NHỮNG TÁC ĐỘNG TIỀM ẨN TRONG TƯƠNG LAI

Khi suy nghĩ về những mất mát, rủi ro và phí tổn, chúng ta nên cân nhắc rằng các tác động tiềm ẩn trong tương lai của của đại dịch COVID-19 có thể vẫn có một số ảnh hưởng tích cực về lâu dài. Dưới đây là tất cả những chủ đề mà tôi đã khai thác trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID.

Làm việc từ xa tăng lên là điều chúng ta đã thấy rõ kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu. Làm việc từ xa như tôi lưu ý trong Tương lai sau đại dịch COVID, mang đến cơ hội để tác động cơ bản đến cách con người làm việc và sinh sống. Nó là xu hướng đã phát triển được một thời gian, và đại dịch COVID-19 trở thành thời điểm thúc đẩy nó phát triển mạnh mẽ.

Nhiều người sẽ không bao giờ quay trở lại một văn phòng nữa. Cá nhân và công ty có khả năng sẽ được lợi từ những thay đổi này. Những tác động của COVID-19 tới tương lai của việc làm sẽ được thảo luận kỹ hơn trong chương 6.

Tiếp cận giáo dục trực tuyến tăng cũng là điều tôi nhân mạnh trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID. Thực tế, năm 2020, chúng ta đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể của giáo dục trực tuyến.

May mắn là, khi nhìn về tương lai, sự gia tăng mức độ tiếp cận giáo dục trực tuyến có thể có tác động căn bản đến đời sống công việc và chuyên môn của mọi người, bao gồm cả những lựa chọn sự nghiệp và chuyên môn mà họ có, cũng như thu nhập tiềm năng trong tương lai của họ. Đối với nhiều người, giáo dục trực tuyến, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, đã không còn là điều gì kinh khủng. Cùng lắm chỉ tẻ nhạt mà thôi.

Một người bạn thời trung học của tôi hiện đang điều hành một trường mầm non mà cô ấy bị buộc phải điều hành nó từ xa và trực tuyến. Gần đây, cô ấy đăng lên mạng xã hội kể về việc dạy trực tuyến cho một đứa trẻ mẫu giáo không được vừa cầm kéo vừa chạy nhảy và khiến chúng thực sự lắng nghe bạn nói khó khăn nhường nào.

[…]

Ưu tiên sức khoẻ tăng lên cũng là một trong những xu hướng quan trọng nhất mà tôi ghi nhận trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID. Chúng ta đã thấy điều đó ở cấp độ xã hội; đó là điều chúng ta xem là một phần của cuộc chuyển đổi số và bước nhảy vọt tiến tới việc chăm sóc ý tế và sức khoẻ từ xa. Thêm nữa, từ hệ quả của COVID-19, lĩnh vực sức khoẻ và y tế nhiều khả năng sẽ được ưu tiên, và có thể như thế trong một thời gian dài sắp tới.

Các lựa chọn giáo dục, đầu tư và chính sách có thể dẫn tới sức khoẻ cộng đồng xét về tổng thể được cải thiện. Số người theo học các chuyên ngành y học và chăm sóc sức khoẻ nhiều khả năng sẽ tăng lên. Bác sĩ sẽ không phải nghề thiếu hụt lao động trầm trọng nhất, sự thiếu hụt trầm trọng nhất là ở ngành điều dưỡng, hỗ trợ y tê và những công việc tương tự.

[…]

Mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải giảm cũng là điều tôi kỳ vọng sau đại dịch COVID-19. Trên thực tế, chúng ta đang chứng kiến điều này trong năm 2020. Tuy nhiên, những kỳ vọng tôi ghi lại trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID có giới hạn thời gian, tức là mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải giảm dường như đã diễn ra trong một khoảng thời gian; bởi sự đình đốn về kinh tế, làm việc từ xa và quy định giãn cách xã hội đã làm giảm lượng tiêu thụ dầu mỏ. Khi nhìn sang năm 2021, mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải có thể lại tăng lên.

Giai đoạn mức tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải giảm có thể vẫn có tác động lâu dài tới cách các công ty nhìn nhận và triển khai các chiến lược bền vững. Nhưng một số tác động tác động đối với ngành du lịch và việc đi lại có thể chỉ kéo dài một thời gian.

Không may là, không phải tất cả các tác động trong tương lai có khả năng duy trì tính tích cực. Một trong những tác động tiêu cực lớn nhất tôi viết trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID là việc chi tiêu thâm hụt và nợ quốc gia lớn. Thực tế, kể từ khi bắt đầu đại dịch COVID-19, các mức nợ đã tăng trên toàn cầu, và chúng có thể vẫn tăng lên.

