I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Đọc sách là sinh hoạt và nhu cầu trí tuệ thường trực của con người có cuộc sống trí tuệ. […] Không đọc sách tức là không còn nhu cầu về cuộc sống trí tuệ nữa. Và khi không còn nhu cầu đó nữa, thì đời sống tinh thần của con người nghèo đi, mòn mỏi đi, cuộc sống đạo đức cũng mất luôn nền tảng. Đây là một câu chuyện nghiêm túc, lâu dài và cần được trao đổi, thảo luận một cách cũng rất nghiêm túc, lâu dài. Tôi chỉ muốn thử nêu lên ở đây một đề nghị: Tôi đề nghị các tổ chức thanh niên của chúng ta, bên cạnh những sinh hoạt thường thấy hiện nay, nên có một cuộc vận động đọc sách trong thanh niên cả nước; và vận động từng nhà gây dựng tủ sách gia đình.

Gần đây có một nước đã phát động phong trào trong toàn quốc mỗi người mỗi ngày đọc lấy 20 dòng sách. Chúng ta cũng có thể làm như thế, hoặc vận động mỗi người trong mỗi năm đọc lấy một cuốn sách. Cứ bắt đầu bằng việc rất nhỏ, không quá khó. Việc nhỏ đấy nhưng rất có thể là việc nhỏ khởi đầu một công cuộc lớn.

(Theo Nguyên Ngọc, Một đề nghị, tạp chí Điện tử Tiasang.com.vn, ngày 19-7-2007)

Văn bản trên thuộc thể loại gì?

a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn biểu cảm

- Học sinh biết tạo lập một đoạn văn biểu cảm đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn

b. Xác định được yêu cầu đề bài

Trình bày cảm xúc của mình sau khi đọc đoạn thơ lục bát Tóc mẹ của tôi của Phan Thị Thanh Nhàn.

c. Triển khai đoạn văn

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở đoạn:

- Giới thiệu bài thơ và tác giả: Phan Thị Thanh Nhàn, nhà thơ giàu tình cảm gia đình.

- Dẫn vào đoạn thơ: Đoạn thơ thể hiện tình yêu, lòng biết ơn và sự quan tâm sâu sắc của con đối với mẹ.

* Thân đoạn:

- Nội dung:

+ Hình ảnh mẹ lao động, tảo tần: “Mẹ tôi hong tóc buổi chiều, quay quay bụi nước bay theo gió đồng” → gợi cảm giác bình dị nhưng đầy yêu thương.

+ Miêu tả tóc mẹ với những sợi bạc chen cùng sợi đen → biểu tượng cho tuổi tác, nỗi lo toan của mẹ.

+ Cử chỉ chăm sóc: “Ngón tay lần giữa ấm mềm yêu thương” → thể hiện tình mẫu tử, sự quan tâm tinh tế.

+ Tình cảm của con: “Ước gì tóc mẹ bạc rồi lại xanh” → mong mẹ trẻ lại, khỏe mạnh, biểu hiện lòng biết ơn và yêu thương vô hạn.

- Nghệ thuật: Thể thơ tự do, hình ảnh sinh động, biện pháp hoán dụ (tóc bạc), so sánh làm nổi bật tình mẫu tử.

* Kết đoạn:

- Khẳng định tình yêu thương và lòng biết ơn mẹ là chủ đề chính của bài thơ.

- Bày tỏ cảm xúc riêng: Thể hiện sự xúc động, trân trọng công lao và tình cảm thiêng liêng của mẹ.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Yêu cầu về kiến thức: 

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý: 

- Đọc sách giúp mở rộng kiến thức, hiểu biết về thế giới và con người.

- Đọc sách rèn luyện tư duy, nâng cao khả năng phân tích, suy nghĩ.

- Tác động tích cực đến đời sống tinh thần, giúp con người sống có đạo đức, nhân văn.

- Hỗ trợ học tập và công việc, cung cấp thông tin và kỹ năng cần thiết.

- Giúp hình thành thói quen tốt, phát triển nhân cách và khả năng sáng tạo.

Có sự sáng tạo trong cách viết