NGƯỜI THẦY THÀNH LẬP NGÔI TRƯỜNG ĐẦU TIÊN TRONG LỊCH SỬ NHÂN LOẠI

Plato – nhà triết học thời Hy Lạp cổ đại – là người sáng lập Academy, nơi được coi là ngôi trường đầu tiên trong lịch sử nhân loại. Ông cũng là người viết những tác phẩm triết học có ảnh hưởng lớn tới hệ tư tưởng phương Tây. Plato là người thành lập Academy ở Athens – một trong những ngôi trường đầu tiên của thế giới phương Tây. Ông qua đời tại Athens vào khoảng năm 348 TCN.

Thời trẻ

Khi còn trẻ, Plato trải qua 2 sựkiện lớn trong đời. Một là sựgặp gỡ với triết gia vĩ đại Socrates. Phương pháp đối thoại và tranh biện của Socrates khiến Plato ấn tượng đến mức không lâu sau ông trở thành một cộng sự thân thiết và dành cả cuộc đời mình cho các vấn đề về đức hạnh và sự hình thành nhân cách cao thượng. Một sự kiện quan trọng khác trong cuộc đời ông là cuộc chiến Peloponnesus giữa Athens và Sparta, mà Plato đã chiến đấu trong một thời gian ngắn từ năm 409-404 TCN. Sự thất bại của Athens chấm dứt chế độ dân chủ và bị Sparta thay thế bằng chế độ chuyên chế độc tài. Hai người thân của Plato là Charmides và Critias là những nhân vật nổi bật trong chính quyền mới.

Sau khi chính quyền độc tài bị lật đổ và chế độ dân chủ được khôi phục lại, Plato có một thời gian ngắn làm công việc chính trị. Tuy nhiên, bản án tử hình với người thầy Socrates vào năm 399 TCN khiến ông băn khoăn với công việc này và quay trở lại với cuộc sống nghiên cứu triết học.

Thành lập Academy

Vào khoảng năm 385 TCN, Plato thành lập một trường học được gọi là Academy – nơi mà ông là người chủ trì cho tới tận khi qua đời.

Academy hoạt động cho đến năm 529 sau Công Nguyên, khi nó bị đóng cửa bởi Hoàng đế La Mã Justinian I – người lo sợ rằng ngôi trường là nguồn gốc của chủ nghĩa ngoại giáo và là một mối đe dọa với Cơ đốc giáo.

Trong những năm hoạt động, chương trình giảng dạy của trường gồm có thiên văn học, sinh học, toán học, lý thuyết chính trị và triết học. Plato hy vọng rằng Academy sẽ là nơi để các nhà lãnh đạo tương lai khám phá ra cách xây dựng một chính quyền tốt hơn cho các thành bang Hy Lạp.

Vị trí của Plato trong lịch sử

Plato cùng với Academy đã tạo ra sự ảnh hưởng lâu dài tới bản chất con người, vượt ra phạm vi của Hy Lạp cổ đại. Niềm tin của ông về tầm quan trọng của toán học trong giáo dục đã được chứng minh là cần thiết cho việc hiểu về toàn bộ vũ trụ. Những tác phẩm của ông về việc sử dụng lý trí để phát triển một xã hội công bằng hơn, tập trung vào sự bình đẳng của các cá nhân đã thiết lập một nền tảng cho nền dân chủ hiện đại.

(Theo VietNamNet)

Xác định thể loại của văn bản?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ của mình về vai trò của tri thức và giáo dục trong sự phát triển của xã hội..

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Dẫn dắt từ ngữ liệu: Câu chuyện về Plato – người sáng lập trường Academy đầu tiên trên thế giới – gợi suy nghĩ về giá trị của tri thức và giáo dục.

- Nêu vấn đề nghị luận: Tri thức và giáo dục có vai trò to lớn trong sự phát triển của con người và xã hội.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Tri thức: là toàn bộ hiểu biết, kinh nghiệm, kết quả nhận thức mà con người tích lũy được qua học tập, nghiên cứu và trải nghiệm.

- Giáo dục: là quá trình truyền đạt, lĩnh hội và phát triển tri thức, đạo đức, kỹ năng sống giúp hình thành nhân cách và năng lực cho con người.

→ Tri thức và giáo dục là nền tảng để hình thành nhân loại văn minh, tiến bộ.

b. Bàn luận, phân tích

- Vai trò của tri thức và giáo dục:

+ Là động lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội, giúp con người khám phá, cải tạo thế giới.

