động giản dị, gắn với cuộc sống hằng ngày như nông dân, công nhân, người quét rác, người lái xe, nhân viên vệ sinh, bảo vệ… Những công việc ấy không mang ánh hào quang của danh vọng nhưng lại giữ vai trò thiết yếu trong đời sống xã hội. Còn thái độ đúng đắn là biết trân trọng, thấu hiểu, không phân biệt hay rẻ rúng bất kỳ nghề nghiệp nào, bởi mọi công việc lương thiện đều có giá trị riêng.

Mỗi công việc bình thường đều góp phần quan trọng vào sự phát triển chung. Nếu không có người quét rác, thành phố sẽ ngập trong rác thải; nếu không có người nông dân, chúng ta không thể có bữa cơm no; nếu không có công nhân, làm sao có những ngôi nhà, con đường, nhà máy hiện đại. Mỗi người đều là một mắt xích trong bức tranh xã hội rộng lớn, và khi mỗi mắt xích ấy vận hành tốt, xã hội mới có thể bền vững. Chính vì thế, không có nghề nào cao quý hơn nghề nào, mà chỉ có con người làm nghề ấy có lương tâm hay không.

Trân trọng những công việc bình thường là biểu hiện của lòng nhân ái và văn minh. Đó cũng là cách ta biết ơn cha mẹ, những người đã lao động suốt đời để nuôi dạy con cái. Ngược lại, những ai khinh thường nghề nghiệp giản dị, chỉ coi trọng danh vọng và tiền bạc, đang đánh mất thước đo giá trị thật của con người – đó là sự tử tế và cống hiến. Trong xã hội hiện đại, thái độ biết tôn vinh lao động bình thường chính là nền tảng của sự công bằng và nhân bản.

Mỗi người trong chúng ta, dù đang học tập hay làm việc, đều cần tự hào và có trách nhiệm với công việc mình làm. Hãy nỗ lực hoàn thiện bản thân, góp phần nhỏ bé của mình để cuộc sống tốt đẹp hơn. Khi ta làm việc bằng đam mê và lòng trung thực, thì dù công việc ấy bình dị, ta vẫn đang sống một cuộc đời có ý nghĩa.

Trân trọng những công việc bình thường cũng chính là trân trọng con người. Bởi thế giới này được dựng xây không chỉ bởi những anh hùng, mà còn nhờ hàng triệu người lặng lẽ làm việc mỗi ngày. Chỉ khi biết tôn vinh giá trị ấy, chúng ta mới thực sự hiểu được ý nghĩa của hai chữ “lao động” và sống một đời trọn vẹn trong khoảng “trăm năm hữu hạn” của mình.