Ngoài ra, chính sách tiền tệ đang tiệm cận điểm tới hạn rủi ro. Như tôi cũng đã ghi nhận trong cuốn Tương lai sau đại dịch COVID, nguy cơ ngày một lớn là chúng ta đang tiệm cận một trạng thái lượng tử của nền kinh tế, trong đó Fed (Cục Dự trữ liên bang Mỹ) cùng lúc sở hữu tất cả mà cũng không gì cả. Những nguy cơ này cũng đang dần thành hiện thực. […]

(Jason Schenker, Thế giới hậu vắc xin COVID, Việt Anh – Quỳnh Chi – Thu Hà dịch, NXB Thế giới, 2021, tr.30-34.)

Văn bản trên thuộc loại văn bản nào?

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Trình bày suy nghĩ về cách con người thích ứng và thay đổi sau khủng hoảng đại dịch COVID-19.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu ngắn gọn về bối cảnh đại dịch COVID-19 – biến cố toàn cầu làm thay đổi sâu sắc mọi lĩnh vực của đời sống.

- Dẫn dắt vấn đề: Từ những mất mát to lớn, con người đã thích ứng và thay đổi để tồn tại và phát triển, cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ của nhân loại.

* Thân bài:

a. Giải thích vấn đề

- Thích ứng là khả năng con người điều chỉnh hành vi, suy nghĩ, cách sống để phù hợp với hoàn cảnh mới.

- Thay đổi là kết quả của quá trình thích ứng, thể hiện ở những chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động sau khủng hoảng.

b. Bàn luận và phân tích

- Thứ nhất, thay đổi trong cách làm việc:

+ Sự phổ biến của làm việc từ xa, làm việc trực tuyến giúp con người nhận ra khả năng linh hoạt của công nghệ.

+ Từ đó, hình thành mô hình lao động mới – ít giới hạn không gian, tiết kiệm thời gian, chi phí, nâng cao hiệu suất.

- Thứ hai, thay đổi trong giáo dục:

+ Giáo dục trực tuyến trở thành xu hướng không thể đảo ngược.

+ Con người học được cách tận dụng công nghệ để duy trì tri thức, mở rộng cơ hội học tập cho mọi đối tượng, kể cả trong hoàn cảnh khó khăn.

- Thứ ba, thay đổi trong nhận thức về sức khỏe:

+ Đại dịch khiến con người hiểu rõ hơn giá trị của sức khỏe, của y tế cộng đồng.

+ Xã hội hướng tới lối sống lành mạnh, quan tâm nhiều hơn đến tinh thần, chăm sóc bản thân và người khác.

- Thứ tư, thay đổi trong quan hệ với môi trường:

+ Khi các hoạt động kinh tế tạm ngưng, môi trường hồi phục, mức khí thải giảm, giúp con người nhận thức sâu sắc hơn về mối liên hệ giữa phát triển và bền vững.

COVID-19 trở thành lời cảnh tỉnh để nhân loại cân nhắc phát triển hài hòa với tự nhiên.

c. Mở rộng và phản đề

- Không phải thay đổi nào cũng tích cực: khủng hoảng kinh tế, thất nghiệp, nợ công tăng, mất cân bằng xã hội…

- Tuy nhiên, điều đáng quý là con người không dừng lại ở đau thương mà học cách “sống chung với khủng hoảng” — đó chính là bản lĩnh nhân loại.

* Kết bài:

- Khẳng định: Đại dịch COVID-19 là bước ngoặt để con người nhận ra giá trị của thích ứng và đổi thay.

- Liên hệ bản thân: mỗi người cần học cách linh hoạt, sáng tạo và hướng tới cuộc sống bền vững, nhân văn hơn trong thế giới hậu khủng hoảng.

Bài viết tham khảo

Đại dịch COVID-19 là một biến cố chưa từng có trong lịch sử hiện đại. Nó khiến thế giới chao đảo, mọi hệ thống tưởng như vững chắc đều bị thử thách. Song chính trong hoàn cảnh nghiệt ngã ấy, con người đã chứng minh sức sống bền bỉ của mình bằng khả năng thích ứng và đổi thay không ngừng. Từ những mất mát, nhân loại học được cách sống mới, làm việc mới và nghĩ khác đi về tương lai.

Thích ứng là khả năng điều chỉnh để phù hợp với hoàn cảnh thay đổi. Thay đổi là kết quả tất yếu của sự thích ứng thành công. Khi đại dịch buộc thế giới “đứng yên”, con người đã không gục ngã mà tìm ra những con đường mới để tiếp tục tồn tại. Từ đó, hàng loạt chuyển biến sâu sắc đã hình thành trong mọi lĩnh vực của đời sống.

