(4,0 điểm) Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về cấu tứ, hình ảnh trong bài thơ ở phần đọc hiểu.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về cấu tứ, hình ảnh trong bài thơ.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và phong cách thơ của ông: giàu chất chính luận, trữ tình, gắn bó với tư tưởng dân tộc.

- Dẫn vào đoạn thơ trích từ "Mặt đường khát vọng" – tác phẩm tiêu biểu thời chống Mĩ, thể hiện tâm hồn, niềm tin và khát vọng của thế hệ trẻ.

- Nêu nhận định khái quát: đoạn thơ thể hiện chủ đề niềm tin, tình yêu và khát vọng của tuổi trẻ với đất nước, được thể hiện qua cấu tứ giàu cảm xúc và hình ảnh gần gũi, biểu tượng.

2. Thân bài

* Phân tích chủ đề của đoạn thơ

- Niềm tin mạnh mẽ vào cuộc sống và con người Việt Nam:

+ “Ta lớn lên bằng niềm tin rất thật” – mở đầu khẳng định nền tảng sống của thế hệ trẻ là niềm tin.

+ Dẫn dắt bằng những hình ảnh cổ tích thân quen: cô Tấm, cây khế, thể hiện niềm tin rằng cái thiện sẽ chiến thắng, những điều tốt đẹp sẽ đến.

- Tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc: hình ảnh “ta nghẹn ngào, Đất Nước Việt Nam ơi!” – biểu cảm chân thành, xúc động trước vẻ đẹp và giá trị đất nước.

- Khát vọng vươn xa, chinh phục:

+ Những câu thơ cuối thể hiện khát khao khám phá, vượt ra khỏi giới hạn, “chân trời”, “biển khơi”, “ngàn sao”…

+ Gợi cảm hứng sống lý tưởng, hành động tích cực, dấn thân vì lý tưởng lớn.

* Đánh giá cấu tứ đoạn thơ

- Đoạn thơ có cấu trúc theo mạch cảm xúc tăng dần:

+ Từ hiện thực đời sống (niềm tin, cổ tích), đến hành động (gõ cửa), rồi mở rộng thành khát vọng bay xa.

+ Cấu tứ như một bản nhạc nhiều cung bậc: tin yêu – xúc động – khát vọng.

- Tổ chức ý thơ theo mạch liên tưởng gần gũi, tự nhiên, tạo sức truyền cảm mạnh mẽ.

* Phân tích nghệ thuật hình ảnh

- Hình ảnh cổ tích: Cô Tấm, cây khế… mang tính biểu tượng cho khát vọng hạnh phúc, cho cái thiện chiến thắng cái ác.

- Hình ảnh đời thường kết hợp biểu tượng: “Gõ lên từng cánh cửa” – hành động cụ thể, nhưng gợi mở nghĩa bóng: dũng cảm đối mặt với thử thách.

- Hình ảnh vũ trụ, không gian rộng lớn: “chân trời”, “biển khơi”, “ngàn sao”… gợi cảm giác mênh mông, lớn lao, tượng trưng cho khát vọng vươn cao của tuổi trẻ.

- Ngôn ngữ thơ giản dị mà giàu nhạc điệu, câu thơ linh hoạt, có tiết tấu, cảm xúc chân thành.

3. Kết bài

- Khẳng định lại chủ đề bài thơ: thể hiện sâu sắc niềm tin, tình yêu và khát vọng của tuổi trẻ Việt Nam với quê hương đất nước.

- Đánh giá nghệ thuật: đoạn thơ thành công nhờ cấu tứ mạch lạc, hình ảnh sáng tạo, giàu tính biểu tượng và cảm hứng nhân văn.

- Liên hệ bản thân: gợi nhắc mỗi người trẻ cần sống có lý tưởng, giữ gìn niềm tin và khát vọng để góp phần dựng xây đất nước.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.