+ Giúp nâng cao dân trí, xây dựng nền văn hóa, khoa học và chính trị tiến bộ.

+ Tri thức giúp giải phóng con người khỏi sự ngu dốt, lạc hậu, hướng đến tự do và nhân bản.

+ Giáo dục không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn bồi dưỡng phẩm chất, đạo đức và lý tưởng sống cao đẹp.

Ví dụ: Nhờ giáo dục mà nhân loại có các nhà khoa học, triết gia, lãnh tụ – những người làm thay đổi tiến trình lịch sử (Plato, Newton, Einstein, Hồ Chí Minh, v.v.).

- Liên hệ ngữ liệu:

+ Plato coi trọng giáo dục tri thức và đạo đức, xây dựng Academy như nơi đào tạo con người toàn diện – minh chứng cho niềm tin vào sức mạnh cải hóa của tri thức.

+ Ông đặt nền móng cho tư tưởng dân chủ, nhân bản – cho thấy tri thức là công cụ hình thành xã hội công bằng.

- Mở rộng, phản đề:

+ Nếu tri thức không gắn liền với đạo đức, nó có thể bị lạm dụng gây ra hậu quả nguy hiểm (chiến tranh, công nghệ hủy diệt, gian lận tri thức…).

→ Tri thức chỉ thật sự có ý nghĩa khi được sử dụng một cách nhân văn và có trách nhiệm.

- Bài học nhận thức và hành động:

+ Mỗi cá nhân cần ý thức học tập suốt đời, không ngừng mở rộng hiểu biết, rèn luyện năng lực tư duy và đạo đức.

+ Xây dựng thái độ trân trọng tri thức, biết ơn người dạy học, và lan tỏa tinh thần khai sáng trong cộng đồng.

+ Xã hội cần đầu tư đúng mức cho giáo dục, vì đó là con đường bền vững nhất để phát triển đất nước.

* Kết bài:

- Khẳng định lại: Tri thức và giáo dục là nguồn sức mạnh vĩnh cửu của nhân loại, là ánh sáng dẫn đường cho tiến bộ.

- Liên hệ bản thân: mỗi người cần góp phần làm cho ánh sáng ấy không bao giờ tắt bằng chính việc học và cống hiến của mình.

Bài viết tham khảo

Từ thuở bình minh của lịch sử, con người đã không ngừng đi tìm ánh sáng tri thức để thoát khỏi bóng tối của ngu dốt và mê tín. Câu chuyện về Plato – người sáng lập ngôi trường đầu tiên trong lịch sử nhân loại – là một minh chứng rực rỡ cho niềm tin bất diệt vào sức mạnh của tri thức và giáo dục đối với sự tiến bộ của con người và xã hội.

Tri thức là toàn bộ những hiểu biết mà con người tích lũy được qua học tập, nghiên cứu và trải nghiệm; còn giáo dục là con đường giúp con người chiếm lĩnh và vận dụng tri thức ấy một cách có ý nghĩa. Nếu không có tri thức, con người chỉ sống theo bản năng; nếu không có giáo dục, tri thức sẽ không được truyền đạt, phát triển và lan tỏa. Tri thức và giáo dục vì thế chính là nền tảng của mọi nền văn minh nhân loại.

Từ ngàn xưa, người ta đã hiểu rằng một dân tộc mạnh không chỉ nhờ của cải vật chất mà trước hết là nhờ “dân trí”. Chính tri thức giúp con người nhận ra quy luật của tự nhiên, phát minh ra công cụ, máy móc, công nghệ; giúp xã hội thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu. Còn giáo dục – bằng cách bồi dưỡng nhân cách và khơi dậy khát vọng sáng tạo – lại giúp tri thức được nhân lên gấp bội qua từng thế hệ. Không có giáo dục, không thể có những Newton, Einstein, hay Hồ Chí Minh – những người đã dùng tri thức để thay đổi thế giới.

Plato, người học trò xuất sắc của Socrates, đã thấu hiểu điều đó. Ông không chỉ nghiên cứu triết học mà còn sáng lập Academy – ngôi trường đầu tiên của nhân loại, nơi nuôi dưỡng những tâm hồn khao khát hiểu biết và muốn xây dựng một xã hội công bằng, lý tưởng. Triết lý giáo dục của Plato không chỉ dạy con người tri thức mà còn dạy cách sống có đức hạnh, có lý trí và nhân văn. Chính nhờ tư tưởng ấy, nền học thuật phương Tây mới có thể phát triển rực rỡ, đặt nền móng cho văn minh hiện đại.