Trước hết, đại dịch đã làm thay đổi hoàn toàn mô hình lao động. Việc làm từ xa – vốn chỉ phổ biến ở một số ngành nghề – nay trở thành phương thức chủ đạo. Không gian làm việc không còn gói gọn trong văn phòng; con người học cách phối hợp qua màn hình, tiết kiệm thời gian di chuyển, tối ưu hiệu quả. Song song với đó là sự chuyển mình của giáo dục. Lớp học không còn bốn bức tường, mà mở ra trong không gian ảo – nơi mọi người có thể học ở bất cứ đâu. Những khó khăn ban đầu đã giúp cả thầy lẫn trò rèn luyện tính kỷ luật, tự học và khả năng ứng dụng công nghệ – những năng lực thiết yếu trong thời đại số.

Bên cạnh đó, COVID-19 còn khiến con người nhìn lại giá trị của sức khỏe và y tế cộng đồng. Khi mạng sống mong manh, người ta mới thấy sức khỏe là tài sản vô giá. Lối sống lành mạnh, ý thức bảo vệ bản thân và người khác được đề cao. Đồng thời, đại dịch vô tình tạo ra “khoảng lặng” cho trái đất hồi sinh: không khí trong lành hơn, thiên nhiên được nghỉ ngơi. Từ đó, con người nhận ra rằng phát triển kinh tế không thể đánh đổi môi trường.

Tất nhiên, không phải mọi tác động của đại dịch đều tích cực. Nợ công tăng, kinh tế trì trệ, bất bình đẳng xã hội gia tăng là những hệ quả còn kéo dài. Nhưng trong mọi thử thách, điều quý giá nhất vẫn là khả năng tự làm mới mình của con người. Chính tinh thần thích ứng giúp chúng ta bước qua biến cố với niềm tin vào tương lai.

COVID-19 đã cướp đi nhiều thứ, nhưng cũng để lại một bài học lớn: chỉ khi biết thích ứng và thay đổi, con người mới có thể tiến về phía trước. Mỗi cá nhân hôm nay cần học cách linh hoạt, sống chủ động và bền vững hơn, bởi tương lai không thuộc về kẻ mạnh, mà thuộc về người biết thích nghi.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Trình bày suy nghĩ về những cơ hội và thách thức mà đại dịch COVID-19 mang lại cho con người trong tương lai.

- Hệ thống ý:

+ Cơ hội:

. Làm việc từ xa, học trực tuyến phát triển mạnh → mở rộng khả năng kết nối, tạo điều kiện tiếp cận tri thức và việc làm linh hoạt hơn.

. Ý thức chăm sóc sức khỏe tăng cao → thúc đẩy y tế số, khám chữa bệnh từ xa, đầu tư nhiều hơn cho ngành y.

. Giảm ô nhiễm, tiêu thụ năng lượng → khơi gợi ý thức sống xanh, phát triển bền vững.

+ Thách thức:

. Gia tăng nợ công, bất bình đẳng kinh tế.

. Khủng hoảng tâm lý, sự cô lập xã hội và nguy cơ lệ thuộc vào công nghệ.

. Đòi hỏi con người phải thích ứng linh hoạt với biến động toàn cầu.

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ văn bản để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về những cơ hội và thách thức mà đại dịch COVID-19 mang lại cho con người trong tương lai.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Đại dịch COVID-19 là biến cố toàn cầu gây ra những tổn thất to lớn, nhưng đồng thời cũng mở ra nhiều cơ hội thay đổi cho nhân loại. Từ đại dịch, con người nhận ra sức mạnh của công nghệ và sự cần thiết của việc thích nghi linh hoạt. Làm việc từ xa, học trực tuyến, chăm sóc sức khỏe từ xa trở thành xu hướng phổ biến, giúp mở rộng cơ hội học tập, việc làm và tạo nên một mô hình sống mới – năng động, linh hoạt và hiện đại hơn. Bên cạnh đó, ý thức bảo vệ sức khỏe và môi trường được nâng cao, góp phần hướng tới phát triển bền vững. Tuy nhiên, COVID-19 cũng để lại nhiều thách thức: nợ công tăng, nền kinh tế chịu tổn thất, đời sống tinh thần bị ảnh hưởng, con người đối mặt với cảm giác cô lập và phụ thuộc công nghệ. Đại dịch vừa là phép thử, vừa là cơ hội để nhân loại nhìn lại chính mình, trân trọng sự sống, ý thức hơn về sức khỏe, tình người và khả năng thích ứng trước những biến động không ngừng của thế giới hiện đại.