Ngày nay, trong kỷ nguyên công nghệ và tri thức số, vai trò của giáo dục càng trở nên cấp thiết. Một xã hội chỉ thật sự phát triển khi mọi người dân đều có cơ hội học tập, được tiếp cận với tri thức, được rèn luyện năng lực tư duy và phẩm chất đạo đức. Ngược lại, nơi nào coi nhẹ giáo dục, nơi đó sẽ tụt hậu, sẽ dễ bị chi phối và lệ thuộc. Tuy nhiên, tri thức cũng cần gắn liền với đạo đức; bởi nếu con người có trí tuệ mà thiếu nhân cách, tri thức có thể trở thành công cụ hủy hoại thay vì kiến tạo.

Từ bài học của Plato, mỗi chúng ta càng nhận rõ trách nhiệm của mình trong việc học tập và phát triển bản thân. Học không chỉ để có nghề, có việc làm, mà còn để hiểu, để sống có ích và góp phần xây dựng xã hội tiến bộ hơn. Mỗi trang sách ta mở, mỗi điều mới ta học, đều là một viên gạch nhỏ góp vào công trình vĩ đại của tri thức nhân loại.

Tri thức và giáo dục chính là nguồn sức mạnh vĩnh cửu của con người. Chừng nào con người còn khát khao học hỏi, chừng đó thế giới vẫn sẽ tiến lên phía trước. Hãy để ánh sáng của tri thức soi rọi mỗi tâm hồn, như Plato từng thắp lên ngọn đuốc đầu tiên cho nền giáo dục nhân loại — ngọn đuốc của tự do, của lý trí và của niềm tin vào tương lai.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về sức mạnh của tri thức.

- Hệ thống ý:

+ Tri thức là nền tảng của mọi tiến bộ:

. Nhờ tri thức, loài người phát minh ra chữ viết, khoa học, công nghệ, đưa nhân loại từ thời hoang sơ đến văn minh.

. Từ Plato và Academy, tri thức trở thành con đường để rèn nhân cách, hình thành xã hội công bằng, nhân văn.

+ Tri thức giúp con người tự do và khai sáng:

. Plato rời bỏ chính trị để tìm đến con đường học thuật – một lựa chọn cho thấy niềm tin vào tri thức như công cụ thay đổi thế giới bằng lý trí, chứ không bằng bạo lực.

. Người có tri thức biết phân biệt đúng sai, hướng đến chân – thiện – mỹ, từ đó góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

+ Tri thức nuôi dưỡng sức mạnh nội tâm:

. Giúp con người tự tin, làm chủ cuộc đời, không bị chi phối bởi định kiến, cám dỗ hay quyền lực mù quáng.

. Người có tri thức cũng dễ thấu hiểu, bao dung và hành xử nhân văn hơn.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về sức mạnh của tri thức.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Câu chuyện về Plato – người sáng lập ngôi trường đầu tiên trong lịch sử nhân loại – gợi cho ta suy nghĩ sâu sắc về sức mạnh to lớn của tri thức. Tri thức là toàn bộ hiểu biết, kinh nghiệm và tư duy mà con người tích lũy được trong quá trình nhận thức thế giới. Sức mạnh của tri thức không nằm ở cơ bắp hay tiền tài, mà ở khả năng định hướng hành động, soi sáng con đường phát triển của nhân loại. Nhờ có tri thức, con người thoát khỏi bóng tối ngu dốt, kiến tạo nên nền văn minh rực rỡ, chinh phục thiên nhiên và làm chủ vận mệnh của mình. Chính Plato đã dùng tri thức để truyền cảm hứng khai sáng, giúp xã hội tiến gần hơn tới công bằng và nhân bản. Tuy nhiên, tri thức chỉ thật sự có giá trị khi gắn liền với đạo đức và lòng nhân, bởi tri thức thiếu tình người có thể trở thành hiểm họa. Trong thời đại hôm nay, tri thức vẫn là sức mạnh bền vững nhất, giúp con người khẳng định bản thân và đóng góp cho cộng đồng. Vì vậy, mỗi chúng ta cần không ngừng học hỏi, trau dồi tri thức và sử dụng nó một cách nhân văn, sáng suốt.